Monarquía de Camboxa

Rei de Camboxa
ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
Roi du Royaume du Cambodge
Estandarte Real de Camboxa
ResidenciaPalacio Real, Phnom Penh
Designado porConsello Real do Trono
CreaciónSéculo I
Primeiro titularRaíña Soma
Precedido porNorodom Sihanouk

O Rei de Camboxa (khmer: ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា, francés: Roi du Royaume du Cambodge) é o xefe de Estado do Reino de Camboxa.

O poder do Rei está limitado a unha figura simbólica á que os súbditos deben amor e respecto. O monarca tamén representa a paz, a estabilidade, e a prosperidade do pobo khmer. Dende 1993, o Rei de Camboxa é un monarca electo, o que fai que a de Camboxa sexa unha das poucas monarquías electivas do mundo. O rei é elixido de por vida entre os membros das dinastías Norodom e Sisowath que teñan polo menos 30 anos polo Consello Real do Trono, o cal consiste en varias figuras políticas e relixiosas.

Funcións

[editar | editar a fonte]

A constitución de Camboxa, promulgada en 1993 estipulou as funcións do rei como principalmente cerimoniais. Declarou que o rei “debe reinar, mais non gobernar” e declárao “símbolo de continuidade e unidade nacional.”[1][2]

O rei exerce funcións importantes de Estado cando o require a constitución. Isto inclúe, entre outras:

  • Nomear o primeiro ministro de Camboxa e o gabinete de Camboxa.[3]
  • Convocar a apertura dos dous corpos lexislativos, a Asemblea Nacional de Camboxa e o Senado de Camboxa.[4]
  • Exercer como Comandante Supremo das Forzas Armadas Reais de Camboxa.[5]
  • Reunirse co primeiro ministro mensualmente para ser informado sobre asuntos de Estado.[6]
  • Sancionar as leis aprobadas polo corpo lexislativo e propostas polo goberno.[7]
  • Actuar como "árbitro supremo" para habilitar o funcionamento das institucións estatais.[8]
  • Recibir credenciais dos embaixadores.[9]
  • Posúe o poder de conmutar penas e conceder indultos.[10]
  • Presidir o Consello Supremo da Maxistratura.[11]
  • Nomear un número fixo de membros para exercer en institucións estatais como o Senado e o Consello Constitucional[12]
  • Outorgar honras nacionais.[13]

O rei tamén cumpre outras funcións non explicitamente mencionadas na constitución na súa capacidade como xefe de Estado como por exemplo, presidir acontecementos de importancia nacional, incluíndo tradicións e cerimonias relixiosas integrais á nación Khmer nación, apoiar causas humanitarias e filantrópicas e representar a Camboxa no estranxeiro cando acomete visitas oficiais.[14][15][16][17]

Ministerio do Palacio Real

[editar | editar a fonte]

O Ministerio do Palacio Real, actualmente ocupado polo ministro Kong Sam Ol conxuntamente co Consello Asesor Privado Supremo, encabezado polo medio irmán do rei, o príncipe Norodom Ranariddh asiste e aconsella o rei na realización dos seus deberes como monarca.

Historia mitolóxica

[editar | editar a fonte]

Camboxa (68–1431)

[editar | editar a fonte]

Reino de Funan (68–627)

[editar | editar a fonte]
Orde Monarca Nomes en textos estranxeiros Reinado
01 Raíña Soma Liǔyè

(En Khmer Tradicional: Neang Neak)

Finais do século I
02 Kaundinya I Hùntián

(En Khmer Tradicional: Preah Tong)

68 - finais do século I
03 Descoñecido Finais do século II
04 Hun Pan-huang Hùnpánkuàng Finais do século II
05 Pan-Pan Pánpán Principios do século III
06 Srei Meara Fàn Shīmàn ca. 205–225
07 Descoñecido Fàn Jīnshēng ca. 225
08 Descoñecido Fàn Chāng ca. 225-ca. 240
09 Descoñecido Fàn Xún ca. 240-ca. 287
10 Descoñecido Descoñecido Finais do século III
11 Descoñecido Tiānzhú Zhāntán Finais do século IV
12 Descoñecido Descoñecido Finais do século IV
13 Kaundinya II Qiáochénrú Descoñecido-434
14 Srindravarman I Chílítuóbámó 434–435
15 Descoñecido Descoñecido Descoñecido
16 Descoñecido Descoñecido Descoñecido
17 Jayavarman Kaundinya Shéyébámó 484–514
18 Rudravarman Liútuóbámó 514–550
Guerra Funan-Chenla: 550–627
19 Pvirakvarman I Descoñecido 550-600
20 Mhenteractvarman I Descoñecido c. 600–615
21 Nteractvarman I Descoñecido c. 615-627

Reino Chenla (550–802)

[editar | editar a fonte]
Orde Monarca Nome persoal Reinado
22 Bhavavarman I Bhavavarman 550–600
23 Mohendravarman Chet Sen 600–616
24 Isanavarman I Isanavarman 616–635
25 Bhavavarman II Bhavavarman 639–657
26 Jayavarman I Jayavarman 657–681
27 Raíña Jayavedi Jayavedi 681–713

Imperio Khmer (802–1431)

[editar | editar a fonte]
Orde Monarca Nome persoal Reinado
28 Jayavarman II Jayavarman 802–835
29 Jayavarman III Jayavarthon 835–877
30 Indravarman I Indravarman 877–889
31 Yasovarman I Yasovarthon 889–900
32 Harshavarman I Harshavarman 900–925
33 Ishanavarman II Isanavarman 925–928
34 Jayavarman IV Jayavarman 928–941
35 Harshavarman II Harshavarman 941–944
36 Rajendravarman I Rajedravarman 944–968
37 Jayavarman V Jayavarman 968–1001
38 Udayadityavarman I Udayadityavarman 1002
39 Jayavirahvarman Jayavirahvarman 1002–1006
40 Suryavarman I Suryavarman 1006–1050
41 Udayadityavarman II Udayadityavarman 1050–1066
42 Harshavarman III Harshavarman 1066–1080
43 Nripatindravarman Nripatindravarman 1080–1113
44 Jayavarman VI Jayavarman 1080–1107
45 Dharanindravarman I Dharanindravarman 1107–1113
46 Suryavarman II Suryavarman 1113–1150
47 Dharanindravarman II Dharanindravarman 1150–1156
48 Yasovarman II Yasovarman 1156–1165
49 Tribhuvanadityavarman Tribhuvanadityavarman 1165–1177
Invasión Cham: 1177–1181
50 Jayavarman VII Jayavathon 1181–1218
51 Indravarman II Indravarman 1218–1243
O primeiro reino tailandés importante foi creado en 1238 durante o reinado de Indravarman polo Pho Khun Si Intharathit en Sukhothai, unha área anteriormente gobernada por Lavo debendo lealdade a Angkor.
52 Jayavarman VIII Jayavarman 1243–1295
53 Indravarman III Srei Indravarman 1295–1307
54 Indrajayavarman Srei Jayavarman 1307–1327
55 Jayavarman IX Jayavama Borommesvarah / Jayavarman Parameshwara 1327–1336
56 Trosok Peam Ponhea Chey 1336–1340
57 Nippean Bat Nippean Bat 1340–1346
58 Lompong Racha Lompong Racha 1346–1351
Invasión de Siam: 1352–1357
59 Soryavong Soryavong 1357–1363
60 Borom Reachea I Borommarama 1363–1373
61 Thomma Saok Thomma Saok 1373–1393
Invasión de Siam: 1393 (5 meses).
62 In Reachea Pnhea Prek 1394-c1421
63 Barom Reachea II Ponhea Yat 1405–1431

Era Chaktomuk (1431–1525)

[editar | editar a fonte]
Nome Nome persoal Reinado
Ponhea Yat Ponhea Yat 1431 – 1463
Noreay Ramathipatei Narayanaraja 1463 – 1469
Reachea Ramathipatei Sri Raja 1469 – 1475
Srei Soriyotei II Rajadhiraja 1472 – 1475
Thommo Reachea I Dharmarajadhiraja 1476 – 1504
Srey Sukonthor Damkhat Sukonthor 1504 – 1512

Guerra Civil de Camboxa: guerras Chan Raja e Sdech Kan: 1516–1525

Era Longvek (1525–1593)

[editar | editar a fonte]
Nome Nome persoal Reinado
Sdach Korn Srey Chetha 1512 – 1521
Ang Chan I Ponhea Chan 1516 – 1566
Barom Reachea I Satha Mahindharaja 1566 – 1576
Chey Chettha I Chey Chettha 1576 – 1594

Era Srei Santhor (1594–1620)

[editar | editar a fonte]
Nome Nome persoal Inicio de reinado
Preah Ram I Rama Chungprey 1594 – 1596
Preah Ram II Keo Prohibición Encima 1596 – 1597
Barom Reachea II Ponhea Yor 1597 – 1599
Barom Reachea III Ponhea Un 1599 – 1600
Ponhea Nhom Keo Hua I 1600 – 1603
Barom Reachea IV Srei Soriyopear 1603 – 1618

Era Oudong (Idade Escura de Camboxa, 1620–1863)

[editar | editar a fonte]
Nome Nome persoal Reinado
Chey Chettha II Ponhea Nhom 1618–1628
Outey Upayoreach

Outey era o irmán máis novo de Chey Chettha II. Tras a morte do seu irmán ofrecéronlle a coroa mais rexeitnouna, e tomou polo contrario o título de Upayoreach. Ponhea To, un fillo de Chey Chettha II, converteuse en rei.

1628–1642
Thommoreachea II ou Sri Dharmaraja
Preah Bat Samdech Thommoreachea II

 Ponhea To

Ponhea To rebelouse contra o seu tío, o Upayoreach e foi matado. O seu irmán máis novo Ponhea Nu sucedeuno como rei, Outey continou como Upayoreach.

1628–1630
Batom Reachea ou Padumaraja I

Preah Bat Samdech Padumaraja I

Ang Non I 1640–1642
Ramathipadi I

Preah Bat Samdech Ramathipadi I

Ponhea Chan

(Ang Chan II ou Ang Chan Ibrahim)

Era fillo de Chey Chettha II. Asasinou o seu sobriño e a seu tío para converterse en rei.

1642–1658
Barom Reachea V Ou Paramaraja IX

Preah Bat Samdech Barom Reachea V

Ang So
 1658–1672
Chey Chettha III ou Padumaraja II

Preah Bat Samdech Chey Chettha III

1672–1673
Kaev Hua II Preah Bat Samdech Kaev Hua II Ang Chee 1673–1674
Padumaraja III Preah Bat Samdech Padumaraja III Ang Nan 1674
Chey Chettha IV Preah Bat Samdech Chey Chettha IV Ang Su 1675–1695, 1696–1699, 1700–1702 e 1703–1706
Outey I ou Narai Ramathipadi II

Preah Bat Samdech Outey eu 		Ang Yong 1695–1696
Barom Ramadhipati Ou Kaev Hua III Preah Bat Samdech Barom Ramadhipati Ang Em 1699–1700 e 1710–1722
Thommoreachea III ou Sri Dhamaraja III Preah Bat Samdech Thommoreachea III Ang Tham 1702–1703, 1706–1709 e 1736–1747
Satha II ou Paramaraja X Preah Bat Samdech Satha II Ang Chey 1722–1736 e 1749
Thommoreachea IV ou Sri Dhamaraja IV Preah Bat Samdech Thommoreachea IV Ang Em 1747
Ang Tong Ramathipadi III 1748–1749, 1755–1758
Ang Sngoun Chey Chettha V 1749–1755
Ang Tonelada Outey Reachea II 1758–1775
Ang Non II Ream Reachea 1775–1779
Ang Eng Narayanaraja III 1777–1796
Regency, Ang Chan sendo un menor: 1796 – 1806
Ang Chan Outey Reachea III 1806–1834
Ang Mey 1834–1841
Ang Duong 1841–1860

Camboxa moderna (1860–presente)

[editar | editar a fonte]

Protectorado francés de Camboxa (1863–1953)

[editar | editar a fonte]
Nome Retrato Dinastía Nacemento Morte Relación co predecesor
Norodom

នរោត្តម

19 de outubro de 1860 – 24 de abril de 1904

43 anos, 188 días

Norodom 3 de febreiro de 1834

Angkor Borei

24 de abril de 1904

Bangkok

(70 anos)

Fillo de Ang Duong
Sisowath

ស៊ីសុវត្ថិ

27 de abril de 1904 – 9 de agosto de 1927

23 anos, 104 días

Sisowath 7 de setembro de 1840

Mongkol Borey

9 de agosto de 1927

Phnom Penh

(86 anos)

Medio-irmán de Norodom
Sisowath Monivongស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស

9 de agosto de 1927 – 24 de abril de 1941

13 anos, 258 días

Sisowath 27 de decembro de 1875

Phnom Pen

24 de abril 1941Kampotaged 65 Fillo de Sisowath
Norodom Sihanouk
នរោត្តម សីហនុ
24 de abril de 1941 – 2 de marzo de 1955

13 anos, 312 días

Norodom 31 de outubro de 1922

Phnom Penh

15 de outubro de 2012

Pequín

(89 anos)

Neto de Sisowath Monivong

Reino de Camboxa (1953–1970)

[editar | editar a fonte]
Nome Retrato Casa Nacemento Morte Dereito de sucesión
Norodom Suramarit

នរោត្តម សុរាម្រិត

2 de marzo de 1955 – 3 de abril de 1960

5 anos, 32 días

Norodom 6 de marzo de 1896

Phnom Penh

3 de abril de 1960

Phnom Penh

(64 anos)

Pai de Norodom Sihanouk
Sisowath Kossamakស៊ីសុវត្ថិ កុសុមៈ

20 de xuño de 1960 – 9 de outubro de 1970

10 anos, 111 días

Norodom 9 de abril de 1904

Phnom Penh

27 de abril de 1975

Pequín

(71 anos)

Consorte de Norodom Suramarit

Reino de Camboxa (1993–presente)

[editar | editar a fonte]
Nome Retrato Casa Nacemento Morte Dereito de sucesión
Norodom Sihanouk

នរោត្តម សីហនុ

24 de setembro de 1993 – 7 de outubro de 2004

1 ano, 13 días

Norodom 31 de outubro de 1922

Phnom Penh

15 de outubro de 2012 Pequín

(89 anos)

Elixido

(Fillo de Norodom Suramarit)

Norodom Sihamoni

នរោត្តម សីហមុនី

14 de outubro de 2004 – presente

23 anos e 196 días

Norodom 14 de maio de 1953

Phnom Penh

(71 anos)

Vive Elixido

(Fillo de Norodom Sihanouk)

Símbolos reais

[editar | editar a fonte]
  • Estandarte Real de Camboxa (pre-1993)
    Estandarte Real de Camboxa (pre-1993)
  • Estandarte Real de Camboxa (1993–presente)
    Estandarte Real de Camboxa (1993–presente)
  • Escudo Real de Camboxa
    Escudo Real de Camboxa

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Article 7, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  2. ↑ Article 8, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  3. ↑ Article 119, Chapter X in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  4. ↑ Article 82 in Chaper VII and Article 106 in Chapter VIII The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  5. ↑ Article 23, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  6. ↑ Article 20, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  7. ↑ Article 26 and 28, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia
  8. ↑ Article 9, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  9. ↑ Article 25, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  10. ↑ Article 27, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  11. ↑ Article 21, Chapter 2 and Article 134, Chapter XI in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  12. ↑ Article 100, Chapter VIII and Article 137, Chapter XII in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  13. ↑ Article 29, Chapter 2 in The Constitution of the Kingdom of Cambodia World Intellectual Property Organization
  14. ↑ "'Cambodian king, PM wrap up annual Water Festival' in Xinhuanet". Arquivado dende o orixinal o 25 de outubro de 2018. Consultado o 28 de maio de 2019. 
  15. ↑ "'Cambodia marks beginning of farming season with royal ploughing ceremony' in Xinhuanet". Arquivado dende o orixinal o 06 de decembro de 2021. Consultado o 28 de maio de 2019. 
  16. ↑ '$1 million royal gift for Kantha Bopha' in Khmer Times
  17. ↑ "'President Xi meets Cambodian king in Beijing' in GB Times". Arquivado dende o orixinal o 12 de maio de 2019. Consultado o 28 de maio de 2019.