Աշոտ Նադանյան

Աշոտ Նադանյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 19, 1972(1972-09-19) (52 տարեկան)
Ծննդավայր	Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Կրթություն	Ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտ
Մասնագիտություն	շախմատիստ
Ashot Nadanian Վիքիպահեստում

Աշոտ Նադանյանը (սեպտեմբերի 19, 1972(1972-09-19), Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ շախմատիստ, միջազգային վարպետ (1997), Հայաստանի վաստակավոր մարզիչ (1998), ՖԻԴԵ-ի մարզիչ (2007)^[1], ՖԻԴԵ-ի ավագ մարզիչ (2017)^[2]։ Մարզել է Քուվեյթի և Սինգապուրի ազգային հավաքականները։ 2011 թվականից՝ Լևոն Արոնյանի մարտավկան է^[3]։ Նրա անունն է կրում շախմատային սկզբնախաղ (Գրյունֆելդի պաշտպանություն, Նադանյանի տարբերակ)^[4]։

Ըստ Վալերի Չեխովի՝ Նադանյանը «Ունի ահռելի ներուժ, բայց նա չէր կարողանում գտնել բավարար ժամանակ՝ շախմատի վրա մասնագիտորեն աշխատելու համար»։ Արոնյանը նշել է, որ Հայաստանում իրավիճակի պատճառով Նադանյանը չի կարող իր տաղանդի նույնիսկ մեկ տեսներորդը ցուցադրել^[5]։

Իր հարձակողական ոճի պատճառով Նադանյանը ստացել է «հանճարեղ էքսցենտրիկ», «հայկական Տալ» և «Կասպարովի խորթ եղբայր» անվանուները^[6]։ Տիբոր Կարոյիի 2009 թվականի գրքի վեցերորդ գլուխը նվիրված է Նադանյանին։

Վաղ տարիներ

Նադանյանը ծնվել է 1972 թվականի սեպտեմբերի 19-ին^[7] Խորհրդային Ադրբեջանի Բաքու քաղաքում՝ վարսահարդարներ Սերգեյի և Իրինայի ընտանիքում^[8]։ Շախմատ խաղալ սովորել է հորից՝ յոթ տարեկանում։ Առաջին մարզիչը Ռաֆայել Սարկիսովն էր՝ Բաքվի «Սպարտակ» սպորտային ընկերությունում^[9]։

Իր The Voiceless Old Man հոդվածում Նադանյանը գրում է. «Երբ ես 9 կամ 10 տարեկան էի, հաճախ էի իջնում մոտակա բակ՝ շախմատի հասուն սիրահարների հետ խաղալու։ Այդ ժամանակ գրեթե ոչ մի լուրջ մրցաշար չկար, որտեղ երիտասարդ շախմատիստները կարող էին լրջորեն խաղալ, և այդ պատճառով այս բակային մարտերը ինձ համար լավ դպրոց էին»։ Նա հիշում է, որ այդ մարտերից մեկում խաղացել է մի խորհրդավոր, լուռ օտարի հետ, ով պարզվեց, որ Վլադիմիր Մակոգոնովն է^[10]։ 1986-1987 թվականներին Նադանյանը հաղթում է միջև 16 տարեկանների Ադրբեջանի առաջնությունը։ Արցախյան պատերազմի սկզբին՝ 1988 թվականին, ընտանիքը ստիպված լքում է Բաքուն՝ փախչելով Հայաստան^[9]։

Շախմատային գործունեությունը

Նադանյանը մասնակցել է 1987^[11], 1988^[12] և 1989^[13] թվականների՝ Խորհրդային մինչև 20 տարեկանների շախմատի առաջնությանը, 1997, 1998, 1999 (7–8-րդ տեղեր) թվականների Հայաստանի շախմատի առաջնությանը^[14][15], Երևանում տեղի ունեցած 32-րդ շախմատային օլիմպիադային (1996)^[16], 13-րդ Եվրոպայի ակումբային առաջնությանը (1997)^[17], 1998 թվականի փնջային մրցաշարին, որտեղ նա գրավել է 7-11-րդ տեղերը 72 մասնակիցների մեջ^[18], 2000^[19] և 2004^[20] թվականների Եվրոպայի անհատական առաջնություններին և 2013 թվականին Խանտի Մանսիյսկում տեղի ունեցած ՖԻԴԵ-ի արագ շախմատի առաջնությանը^[21]։ 2014 թվականին 4-րդ սեղանի վրա օգնել է Երևանի ԲԿՄԱ թիմին նվաճել արծաթե մեդալ Հայաստանի շախմատի թիմային առաջնությունում^[22]։

Նրա ցուցանիշներն են.

Չեստոխովա օփեն, Լեհաստան, 1992։ 1-ին–2-րդ[23] Թբիլիսի օփեն, Վրաստան, 1996։ 1-ին[24] Պասանաուրի օփեն, Վրաստան, 1997։ 1–2-րդ[25] Նյու Յորք օփեն առաջնություն (Tournament B), ԱՄՆ, 1998։ 4-րդ–7-րդ[26] Աերոֆլոտ օփեն (Tournament A), Մոսկվա, Ռուսաստան, 2002։ 35-րդ[27] Յակով Էստրինի հիշատակին, Մոսկվա, Ռուսաստան, 2002։ 5-րդ[28] Աերոֆլոտ օփեն (Tournament B), Մոսկվա, Ռուսաստան, 2004։ 5-րդ–15-րդ[29] Գոլդբերգի հիշատակին, Մոսկվա, Ռուսաստան, 2004։ 2-րդ–3rd[30]

IGB Dato Arthur Tan Malaysia Open, Kuala Lumpur, Malaysia, 2006: 6-րդ–10-րդ[31] ASEAN Masters Circuit GMB, Tarakan, Indonesia, 2008: 2-րդ–3rd[32] IGB Dato Arthur Tan Malaysia Open, Kuala Lumpur, Malaysia, 2008: 3rd–7-րդ[33] Korea Open chess tournament, Սեուլ, Հարավային Կորեա, 2008։ 6-րդ–10-րդ[34] Սինգապուրի արագ շախմատի առաջնություն, Սինգապուր, 2010։ 2-րդ[35] Yerevan City Chess Championship, Հայաստան, 2011։ 2-րդ–4-րդ[36] Կարեն Ասրյանի հիշատակին, Ջերմուկ, Հայաստան, 2011։ 7-րդ–13-րդ[37] Անդրանիկ Մարգարյան հիշատակին, Երևան, Հայաստան, 2012։ 2-րդ–4-րդ[38] Հայաստանի արագ շախմատի առաջնություն, Երևան, Հայաստան, 2012։ 7-րդ–10-րդ[39]

Վարկանիշի փոփոխության գրաֆիկ

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ^[40][41]

Տարի	Հնվ	Փտր	Մրտ	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգս	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկտ	Տարվա լավագույն	Տարվա վատագույն
1992							2380						2380	2380
1993	2285						2285						2285	2285
1994	2310						2310						2310	2310
1995	2335						2335						2335	2335
1996	2345						2325						2345	2325
1997	2375						2475						2475	2375
1998	2390						2415						2415	2390
1999	2413						2410						2413	2410
2000	2418						2413			2413			2418	2413
2001	2407			2407			2407			2407			2407	2407
2002	2407			2435			2446			2432			2446	2407
2003	2433			2423			2400			2388			2433	2388
2004	2389			2404			2392			2392			2404	2389
2005	2393			2429			2429			2425			2429	2393
2006	2425			2431			2431			2436			2436	2425
2007	2436			2436			2436			2436			2436	2436
2008	2436			2437			2437			2446			2446	2436
2009	2441			2441			2441		2441		2433		2441	2433
2010	2433		2433		2411		2411		2411		2426		2433	2411
2011	2426		2426		2426		2436		2436		2436		2436	2426
2012	2432		2443		2443		2443	2428	2428	2428	2428	2428	2443	2428
2013	2428	2428	2428	2428	2428	2428	2428	2408	2408	2408	2408	2408	2428	2408
2014	2408	2408	2399	2416	2416	2416	2385	2385	2385	2385	2385	2385	2416	2385
2015	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2372	2379	2379	2379	2379	2379	2380	2372
2016	2379	2379	2379	2379	2379	2379	2379	2391	2391	2391	2380	2380	2391	2379
2017	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2344	2344	2344	2338	2338	2338	2380	2338
2018	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338	2338
2019	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317
2020	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317	2317
2021	2317	2317	2317								2335		2335	2317
2022		2319				2301				2279			2319	2279
2023											2251	2257	2257	2251
2024	2248			2249	2248								2249	2248

Ծանոթագրություններ

1. Նադանյան Աշոտ Սերգեյի - Հայկական մարզական պորտալ(չաշխատող հղում)
2. «Լևոն Արոնյանի մարզիչ Աշոտ Նադանյանին շնորհվել է ՖԻԴԵ-ի ավագ մարզչի կոչում». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
3. Ա. Նադանյան. «Սիրտս Լևոնի համար հանգիստ է»
4. Ashot Nadanian - Yearbook Surveys - New In Chess Արխիվացված 2012-05-30 archive.today (անգլ.)
5. Karolyi, 2009, էջ 219
6. "Interview: Levon Aronian", New In Chess Magazine, No. 2, 2012, p. 43
7. «Nadanian». Armenian Chess Federation. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 2-ին.
8. Nadanian, Ashot (2011 թ․ հուլիսի 25). «Tigran Petrosian leads in Lake Sevan». ChessBase.com. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 1-ին.
9. «Interview with IM Ashot Nadanian». SingaporeChessNews. 2010 թ․ օգոստոսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
10. Nadanian, Ashot (2010 թ․ հուլիսի 23). «The Voiceless Old Man». S'pore Chess News. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
11. «36-րդ USSR Junior Chess Championship, Kapsukas, January 5–18, 1987». RusBase. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 31-ին.
12. «37-րդ USSR Junior Chess Championship, Ivano–Frankivsk, January 5–18, 1988». RusBase. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 31-ին.
13. «38-րդ USSR Junior Chess Championship, Pinsk, January 5–18, 1989». RusBase. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 31-ին.
14. Джаникян, Грач (2011 թ․ հունվարի 11). Одним глазом – в Вейк-ан-Зее (ռուսերեն). Chess-News.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 3-ին.
15. Crowther, Mark (1999 թ․ նոյեմբերի 1). «TWIC 260: Armenian Chess Championships». London Chess Center. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 19-ին.
16. Bartelski, Wojciech. «Men's Chess Olympiads: Ashot Nadanian». OlimpBase. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
17. Bartelski, Wojciech. «European Men's Chess Club Cup: Ashot Nadanian». OlimpBase. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
18. Crowther, Mark (1998 թ․ նոյեմբերի 9). «The Week in Chess 209: Zonal 1.5 Panormo, Crete». London Chess Center. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 3-ին.
19. «European Men Championship». Ruschess.com. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 6-ին.
20. «European Individual Championships (2014)». ChessGames.com. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
21. «FIDE World Rapid and Blitz Championships 2013». The Week In Chess. 2013 թ․ հունիսի 10. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 24-ին.
22. «Armenian Team Chess Championship: Ashot Nadanian». OlimpBase. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
23. Matlak, 1992, էջ 2
24. «Tbilisi 1996». 365Chess.com. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
25. «Chessville – Annotated Games – Bukhuti Gurgenidze vs Ashot Nadanian, Tbilisi 1996». Chessville. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
26. Sloan, Sam. «Armenians Sweep 1998 New York Open Chess Tournament». Anusha.com. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
27. «Moscou 2002 – Աերոֆլոտ օփեն» (պորտուգալերեն). BrasilBase. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
28. «FIDE Archive – Tournament report July 2002: Final 4 Estrin Memorial». World Chess Federation. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
29. «FIDE Archive – Tournament report April 2004: Aeroflot Open 2004 B». World Chess Federation. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
30. «FIDE Archive – Tournament report April 2005: 20th Goldberg Memorial». World Chess Federation. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
31. Lam Choong Wai, Edwin (2006 թ․ սեպտեմբերի 18). «Dao slices his way past Dimakilling». ChessBase. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
32. «FIDE Archive – Tournament report April 2008: 1st Leg ASEAN Circuit Chess Tournament 2008 (GMB)». World Chess Federation. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
33. Lam Choong Wai, Edwin (2008 թ․ սեպտեմբերի 2). «5-րդ Dato' Arthur Tan Open – Li Chao wins again». ChessBase. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
34. «1st Korea Open Chess Tournament 2008». Chess-Results.com. 2008 թ․ դեկտեմբերի 5. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 28-ին.
35. «22-րդ National Rapid Chess Championships 2010». Chess-Results.com. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
36. «81st Yerevan Ch. Final». Chess-results.com. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 8-ին.
37. «4-րդ Karen Asrian Memorial». Chessdom.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 28-ին.
38. «Andranik Margaryan Memorial 2012 – Round robin». Chess-Results.com. 2012 թ․ հունվարի 17. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 22-ին.
39. «2012 Armenian Rapid Championship». Chess-Results.com. 2012 թ․ փետրվարի 18. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 19-ին.
40. Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
41. Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Գրականություն

• Matanović, Aleksandar (1991), Chess Informant 52, Chess Informant, ISBN 86-7297-025-X
• Matlak, Jacek (1992), III Miedzynarodowy Turniej Szachowy Czestochowa 92 – Open (Polish)
• Speelman, Jon; Tisdall, Jon; Wade, Bob (1993), Batsford Chess Endings, B. T. Batsford, ISBN 0-7134-4420-7
• Lalić, Bogdan (1998), The Budapest Gambit, Batsford, ISBN 978-0-7134-8456-4
• Matanović, Aleksandar (2000), Chess Informant 79, Chess Informant
• Watson, John L. (2003), Chess Strategy in Action, Gambit, ISBN 1-901983-69-2
• New in Chess Editorial Team (2006), New in Chess Yearbook 78, New in Chess, ISBN 90-5691-160-0
• Moskalenko, Viktor (2008), The Fabulous Budapest Gambit, New In Chess, ISBN 978-90-5691-224-6
• Karolyi, Tibor; Aplin, Nick (2009), Genius in the Background, Quality Chess, ISBN 978-1-906552-37-4
• New in Chess Editorial Team (2010), New in Chess Yearbook 96, New in Chess, ISBN 978-90-5691-303-8

Արտաքին հղումներ

• Աշոտ Նադանյանի անձնական քարտը FIDE-ի կայքում (անգլ.)
• Շախմատային պարտիաներ «ChessGames» կայքում (անգլ.)
• Աշոտ Նադանյանի հարցազրույցը SgChess կայքին (անգլ.)
• Աշոտ Նադանյանի շախմատային աֆորիզմներից (ռուս.)
• Աշոտ Նադանյանի բլոգը (ռուս.)