Էլիզաբեթ Գիլմոր

Էլիզաբեթ Գիլմոր
Ծնվել է	նոյեմբերի 3, 1987(1987-11-03) (37 տարեկան)
Ծննդավայր	Սոլթ Լեյք Սիթի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրոն	Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցի
Կրթություն	Բրիհեմ Յանգի համալսարան և Արևելյան ավագ դպրոց
Մասնագիտություն	պատմաբան, հիշատակագիր, ակտիվիստ, երաժիշտ և տավղահար
Զբաղեցրած պաշտոններ	Mormon missionary?
Պարգևներ և մրցանակներ	Սիենայի մեդալ
Կայք	elizabethsmart.com
Elizabeth Smart Վիքիպահեստում

Էլիզաբեթ Էնն Գիլմոր (անգլ.՝ Elizabeth Ann Gilmour, ծնունդով՝ Սմարթ (Smart), նոյեմբերի 3, 1987(1987-11-03), Սոլթ Լեյք Սիթի, ԱՄՆ^[1]), երեխաների անվտանգության ամերիկացի ակտիվիստ և ABC News-ի մեկնաբան^[2]։ Առաջին անգամ իր երկրի ուշադրության կենտրոնում հայտնվել է 14 տարեկանում, երբ նրան Սոլթ Լեյք Սիթիում գտնվող իր տնից առևանգել էր մանկապիղծ Բրայան Դեյվիդ Միտչելը։ Միտչելը և նրա կինը՝ Վանդա Բարզին, աղջկան գերության մեջ պահել են ինը ամիս, մինչև նրան փրկել են ոստիկանները Սենդիի փողոցում։

Կենսագրություն

Վաղ կյանք

Էլիզաբեթ Էն Սմարթը ծնվել է 1987 թվականի նոյեմբերի 3-ին Միացյալ Նահանգների Յուտա նահանգի Սոլթ Լեյք Սիթի քաղաքում՝ Էդվարդ «Էդի» և Լոիս Սմարթի ընտանիքում։ Նրա ընտանիքը Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցու մի մասն էր^[3]՝ չորս եղբայրների և մեկ քրոջ հետ. նա ընտանիքի երկրորդ ավագ երեխան է։ Էլիզաբեթը հաճախել է Բրայանթի միջնակարգ դպրոցը և Սոլթ Լեյք Սիթիի Արևելյան ավագ դպրոցը։ Ավելի ուշ նա հաճախել է Բրիգամ Յանգի համալսարան, որտեղ ստացել է երաժշտության բակալավրի աստիճան՝ սովորելով տավիղի բաժնում^[4][5]։

Առևանգում և փրկություն

Հիմնական հոդված՝ Էլիզաբեթ Սմարթի առևանգում

2002 թվականի հունիսի 5-ին Էլիզաբեթին առևանգել են Սոլթ Լեյք Սիթիում գտնվող իր ընտանիքի տան ննջասենյակից։ Հաջորդ ինը ամիսների ընթացքում Սմարթին ամեն օր բռնաբարել են, կապել և սպառնացել, որ կսպանեն, եթե նա փորձի փախչել^[6]։ Էլիզաբեթին ոստիկանները փրկել են 2003 թվականի մարտի 12-ին Յուտա նահանգի Սենդի քաղաքի փողոցներից մեկից, որը գտնվում էր նրա տնից 18 մղոն (29 կմ) հեռավորության վրա։ Երկու վկաներ ճանաչել են առևանգողներ Բրայան Դեյվիդ Միտչելին և Վանդա Իլին Բարզիին՝ America's Most Wanted էպիզոդից։

2010 թվականին Բարզին դատապարտվել է 15 տարվա ազատազրկման դաշնային բանտում՝ առևանգմանը մասնակցելու համար, սակայն վաղաժամ ազատ է արձակվել 2018 թվականի սեպտեմբերի 19-ին^[7]։ Միտչելը մեղսունակ է ճանաչվել, թեև դատաբժշկական հոգեբանները նրա մոտ ախտորոշել են հակասոցիալական և նարցիսիստիկ ​​անձնային խանգարում, իսկ 2011 թվականին նա դատապարտվել է ցմահ բանտարկության^[1]։

Աղջկա առևանգումն ու փրկությունը լայնորեն լուսաբանվել են և դարձել ​​«Էլիզաբեթի վերադարձը տուն» և «Ամեն ինչ աչքի առաջ. զարմանալի ճշմարտությունը Էլիզաբեթ Սմարթի հետաքննության հետևում» ոչ գեղարվեստական ​​գրքերի^[8], ինչպես նաև «Էլիզաբեթ Սմարթի պատմությունը» (2003)^[9], «Ես Էլիզաբեթ Սմարթն եմ» (2017)^[10] և «Էլիզաբեթ Սմարթ։ Ինքնակենսագրություն» (2017) հեռուստատեսային ֆիլմերի առարկա։

Ակտիվիզմ և լրագրություն

Էլիզաբեթ Սմարթը մոր՝ Լոիսի և նախագահ Ջորջ Բուշի հետ PROTECT ակտի ստորագրման ժամանակ (2003)

Էլիզաբեթ Սմարթի ազատ արձակումից մեկ ամիս անց Յուտա նահանգը փոխարինել է այն ժամանակ գոյություն ունեցող Rachael Alert^[11] համակարգը AMBER Alert երեխաների առևանգման մասին զգուշացման համազգային համակարգով՝ որպես համազգային օրենսդրական փոփոխությունների մաս։ Թեև Rachael Alert-ը չեղարկվել է, համակարգը հաջողությամբ աշխատել է ներդրումից հետո երկու տարվա ընթացքում^[12]։

«Այսօր Էլիզաբեթի գործով AMBER Alert է գործարկվել, մինչ նա իմ աշխատասենյակում [տեղեկացման] տեսագրությունն էր խնդրում։ Տեղեկացումը դիտելուց հետո Էլիզաբեթը հարցրել է, թե ինչու օրենքը չի ընդունվել, երբ այն փրկում էր այդքան երեխաների կյանքեր... Ես չկարողացա նրան պատասխանել»:- Էդվարդի, Լոիսի և Էլիզաբեթ Սմարթի կողմից ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատին ուղարկված բաց նամակի բաժին, 2003 թվականի մարտի 18^[13]

2006 թվականի մարտի 8-ին Սմարթը ելույթ է ունեցել ԱՄՆ Կոնգրեսի առջև՝ ի պաշտպանություն սեռական գիշատիչների մասին օրենսդրության և AMBER Alert համակարգի։ Հուլիսի 26-ին ելույթ է ունեցել Ադամ Ուոլշի ակտի ստորագրումից հետո։

2008 թվականի մայիսին Էլիզաբեթը մեկնել է Վաշինգտոն, որտեղ ներկայացրել է ԱՄՆ-ի արդարադատության նախարարության հրատարակած «Դու մենակ չես» գիրքը^[14][15][16]։

2011 թվականին Սմարթը հիմնել է Էլիզաբեթ Սմարթի հիմնադրամը, որի նպատակն է «հույս ներշնչել և վերջ տալ սեռական բռնություններին և վիկտիմիզացիային կանխարգելման, վերականգնման և քարոզչության միջոցով»^[17]։

Ծանոթագրություններ

1. «Elizabeth Smart Fast Facts». CNN. 2017 թ․ հոկտեմբերի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
2. Smolowe, Jill (2011 թ․ հունիսի 16). «Elizabeth: 'I Forgive Him'». People. 75 (22). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
3. «Elizabeth Smart Shares About Her Faith And Kidnapping». NPR (անգլերեն). 2013 թ․ դեկտեմբերի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
4. Talbot, Margaret (2013 թ․ հոկտեմբերի 21). «Gone Girl». newyorker.com. New Yorker. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 8-ին.
5. Hanson, Kurt (2012 թ․ նոյեմբերի 5). «Elizabeth Smart honored for 'Legacy of Hope'». universe.byu.edu. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 8-ին.
6. «Elizabeth Smart says she was raped daily». The Daily Herald. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
7. «Elizabeth Smart kidnapper Wanda Barzee released from prison». www.cbsnews.com. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 25-ին.
8. Smart, Tom; benson, Lee (2005). In Plain Sight: The Startling Truth Behind the Elizabeth Smart Investigation. Chicago Review Press. ISBN 1-55652-579-6.
9. «The Elizabeth Smart Story (2003) - Trailers, Reviews, Synopsis, Showtimes and Cast - AllMovie». Allrovi.com. 2003 թ․ նոյեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
10. Saraiya, Sonia (2017 թ․ նոյեմբերի 17). «Lifetime's 'I Am Elizabeth Smart'». TV Reviews. Variety. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
11. «Ten-year Anniversary: 'Everything Changed After Elizabeth,' Law Enforcement Says of Missing Children Cases». Deseret News. 2012 թ․ հունիսի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 16-ին.
12. «Utah's Rachael Alert Switches to AMBER Alert». Deseret News. 2003 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 4-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
13. Smart, Ed; Smart, Lois; Morton, Laura (2012). «23». Bringing Elizabeth Home: A Journey of Faith and Hope. New York: Doubleday. ISBN 978-1-593-35517-3.
14. «You're Not Alone: The Journey From Abduction to Empowerment». Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
15. «Elizabeth Smart hopes to aid victims». CNN. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 20-ին.
16. Reavy, Pat (2008 թ․ մայիսի 20). «Elizabeth Smart: Ready for college and moving on after kidnapping». Deseret News. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 20-ին.
17. «Elizabeth Smart Foundation» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 26-ին.

Արտաքին հղումներ

• Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլիզաբեթ Գիլմոր» հոդվածին։