Լելիո Լեգորիո

Լելիո Լեգորիո իտալ.՝ Lelio Lagorio
Ծնվել է	նոյեմբերի 9, 1925(1925-11-09)[1]
Ծննդավայր	Տրիեստ, Իտալիա
Մահացել է	հունվարի 7, 2017(2017-01-07)[2] (91 տարեկան)
Մահվան վայր	Ֆլորենցիա, Իտալիա
Քաղաքացիություն	Իտալիա և  Իտալիայի թագավորություն
Մայրենի լեզու	իտալերեն
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, լրագրող և փաստաբան
Զբաղեցրած պաշտոններ	Իտալիայի Պատգամավորների պալատի անդամ, Italian Minister of Defence?, Italian Minister of Defence?, Italian Minister of Defence?, Italian Minister of Defence?, Italian Minister of Defence?, Q55168089?, Եվրոպական պարլամենտի պատգամավոր, mayor of Florence?, president of Tuscany?, Իտալիայի Պատգամավորների պալատի անդամ, Իտալիայի Պատգամավորների պալատի անդամ և member of the Regional Council of Tuscany?
Կուսակցություն	Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցություն
Պարգևներ և մրցանակներ	և
Կայք	leliolagorio.it
Lelio Lagorio Վիքիպահեստում

Լելիո Լեգորիո (իտալ.՝ Lelio Lagorio,նոյեմբերի 9, 1925(1925-11-09)^[1], Տրիեստ, Իտալիա - հունվարի 7, 2017(2017-01-07)^[2], Ֆլորենցիա, Իտալիա), իտալացի քաղաքական և պետական գործիչ, Սոցիալիստական կուսակցության առաջնորդներից մեկը։ 1965 թվականին եղել է Ֆլորենցիայի քաղաքապետը, 1970-1978 թվականներին Տոսկանա տարածաշրջանի վարչակազմի ղեկավարն էր։ 1980-1983 թվականներին ստանձնել է Իտալիայի պաշտպանության նախարարի պաշտոնը, իսկ 1983-1986 թվականներին զբաղվել է զբոսաշրջության և դիտարժան միջոցառումների կազմակերպման հարցերով։

Պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո

Ծնվել է սպայի ընտանիքում։ 1937-1942 թվականներին նա ֆաշիստական վարչակարգի տակ պարտադիր պատանեկան ռազմական պատրաստություն էր անցնում։ 1943 թվականին զորակոչվել է Սալոյի Հանրապետության բանակ, սակայն թաքնվել է ռազմական իշխանություններից և համագործակցել հակառակորդի հետ։

Պատերազմից հետո նա աշխատել է գործարանում։ Ավարտել է Ֆլորենցիայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Զբաղվել է լրագրությամբ, հրատարակչությամբ, եղել է Felice Le Monnier հրատարակչության տնօրեն։

Ֆլորենցիայի և Տոսկանայի կառավարիչ

1943 թվականից ի վեր Լելիո Լագորիոն միացավ ձախակողմյան ժողովրդավարական կազմակերպություններին։ Պատերազմից հետո միացավ Եվրոպական ֆեդերալիստական շարժմանը, այնուհետև Ժողովրդի միասնություն կուսակցությանը։ 1955 թվականից Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցության անդամ էր։ Նա սերտորեն համագործակցել է Պետրո Նենիի հետ։ Նա ղեկավարում էր Ֆլորենցիայում գտնվող սոցիալիստական կազմակերպությունը, խմբագրում էր La Defense թերթը։

1960 թվականին, քաղաքական սուր ճգնաժամի ժամանակ, Լագորիոն կանխեց Ֆլորենցիայում ցուցարարների դեմ ոստիկանության ուժի օգտագործումը։ Եղել է 1960-ականների առաջին կեսի գավառական վարչակազմում^[3], վերահսկել է իրավական քաղաքականությունը և տրանսպորտային հաղորդակցությունը։ Նա հիմնել է La Regione տարածաշրջանային ամսագիրը։ Չնայած սոցիալիստական հայացքներին՝ Լագորիոն պահպանեց բարեկամական հարաբերությունները կաթոլիկ եպիսկոպոսի հետ, նորմալացրեց հարաբերությունները աշխարհիկ իշխանությունների և եկեղեցու միջև։

1965 թվականին Լելիո Լագորիոն մի քանի ամիս եղել է Ֆլորենցիայի քաղաքապետ։ Այնուհետև մինչև 1969 թվականը ստանձնել է փոխքաղաքապետի պաշտոնը։ Մեծ դեր է խաղացել 1966 թվականի նոյեմբերի 4-ին տեղի ունեցած ջրհեղեղի հետևանքների վերացման գործում։ 1970-1978 թվականներին Լագորիոն ղեկավարում էր Տոսկանա շրջանի վարչակազմը։ 1968 թվականից ընդգրկված է եղել Իսպանիայի ղեկավար մարմիններում։

Իտալիայի կառավարության անդամ

1979-ից ի վեր, Լելիո Լագորիոն կենտրոնացած էր Իսպանիայի իրականացվող Համազգային քաղաքականության վրա։

Պաշտպանության նախարար

1980 թվականի ապրիլի 4-ին Լելիո Լագորիոն ստանձնեց Պաշտպանության նախարարի պաշտոնը քրիստոնյա-դեմոկրատ Ֆրանսիսկո Կոսիգիի կառավարությունում։ Նա այս պաշտոնում մնաց մինչև 1983 թվականի օգոստոսի 4-ը։ Այս կառավարությունները զբաղեցրեցին կենտրոնամետ կամ անկեղծ պահպանողական դիրքերը։

Լագորիոյի գլխավորությամբ Իսպանիան վարում էր  «Ատլանտյան համերաշխության» ամերիկամետ և հակախորհրդային արտաքին քաղաքականություն։ Մասնավորապես, Լագորիոն աջակցել է Օլիմպիադա-1980 թվականի բոյկոտին՝ արգելելով զինծառայող մարզիկներին մեկնել Մոսկվա։ Դրա համար Լագորիոն անձնական քննադատության է ենթարկվել խորհրդային մամուլում^[4]։

Լագորյոյի օրոք Սիցիլիայի և Տոմագավկի միջև տեղակայվեց ամերիկյան միջին հեռահարության միջուկային հրթիռներ։ Միևնույն ժամանակ, Լագորիոն առաջնորդվում էր ոչ միայն Պենտագոնի, այլև արևմտաեվրոպական դաշնակիցների կողմից, ձգտում էր Եվրոպայի ինքնապաշտպանությանը և առավելագույն փոխազդեցություն էր հաստատում Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի ռազմական գերատեսչությունների հետ։ Լագորիոն ղեկավարում էր ՆԱՏՕ-ի նախարարների խորհուրդը^[5]։

Լագորիայի օրոք ուժեղացավ Իտալիայի արտաքին ռազմական գործունեությունը։ Երկրորդ աշխարհամարտից հետո առաջին անգամ իտալական ռազմական առաքելությունները մեկնեցին արտերկիր՝ Լիբանան և Կարմիր ծով։

Իտալիայի պաշտպանության բյուջեն զգալիորեն աճել է և զինված ուժերը ինտենսիվորեն արդիականացվել են։ 1983 թվականին գործարկվեց Garibaldi իտալական առաջին ավիափոխադրողը։ Այնուհետև Հռոմում վերականգնվեց ռազմական շքերթների ավանդույթը։ Իտալական բանակը կարևոր դեր խաղաց 1980-ական թվականների երկրաշարժի հետևանքները վերացնելու գործում։ Ներքին բանակային համակարգում առկա էր հարաբերությունների էական ժողովրդավարացում, շարքային կադրերի իրավունքների ընդլայնում և ծառայության պայմանների բարելավում։

Լագորիայի նախարարության ընթացքում Ուստիկում տեղի է ունեցել մեծ աղետ։

Սոցիալիստական կուսակցությունից հետո

Լելիո Լագիորիոն չորս անգամ՝ 1979, 1983, 1987, 1989 թվականներին, ընտրվեց Եվրախորհրդարանի պատգամավոր։ Իր կազմով անցել է մինչև 1994 թվականը^[6]։ 1986-1994 թվականներին ղեկավարել է սոցիալիստական խմբակցությունը։ 1986-1988 թվականներին Լագորիոն Իտալիայի խորհրդարանի հատուկ ծառայությունների և պետական գաղտնիքների կոմիտեի նախագահն էր։

Մերժելով իտալացի սոցիալիստների ավանդական արմատական հռետորաբանությունը՝ Լագորիոն մեծ դեր է խաղացել եվրոպական սոցիալ-ժողովրդավարության ուղղությամբ Իսպանիայի էվոլյուցիայի գործում։ Լագորիոն ակտիվորեն նպաստել է սոցհարցման ուղղմանը և Իտալիայի հակակոմունիստական ուժերի կոնսոլիդացմանը։

«Մաքուր ձեռքեր» գործողության ընթացքում Իտալիայի քաղաքական համակարգի սուր քաղաքական ճգնաժամից և ամբողջ համակարգի վերափոխումից հետո Իսպանիան դադարեցրել է իր գոյությունը։ Ընդ որում, Լելիո Լագորիոն սոցիալիստական քաղաքական գործիչներից մեկն է, որոնց նկատմամբ որևէ կոռուպցիոն կոմպրոմատ չի հայտնաբերվել։ Լուծարումից հետո Լագորիոն հեռացավ քաղաքականությունից։ Նա զբաղվել է պատմական հետազոտություններով, հրատարակել է Տոսկանայի պատմության վերաբերյալ մի շարք աշխատություններ, վարչական և նախարարական պաշտոններում իր գործունեության վերաբերյալ հուշագրություններ։ Նրա հայտնի և արժեքավոր գրքերից են L’Esplosione: storia della disgregazione del PSI («Պայթյուն։ Իսպանիայի Սոցիալիստական Հանրապետության փլուզում»), L’Ora di Austerlitz («Աուստրելիցի ժամ»), Una regione da costruire («Տարածաշրջանային շինարարություն»)։

Լելիո Լագորիոն եղել է Իտալիայի խորհրդարանի, եվրոպացի խորհրդարանականների և Տոսկանայի քաղաքային ավագանիների միությունների անդամ։ Նա նաև «Սոցիալիզմ 2000» կազմակերպության ակտիվ անդամ էր։ Այնուհետև մտավ իտալական Ռոտարի ակումբ։

Պարգևներ

Իտալիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար 1978 թվականի դեկտեմբերի 27-ի Իտալիայի նախագահ, սոցիալիստ Ալեսանդրո Պերտինի  հրամանագրով պարգևատրվել է «Մեծ խաչի ասպետ» շքանշանով^[7]։

Մահ

Լելիո Լագորիոն մահացավ Ֆլորենցիայում՝ 91 տարեկան հասակում^[8]։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Morto Lelio Lagorio, ex sindaco di Firenze e ministro, primo presidente della Regione Toscana
3. «Regione Toscana Consiglio Regionale». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին.
4. «Умер итальянский социалист Лелио Лагорио». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-08-ին. Վերցված է 2019-08-10-ին.
5. «Mauro Pagliai Editore — Lelio Lagorio». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին.
6. Европейский парламент / Депутаты Европарламента. Лелио Лагорио, Италия
7. «Lagorio Lelio». ONORIFICENZE (իտալերեն). Presidenza della Repubblica. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
8. E' morto l’ex sindaco Lelio Lagorio. E' stato il primo presidente della Toscana

Արտաքին հղումներ

• Lelio Lagorio

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լելիո Լեգորիո» հոդվածին։