Հովարդ Ունրու

Հովարդ Ունրու
Ծննդյան ամսաթիվհունվարի 21, 1921(1921-01-21)
ԾննդավայրՔեմդեն, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մահվան ամսաթիվհոկտեմբերի 19, 2009(2009-10-19)[1] (88 տարեկան)
Մահվան վայրԹրենթոն, ԱՄՆ
Մահվան պատճառհիվանդություն
Սպանություն

Հովարդ Բարթոն Ունրու (անգլ.՝ Howard Barton Unruh, հունվարի 21, 1921(1921-01-21), Քեմդեն, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ - հոկտեմբերի 19, 2009(2009-10-19)[1], Թրենթոն, ԱՄՆ), ամերիկացի սերիական մարդասպան[2][3], որը սպանել է 13 մարդու, այդ թվում՝ Նյու Ջերսիի Քեմդեն շրջանում 12 րոպե տևած զբոսանքի ժամանակ 3 երեխայի (1949 թվականի սեպտեմբերի 6)[4]։ Այս միջադեպը հայտնի է դարձել «Մահվան զբոսանք» անվամբ (անգլ.՝ Walk of Death)[5]: Սպանություններ կատարելով՝ Ունրուն փակվել է իր տանը և ոստիկանության հետ կարճ դիմակայությունից հետո հանձնվել իշխանություններին։ Նա շիզոֆրենիկ էր և դատապարտվել է Տրենտոնի հոգեկան հիվանդների համար նախատեսված բանտում, որտեղ մահացել է 2009 թվականի հոկտեմբերի 19-ին՝ երկարատև հիվանդությունից հետո։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հովարդ Ունրուն ծնվել է Նյու Ջերսիի Քեմդեն քաղաքում՝ Սեմյուել Շիփլի Ունրուի և Ֆրիդա Վոլմերի ընտանիքում։ Ունեցել է նաև կրտսեր եղբայր՝ Ջեյմսը։ Ծնողներն ամուսնալուծվել են, և երեխաներին դաստիարակել է մայրը։ Հովարդը սովորել է Վուդրո Վիլսոնի անվան դպրոցում, որն ավարտել է 1939 թվականին[6]։ Դպրոցական ավարտական ալբոմում գրված էր, որ նա ամաչկոտ էր և ցանկանում էր դառնալ քաղաքացիական ծառայող[7]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ունրուն՝ որպես տանկիստ, մասնակցել է Արդենների ռազմագործողությանը և պարգևատրվել արիության համար պարգևներով։ Ունրուն նաև օրագիր է վարել, որտեղ մանրամասնորեն գրել է իր սպանված թշնամիների մասին՝ ընդհուպ մինչև դիակների նկարագրությունը։ 1945 թվականին նա պատվով զորացրվել է և վերադարձել տուն՝ իր հետ բերելով մեդալների և հրազենի հավաքածու։ Տանը Ունրուն իր ննջասենյակը զարդարել է ռազմական ատրիբուտներով, իսկ նկուղում սարքավորել է հրաձգարանը։ Նա չի ուզեցել աշխատել և ապրել է գործարանում աշխատող մոր հաշվին, մինչդեռ Ունրուն ինքն էր անգործ մնացել և հաճախել է եկեղեցական ծառայություններին։ Ինչ-որ պահի Ունրուն գրանցվել է Թեմփլի համալսարանի (Ֆիլադելֆիա) դեղագործների դասընթացներին, բայց դրանք թողել է երեք ամիս անց[8]։

1946 թվականի ամռանը հարևանների հետ Ունրուի հարաբերությունները վատացել են։ Նա պարբերաբար ծաղրի է ենթարկվել որպես «մամայի բալա», իսկ դեռահասները նրան համասեռամոլ են համարել և ամեն կերպ ծաղրել նրան[9][10]։ Այդ ժամանակ Ունրուն սկսել է օրագիր լրացնել, որտեղ գրի էր առնում այն ամենը, ինչ նրա մասին խոսում էին։ Օրագրերում գրանցված որոշ մարդկանց անունների կողքին նա գրել է «retal.» («retaliate»-ի կրճատ տարբերակը, հայ․՝ «վրեժխնդիր լինել»)։

Ատրճանակ Luger P08։ Այս մոդելն է օգտագործել Ունրուն՝ սպանություններ կատարելու համար

1949 թվականի սեպտեմբերի 6-ի գիշերը՝ ժամը 3-ին, Ունրուն, վերադառնալով կինոթատրոնից, հայտնաբերել է, որ վերջերս իր կողմից պատրաստված ցանկապատի դուռը գողացել են։ Ինչպես ավելի ուշ նա հայտնել է ոստիկանությանը, դա վերջին կաթիլն էր, և «ես որոշեցի սպանել բոլորին»։ Քնելով մինչև առավոտյան ժամը 8-ը՝ Ունրուն հագել է իր լավագույն կոստյումը և նախաճաշել մոր հետ։ Ինչ-որ պահի նրանց մոտ ընդհարում է տեղի ունեցել, որի ընթացքում նա սպառնացել է մորը, որից հետո մայրը հեռացել է[11]։

Ժամը 09։20-ին Ունրուն դուրս է եկել տնից՝ զինված Լուգեր Պ-08 ատրճանակով։ 12 րոպեի ընթացքում նա սպանել է 13 մարդու, այդ թվում՝ երեք երեխաների։ Չնայած այն բանին, որ նա ունեցել է զոհերի պատրաստված ցուցակ՝ Ունրուն սպանել է նաև ում պատահի։ Նա գնդակահարել է վարսավիրանոցի երկու այցելուների, սակայն այնտեղ խնայել է ևս երեք հոգու։ Մեկ մարդու սպանվել է այն բանից հետո, երբ դեղատան դռների մոտ բախվել է նրա ապագա զոհի հետ։ Անցնող մեքենայի վարորդը սպանվել է, երբ արգելակել է, որպեսզի տեսնի զոհերից մեկի մարմինը։ Ունրուն պատրաստվում էր սպանել տեղի դերձակին, սակայն նա չէր հայտնվել արհեստանոցում, և Ունրուն նրա փոխարեն սպանել էր դերձակի կնոջը[11]։ Լսելով ոստիկանության սուլլոցները՝ Ունրուն վերադարձել է տուն և փակվել այնտեղ։ Ավելի քան 60 ոստիկաններ շրջապատել են տունը, սկսվել է փոխհրաձգություն, սակայն մի քանի րոպե անց Ունրուն հանձնվել է ոստիկանությանը[12]։

Ոստիկանությունում երկժամյա հարցաքննությանը ձերբակալվելուց հետո Ունրուն պատմել է, որ նախօրեին դիտել է երկու ֆիլմ՝ «Լեդին խաղում է մոլախաղեր» և Սս շրջանցել եմ օրենքը», որից հետո որոշել է, որ դերասանուհի Բարբարա Սթենվիկը իրեն ատող հարևանուհիներից մեկն էր։ Նա մանրամասն նկարագրել է իր բոլոր գործողությունները, որոնք կատարվել են զանգվածային սպանության պահին։ Հարցաքննության վերջում պարզվել է, որ նրա մոտ կրակած է եղել ձախ ազդրը, ինչի մասին նա, հավանաբար, ընդհանրապես չէր պատրաստվում խոսել։ Նա անմիջապես տեղափոխվել է հիվանդանոց բուժման համար։ Հետազոտությունից հետո Ունրուի մոտ ախտորոշվել է «պարանոիդ շիզոֆրենիա» ախտորոշումը։ Ունրուն տեղավորվել է մտավորականների համար նախատեսված Նյու Ջերսիի հիվանդանոց (այժմ՝ Տրենտոնի հոգեբուժական հիվանդանոց), որտեղ տեղակայվել է անվտանգության առավելագույն մակարդակի մասնաշենքի մենախցում։ Նրա վերջին հրապարակային հայտնի խոսքերը արտաբերվել են հոգեբանի հետ հարցազրույցի ժամանակ. «Ես անգամ հազար հոգու կսպանեի, եթե բավականաչափ փամփուշտ ունենայի»[13]։ 2009 թվականի հոկտեմբերի 19-ին երկարատև հիվանդությունից հետո Ունրուն մահացել է կալանքի տակ[14][15]։

Զանգվածային մշակույթում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկացի սցենարիստ Վինս Գիլիգանը, լինելով երեխա, գիրք է կարդացել, որտեղ պատմվել է Ունրայի մասին։ Գիլիգանը մասամբ օգտագործել է Ունրուի պատմությունը «Unruhe»-ի խելագար սերիական մարդասպանի մասին «Գաղտնի նյութերի» էպիզոդի ստեղծման ժամանակ[16]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 https://web.archive.org/web/20091022101020/http://www.philly.com:80/philly/news/breaking/20091019_Notorious_Camden_killer_Unruh_dies_at_88.html
  2. ↑ «All about mass murderer Howard Unruh» Արխիվացված 2011-05-19 Wayback Machine by Katherine Ramsland
  3. ↑ Sexual homicide: Patterns and Motives; by Robert Ressler, et al., Free Press, 1995.
  4. ↑ Suspect in historic mass murder dies at 88
  5. ↑ «Camden mass murderer Howard Unruh dies at 88». philly.com. 2009 թ․ հոկտեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  6. ↑ «Howard Unruh». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 2-ին.
  7. ↑ «Rampage in Camden». truTV.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  8. ↑ Fischer, Heinz Dietrich, and Erika Fischer. The Pulitzer Prize Archive: A History and Anthology of Award-Winning Materials in Journalism, Letters and Arts, Part 1, 1987. (p. 19)
  9. ↑ Sixty years ago today, a Camden gunman killed 13, Philadelphia Inquirer, September 6, 2009. Արխիվացված Հոկտեմբեր 30, 2009 Wayback Machine
  10. ↑ «Mass murderer Unruh, who shot 13 in 1949, dies» Արխիվացված 2012-07-01 archive.today by Bruce Shipkowski, Associated Press, October 21, 2009
  11. ↑ 11,0 11,1 «The Story of the First Mass Murder in U.S. History | History | Smithsonian». Smithsonianmag.com. 2015 թ․ հոկտեմբերի 14. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  12. ↑ «Berger Award». Columbia Journalism School. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 3-ին.
  13. ↑ Nash, Jay. History of World Crime. (p. 965)
  14. ↑ Berger, Meyer (1949 թ․ սեպտեմբերի 7). «Veteran Kills 12 in Mad Rampage on Camden Street». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 23-ին. «Howard B. Unruh, 28 years old, a mild, soft-spoken veteran of many armored artillery battles in Italy, France, Austria, Belgium and Germany, killed twelve persons with a war souvenir Luger pistol in his home block in East Camden this morning. He wounded four others.»
  15. ↑ Sauer, Patrick (2015 թ․ հոկտեմբերի 14). «The Story of the First Mass Murder in U.S. History». Smithsonian Institution. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. «He went into his apartment, uncased his German Luger P08, a 9mm pistol he'd purchased at a sporting goods store in Philadelphia for $37.50, and secured it with two clips and 33 loose cartridges.» {{cite web}}: Text "magazine[Smithsonian Magazine" ignored (օգնություն)
  16. ↑ Meisler, 1998, էջ 36-37

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ