Լինա Մագայա

Լինա Մագայա
Ծնվել է	փետրվարի 21, 1945(1945-02-21)[1]
Ծննդավայր	Մապուտու, Մոզամբիկ
Վախճանվել է	հունիսի 27, 2011(2011-06-27) (66 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մապուտու, Մոզամբիկ
Մասնագիտություն	գրող, կենսագիր, քաղաքական գործիչ և լրագրող
Լեզու	պորտուգալերեն
Քաղաքացիություն	Մոզամբիկ
Կրթություն	Լիսաբոնի համալսարան

Լինա Ժուլիա Ֆրանչեսկ Մագայա (պորտ.՝ Lina Júlia Francisco Magaia, փետրվարի 21, 1945(1945-02-21)^[1], Մապուտու, Մոզամբիկ - հունիսի 27, 2011(2011-06-27), Մապուտու, Մոզամբիկ), մոզամբիկցի գրող, լրագրող, Մոզամբիկի անկախության համար պայքարի մասնակից։ Եղել է բազմակողմանի զարգացած կին, որն աչքի է ընկել այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են գրականությունը և հրապարակախոսությունը, կինոն, գյուղական զարգացումը և գաղութային տիրապետությունից երկրի ազատագրման պատերազմը։

Կենսագրություն

Լինա Մագայան ծնվել է Լորենսու Մարկիշ քաղաքում 1940 թվականին։ Դեռևս դպրոցում սովորելիս նա միացել է ՖՐԵԼԻՄՕ-ին (Մոզամբիկի ազատագրման ճակատ) և երեք ամսով բանտարկվել իր քաղաքական գործունեության համար^[2]։ Նա եղել է մոզամբիկցի առաջին կանանցից մեկը, որը կրթաթոշակ է ստացել արտասահմանում սովորելու համար^[3] և ավարտել է Լիսաբոնի համալսարանը՝ ստանալով բակալավրի աստիճան։ Հետագայում նա մեկնել է Տանզանիա՝ ռազմական պատրաստություն անցնելու համար և 1975 թվականին անդամակցել է ՖՐԵԼԻՄՕ-ի ազգային-ազատագրական բանակին։

1980 թվականին նա մասնակցել է Մոզամբիկի կանանց կազմակերպության «Կանաչ գոտիներ» նախագծին, որն ուղղված էր քաղաքային շրջաններին պարենամթերքի մատակարարմանը^[3], իսկ երկու տարի անց՝ ուղարկվել է Մանհիսա (Մապուտու նահանգ), որտեղ դարձել է շաքարեղեգ արտադրող տեղական սովխոզի փոխտնօրեն^[4]։ 1986 թվականին նա ղեկավարել է Մանհիսի շրջանի գյուղատնտեսության զարգացման գծով տնօրինությունը, սակայն նրա աշխատանքը տեղի է ունեցել անկախությունից հետո քաղաքացիական հակամարտությունների ժամանակ ՌԵՆԱՄՈ-Ի ռազմականացված ընդդիմության հետ դիմակայության պայմաններում։

Լինա Մագայան մահացել է 2011 թվականի հունիսի 27-ին, սիրտ-անոթային հիվանդությունների պատճառով^[5]։ Մոզամբիկի վարչապետը նրան բնութագրել է որպես «մեծ մարտիկ և ակտիվ քաղաքացի, որն իր կյանքի տարբեր փուլերում իրեն նվիրել է մոզամբիկյան ժողովրդին»։

Ստեղծագործություն

Նրա «Դումբա Նենգե» (1987) և «Duplo massacre en Mocambique» («Կրկնակի կոտորած Մոզամբիկում», 1989) գրքերը հիմնված են ականատեսների վկայությունների վրա, ովքեր վերապրել են Մոզամբիկում քաղաքացիական պատերազմի վայրագությունները և կենտրոնացած են ՌԵՆԱՄՈ-ից գրողի հակառակորդների հանցագործությունների և նրանց՝ որպես Հարավային Աֆրիկայի ապարտեիդի ռեժիմի գործիքի դերի մերկացման վրա^[4]։ Երրորդ գիրքը՝ «Delehta» (1994), մասամբ փաստագրական վկայություն է, մասամբ գեղարվեստական։ Մագայայի վերջին աշխատանքը եղել է «Recordacoes da Vovo Marta» («Հուշեր Մարթա տատի մասին»), որը հրապարակվել է 2011 թվականին և հիմնված է Մոզամբիկի հնագույն կանանցից մեկի՝ 99-ամյա Մարթա Մբոկոտա Գեբուզայի՝ Մոզամբիկի նախկին նախագահ Արմանդու Գեբուզայի մոր հետ երկարատև հարցազրույցների վրա։

Ծանոթագրություններ

1. http://kora.matrix.msu.edu/files/50/304/32-130-140D-84-msn%20magaia%20bio.pdf
2. Margaret Busby (ed.), Daughters of Africa, London: Jonathan Cape, 1992, pp. 639-40.
3. «A Mozambican Journalist Speaks Out; Lina Magaia», American Friends Service Committee, Seattle, Washington, January 1988.
4. Emmanuel Kwaku Akyeampong, Henry Louis Gates (eds), «Magaia, Lina», in Dictionary of African Biography, Volume 6, Oxford University Press Inc., 2012, p. 26.
5. «Mozambique: Lina Magaia Dies». AllAfrica Global Media. 2011 թ․ հունիսի 28. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 11-ին.

Արտաքին հղումներ

• Nancy Murray, «Mozambique: the revolution and the bandits: an interview with Lina Magaia»(չաշխատող հղում), Race & Class, April 1989, vol. 30, no. 4, pp. 21–29.