Դոբրի Խրիստով

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Խրիստով (այլ կիրառումներ)
Դոբրի Խրիստով
Բնօրինակ անունբուլղար․՝ Добри Христов
Ծնվել էդեկտեմբերի 14, 1875(1875-12-14)[1]
Վառնա, Օսմանյան կայսրություն[2][1]
Երկիր Բուլղարիա
Մահացել էհունվարի 23, 1941(1941-01-23)[2][1] (65 տարեկան)
Սոֆիա, Բուլղարիա[2][1]
Ժանրերդասական երաժշտություն, ժողովրդական երաժշտություն և եկեղեցական երաժշտություն
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, դիրիժոր և chorus master
ԿրթությունՊրահայի կոնսերվատորիա
 Dobri Hristov Վիքիպահեստում

Դոբրի Խրիստով (բուլղար․՝ Добри Иванов Христов, դեկտեմբերի 14, 1875(1875-12-14)[1], Վառնա, Օսմանյան կայսրություն[2][1] - հունվարի 23, 1941(1941-01-23)[2][1], Սոֆիա, Բուլղարիա[2][1]), բուլղարացի կոմպոզիտոր, խմբավար, երաժշտության տեսաբան և մանկավարժ։ Բուլղարիայի ԳԱ անդամ (1929)։ Ղեկավարել է երգչախմբեր, հիմք դրել ազգային պրոֆեսիոնալ երգաստեղծմանը։ Ուսումնասիրել է բուլղարական երաժշտական ֆոլկլորը, օգտագործել իր երկերում Խրիստովը բուլղար առաջին երաժշտական տեսաբանն է (աշխատություններից են՝ «Ժողովրդական երաժշտության ռիթմական հիմքերը», 1913), «Բուլղարական ժողովրդական երաժշտության տեխնիկական կառուցվածքը» (1923)։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոբրի Խրիստովը ծնվել է 1875 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Վառնայում։ Սովորել է Պրահայի կոնսերվատորիայում՝ աշակերտելով Անտոնին Դվորժակին[3]։ Ուսումն ավարտելուց հետո՝ 1903 թվականից աշխատել է Վառնայում, որտեղ եղել է բանվորական ինքնագործունեության խմբերի ու եկեղեցական երգչախմբերի դիրիժոր, իսկ 1907 թվականից՝ Սոֆիայում։ Բուլղարիայի օպերային թատրոնի հիմնադրումից հետո (1908 թվականից) աշխատել է որպես օպերային երգչախմբի ղեկավար, միաժամանակ (1912 թվականից) դասվանդել է Պետական երաժշտական ուսումնարանում (1918-1920 թվականներին եղել է նրա տնօրենը)։ 1922‒1933 թվականներին դասավանդել է Պետական երաժշտական ակադեմիայում (1926 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ 1930-ական թվականներին Դոբրի Խրիստովը եղել է Գ․ Կիրկովի անվան աշխատավորական երգչախմբի դիրիժոր, որի կամար կատարել է «Ինտերնացիոնալի» երգչախմբային խմբագրությունը և գրել ժողովրդականության արժանացած մի շարք հայրենասիրական երգեր, այդ թվում՝ «Կարմիր դրոշ» («Червено знаме») քայլերգը[4]։ Ղեկավարել է Ալեքսանդր Նևսկու տաճարի երգչախումը (1935 թվականից), որը եղել է ամենամեծը Բուլղարիայում, որտեղ առաջին անգամ կատարվել է Սուրբ Հովհաննես Ոսկեբերանի պատարագը և Խրիստովի այլ հոգևոր ստեղծագործություններ, որ նա ստեղծել էր հին բուլղարական երգչախմբային եղանակների հիման վրա։

Դոբրի Խրիստովը համարվում է Բուլղարիայի ազգային պրոֆեսիոնալ երգարվեստի և պրոֆեսիոնալ երաժշտության մեջ ազգային ոճի հիմնադիրը[5]։ Եղել է բանահավաք, երաժշտական բանահյուսության ուսումնասիրող, ակտիվորեն օգտագործել է այն իր ստեղծագործություններում, որոնցից են «Իվայլո» ծրագրային նախերգանքը, 1907 թվական, «Տուտրականյան էպոպեան», 1917 թվական, «Դոբրինկան ու Արևը» երգչախմբային բալլադը, 1931 թվական, երգչախմբային սյուիտաներ։ Ժողովրդական երգերի բազմաթիվ մեղեդիներ, որ մշակել է Դոբրի Խրիստովը, իրենց գործիքային երաժշտության մեջ օգտագործել են բուլղարացի տարբեր կոմպոզիտորներ, որոնց թվում են Մարին Գոլեմինովը, Պանչո Վլադիգերովը[6]։ Խրիստովը եղել է բուլղարացի առաջին երաժշտական տեսաբաններից մեկը։ Իր աշխատանքներում նա գիտական բացատրություն է տվել բուլղարական ժողովրդական երգերի ու պարերի մետրոռիթմական առանձնահատկություններին։ Նրա տեսական աշխատություններից են «Բուլղարական ժողովրդական երաժշտության տեխնիկական կառուցվածը» գիրքը (1928, երկրորդ հրատ՝. 1956) և «Ժողովրդական երաժշտության ռիթմական հիմքերը» հոդվածը (Ստոյան Բրաշովանովի հետ, 1913)։

Հիմնական ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նվագախմբի համար

  • Բալկանյան սյուիտաներ (1903, 1916)
  • «Իվայլո», ծրագրային նախերգանք (1906)
  • «Տուտրականյան էպոպեա» (1917)
  • «Դաֆինկա» բուլղարական ժողովրդական թեմայով ֆուգա երգչախմբի և լարային նվագախմբի համար (1933)
  • Դաշնամուրային համերգ

Երգչախմբի համար

  • «Դոբրինկան ու Արևը» բալլադ (1931)
  • Պատարագներ (1925, 1934)
  • Շուրջ 50 երգչախմբային երգեր
  • երգերի շարքեր դաշնամուրի նվագակցությամբ կատարելու համար, այդ թվում՝ «Ամուրիական երգեր» («Бекярски песни»)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Христов Добри // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Кабакчиева О. Творчеството на Добри Христов. София. 1940. С. 15
  4. ↑ Кръстев В. Добри Христов. София. 1975. Расширенное и дополненное издание 1954 года. С. 240
  5. ↑ Япова, Кристина. «Добри Христов за църковната музика». Литернет
  6. ↑ Музыкальная энциклопедия. — «Советская энциклопедия». — 1982. — С. 87. — 1008 с.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Кабакчиева О. Творчеството на Добри Христов, София, 1940.
  • Камбуров И. Добри Христов. Живот и дело на народния композитор. София, 1942.
  • Кръстев В. Добри Христов. София, 1954 (русский перевод — М. 1960); 2-е изд. София, 1975.
  • Миладинова М. Добри Христов. 1875—1975. София, 1975.
  • Япова К. Добри Христов и идеята за личността и общността. София: Рива, 1999. ISBN 954-8440-27-X.
  • Добри Христов - 125 години от рождението. Материали от XX Национална научна конференция на преподавателите по история на музиката, Варна 15-16.12.2000 / Състав. и ред. Петър Мавров. Варна: Стено, 2000. ISBN 954-449-086-8.
  • Добри Христов и българският XX век. Сборник доклади от научна конференция: проведена в рамките на Националното честване по случай 125 години от рождението и 60 години от смъртта на Д. Христов. Ред. Елена Тончева и др. София: Институт за изкуствознание БАН, 2005. ISBN 954-91697-2-3.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 95)։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դոբրի Խրիստով» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր