Maria Mercè Marçal
.jpg)
Maria Mercè Marçal i Serra, nada en Barcelona o 13 de novembro de 1952 e finada en Barcelona o 5 de xullo de 1998, foi unha poeta, catedrática, narradora e tradutora catalá. Activista feminista, lesbiana, nacionalista catalanista e comunista e, por un tempo, editora. Usou como nome de pluma Maria-Mercè Marçal.[1]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Pasou a infancia en Ivars d'Urgell (provincia de Lleida), de onde sempre se considerou orixinaria. Estudou bacharelato no Instituto de Lleida. En 1969 trasladouse a Barcelona para ingresar na Universidade. Licenciouse en filoloxía clásica, e posteriormente exerceu de catedrática de Lingua e Literatura Catalás en diversos institutos.
En 1972 casou co poeta Ramón Pinyol Balasch, de quen se separou en 1976. En 1980 ten a súa filla Heura, que decidiu criar soa, e a quen dedicou algúns dos seus poemas ("Elegir" entre eles), e grazas á cal o tema do embarazo e a maternidade entran na súa obra.
Trata o tema do amor entre mulleres, inédito na literatura catalá até o seu breve poemario Tierra de nunca, de 1982 (co nome de Alus refírese á súa compañeira Mai Cobos), que se editou inicialmente con pouca difusión pero que incluíu en 1985 no seu novo libro La hermana, la extranjera. Dende entón publica diversos poemarios, o último dos cales, Deshielo, recolle a obra escrita entre 1984 e 1988.
Participou na Asemblea de Cataluña e militou no PSAN dende finais do franquismo ata que se separou en 1980, nunha escisión que conducirá á fundación de Nacionalistas de Esquerda. Coordinou a sección de feminismo da Universidade Catalá de Verán dende a súa creación en 1979 até 1985.
Dende 1994 impulsou o colectivo de escritoras do Centro Catalán do Pen Club. Foi profesora do Instituto Joan Boscà e dedicou algún poema aos seus alumnos ("A mis alumnos").
En 1973 é cofundadora, juntamente con Ramon Pinyol Balasch e con outros novos poetas, da editorial Libros del Mazo. Ademais de tomar parte activamente na vida literaria catalá, participa na política e en movementos cívicos como o feminista, que non abandona nunca.
O seu primeiro libro de poemas Cau de llunes (Premio Carles Riba 1976) prologado por Joan Brossa cunha sextina, inclúe o poema «Divisa», que ten o carácter de manifesto que resume as directrices do seu activismo:
- Ao azar agradezo tres does: nacer muller,
- de clase baixa e nación oprimida.
- E o turbio azar de ser tres veces rebelde.
Estes versos convertéronse en moi coñecidos, e case bandeira do movemento feminista de esquerdas en Cataluña.
Traduciu autores como Colette, Marguerite Yourcenar, Anna Akhmatova, Mariña Tsvetáyeva, Charles Baudelaire ou Leonor Fini.
Morreu en Barcelona, por mor dun cancro, aos 45 anos. Antes de morrer recibiu a Medalla de Honra de Barcelona.
Antoloxías póstumas
[editar | editar a fonte]Trala súa morte publicáronse dúas antoloxías da súa poesía e un libro con prosas autobiográficas titulado Sota el signe del drac (2004), editado por Mercè Ibarz.[1]
Libros
[editar | editar a fonte]- Cau de llunes. Barcelona: Proa, 1977 (Premi Carles Riba 1976).
- Bruixa de dol (1977-1979). San Baudilio de Llobregat: Llibres del Mall, 1979
- Terra de mai. Valencia: El cingle, 1982
- Sal oberta. San Baudilio de Llobregat: Llibres del Mall, 1982
- La germana, l'estrangera (1981-1984). San Baudilio de Llobregat: Llibres del Mall, 1985
- Contraclaror: Antologia poètica de Clementina Arderiu. Barcelona: La Sal, edicions de les dones, 1985
- Desglaç (1984-1988). Barcelona: Edicions 62 - Empúries, 1988
- Llengua abolida (1973-1988). Valencia: 1989
- La passió segons Renée Vivien. (Premi Carlemany 1994)
- Paisatge emergent. Trenta poetes catalanes del S.XX. Barcelona: La Magrana, 1999
- Raó del cos. Barcelona: Edicions 62 - Empúries, 2000
- Contraban de llum. Antologia poètica. Barcelona, Proa, 2001
- El meu amor sense casa (CD), Barcelona, Proa, 2003
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 "Maria Mercè Marçal". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Páxina da Fundació Maria-Mercè Marçal, cun arquivo dixital de textos e a axenda de actos sobre a autora (en catalán)
- Carme Rise (9 de xuño de 2019). "Vinte anos sen Maria-Mercè Marçal". La Vanguardia (en castelán).
