Մարթա Ալբղանդ

Մարթա Ալբղանդ
Ծնվել էսեպտեմբերի 8, 1914(1914-09-08)[1][2]
ԾննդավայրՌոստոկ, Մեկլենբուրգ Շվերին, Գերմանական կայսրություն[2]
Մահացել էհունիսի 24, 1981(1981-06-24)[1] (66 տարեկան)
Մահվան վայրՆյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունգրող, վիպասան և լրագրող
Պարգևներ և
մրցանակներ

Մարթա Ալբղանդ, (գերմ.՝ Martha Albrand, Քեթրին Ջ. Լամոն, ի ծնե անունը՝ Հայդի Հուբեղտա Ֆղեյբե, սեպտեմբերի 8, 1914(1914-09-08)[1][2], Ռոստոկ, Մեկլենբուրգ Շվերին, Գերմանական կայսրություն[2] - հունիսի 24, 1981(1981-06-24)[1], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3]), գերմանացի-ամերիկացի գրող, որը մինչև արտագաղթելը օգտագործում էր Քեթրին Հոլանդ կեղծանունը։ Ալբղանդ անունը փոխանցվել է նրան դանիացի իր նախապապից[5]։

Ծագում և անուն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայդի Հուբեղտա Ֆղեյբը ծնվել է վաճառականի դստեր՝ Փոլա Վիքի և մայոր Փոլ Ֆրեյբեի ընտանիքում, մասնագիտության պատճառով նա ստիպված է եղել փոխել իր անունը։ Իր առաջին վեպը հրատարակել է 16 տարեկանում (1926)՝ Քեթրին Հոլանդ կեղծանվամբ, քանի որ անհանգստանում էր, որ ծնողները հավանություն չեն տա իր վեպին։ Արդյունքում տպագրվել է տարբեր գրական կեղծանունների ներքո. նա նաև կրում էր Քրիստին Լամբերտ, Քեթրին Լուենգարդ և Լուենգարդ-Գրիֆիթ անունները։

Ֆղեյբի առաջին ամուսինը փաստաբան Ջոզեֆ Մարիա Լյովոնգարդն էր[6], երկրորդ ամուսինը՝ Սիդնի Ջ. Լամոնը, ԱՄՆ-ում առաջատար ադամանդագործ էր։ Նրա նախապապերից մեկի անունը Ալբղանդ էր, այս անունը նա վերցրել էր ԱՄՆ գաղթելուց հետո (1937) իր վեպերում օգտագործելու համար, որոնք այդ ժամանակ գրվում էին անգլերեն։ Գերմաներենով նրա վեպերը լույս են տեսել Քեթրին Հոլանդ կեղծանվամբ, հետագայում շվեյցարացի հրատարակիչ Օրել Ֆյուսլին նույնպես հրատարակել է անգլերենից թարգմանություններ այս անունով։

Քեթրին Հոլանդ կեղծանվան տակ նա կատարել է Ջերալդին Քաթի դերը` 1937 թվականին նկարահանված Ֆլորենտինացի/Մենք գնում ենք քամուն հակառակ ֆիլմում, որի մեջ խաղում էին նաև Փոլ Հողբիգեղը և Հանս Հոլթը[7]։

Նրա կրտսեր քույրերը նույնպես հայտնի էին, նրանցից էր գրող Զիբիլլ Ֆռեյբը, որը վեպեր և կինոսցենարներ էր հրատարակում Յոհաննա Զիբելիուս անունով, իսկ մյուսը դերասանուհի Յութա Ֆղեյբն էր։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆղեյբը 16 տարեկանում մեկնել է Բեռլին, աշխատել քիմիական գործարանում և Քեթրին Հոլանդ կեղծանվամբ գրել «Մարդը խոսում է Ժակլինի մասին» վեպը, որը Ուլշթեյնը 1926 թվականին տպագրել է Die Dame թերթում։ Այնուհետև Ֆղեյբը թերթից հանձնարարություն է ստացել մեկնել Իսպանիա` որպես թղթակից և Ուլշտեյնի համար գրել այլ հաջող վեպեր։ Երբ 1933 թվականին իշխանությունն անցել է ազգային-սոցիալիստներին, նա արդեն տեղափոխվել էր Իտալիայի Օրտա լճի մոտակայք։ 1938 թվականին շվեյցարացի հրատարակիչ Օրել Ֆյուսլին հրապարակել է գերմաներենով գրված նրա վերջին վեպը՝ Einsamer Himmel-ը[8]։ Ֆղեյբը միայն գրավոր թույլտվություն ուներ Իտալիայում, և նա 1937 թվականին արտագաղթել է ԱՄՆ։ Նա 1938 թվականից սկսած ուներ ԱՄՆ-ի քաղաքացիություն Հոլանդ Ֆարմում, Նյու Ջերսի նահանգում[9]։

Մարթա Ալբղանդ նոր կեղծանվամբ նրա առաջին վեպը՝ «No Surrender»-ը, ներկայացվել է հոլանդերենով, որը նա անվանել է Հոլանդական դիմադրությունը գերմանական շրջափակման դեմ, և այն 1942 թվականին ընդունվել է The Saturday Evening Post-ի կողմից, իսկ նրա նկարը տպագրվել է առաջին էջում։ Դրանից հետո Ալբրանը փոխել է գրական ժանրը` լրտեսական վեպերից անցնելով դետեկտիվ վեպերի` նոր զանգվածային շուկայի համար, որոնցից էր, օրինակ, Ace Books վեպը[10]։

Մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1950 թվականին After Midnight («Կեսգիշերից հետո») ստեղծագործության համար ստացել է Grand Prix de Littérature Policière մրցանակը։

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր` գրված Քեթրին Հոլանդ կեղծանվան տակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Man spricht über Jacqueline, 1926
  • Wie macht man das nur ???, 1930
  • Unterwegs zu Alexander : Ein Liebesroman, 1932
  • Die silberne Wolke : Ein Roman aus unserer Zeit, 1933
  • Babett auf Gottes Gnaden, 1934
  • Das Mädchen, das niemand mochte, 1935
  • Das Frauenhaus, 1935
  • Carlotta Torresani, 1938
  • Einsamer Himmel, 1938
  • Vierzehn Tage mit Edita, 1939
  • Helene, 1940
  • The Obsession of Emmet Booth, 1957

Վեպեր` գրված Մարթա Ալբղանդ կեղծանվան տակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • No Surrender, 1942
  • Without Orders, 1943
  • Endure No Longer, 1944
  • None Shall Know, 1945
  • Remembered Anger, 1946
  • After Midnight, 1948
  • Whispering Hill, 1947
  • Wait for the Dawn, 1950
  • Desperate Moment, 1951
  • The Hunted Woman, 1953
  • Nightmare in Copenhagen, 1954
  • The Mask of Alexander, 1955
  • The Story That Could Not Be Told, 1956 (երկրորդ վերնագիրը` The Linden)
  • A Day in Monte Carlo, 1959
  • Meet Me Tonight, 1960 (երկրորդ վերնագիրը` Return to Terror)
  • A Call from Austria, 1963
  • The Door fell Shut, 1966
  • Rhine Replica, 1969
  • Manhattan North, 1971
  • Zurich/AZ 900, 1974
  • A Taste of Terror, 1976
  • Intermission, 1978 (երկրորդ վերնագիրը` Final Encore)

Վեպեր` գրված Քրիստին Լամբերտ կեղծանվան տակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • The Ball, 1961
  • A Sudden Woman, 1964

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Die Nacht der großen Liebe (Գերմանիա, 1933)
  • Talking About Jacqueline (Գերմանիա, 1937, Man spricht über Jacqueline-ի հիման վրա)
  • Talk About Jacqueline (Մեծ Բրիտանիա, 1942, Man spricht über Jacqueline-ի հիման վրա)
  • Captain Carey, U.S.A. (1950, No Surrender-ի հիման վրա)
  • Desperate Moment (Մեծ Բրիտանիա, 1953,Desperate Moment-ի հիման վրա)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Werner Röder, Herbert A. Strauss (Hrsg.): Biographisches Handbuch der deutschsprachigen Emigration nach 1933 – International Biographical Dictionary of Central European Emigrés 1933-1945, 2.1 München : Saur 1983 ISBN 3-598-10089-2, S. 533 f.
  • Wilhelm Sternfeld, Eva Tiedemann: Deutsche Exil-Literatur 1933 – 1945. Eine Bio-Bibliographie. Schneider, Heidelberg 1962 (Veröffentlichung Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung, 29) S. 145f
  • Jerold Wikopf: Martha Albrand, in: John M. Spalek, Hrsg.: Deutschsprachige Exilliteratur seit 1933. Francke, Bern 1989 ISBN 3-317-01159-9, S. 1–8[11]
  • Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen im Exil 1933
  • Vera Craener: Martha Albrand, alias Katrin Holland : Von „Die Dame“ in die „Saturday Evening Post“. Die Geschichte eines Erfolgs. „Man spricht über Jaqueline“ Aufbau, Jg. 10. 1944, Nr. 1 (7. Januar 1944), S. 23, Spalte a
  • Benjiman D. Webb: Martha Albrand, in: Bibliographien. Schriftsteller, Publizisten und Literaturwissenschaftler in den USA. 1: A – G. Hgg. John M. Spalek, Konrad Feilchenfeldt, Sandra H. Hawrylchak. de Gruyter, Berlin 1994 ISBN 9783110975536 S. 5–15
  • Kay Weniger: 'Es wird im Leben dir mehr genommen als gegeben …'. Lexikon der aus Deutschland und Österreich emigrierten Filmschaffenden 1933 bis 1945. Eine Gesamtübersicht. S. 248, ACABUS-Verlag, Hamburg 2011, ISBN 978-3-86282-049-8

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 filmportal.de — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Wall R. Verbrannt, verboten, vergessen (գերմ.): kleines Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen 1933 bis 1945 — 2 — Kn: Pahl-Rugenstein Verlag, 1989. — S. 69—70. — ISBN 978-3-7609-1310-0
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #106486861 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  4. ↑ https://www.babelio.com/prix/36/de-la-Litterature-Policiere-Grand-Prix
  5. ↑ Joseph F. Clarke (1977). Pseudonyms. BCA. էջ 6.
  6. ↑ Loewengard, Josef M. bei Deutsche Nationalbibliothek
  7. ↑ Kathrin Holland. «Geraldine Katt, 1937». Schweizer Film = Film Suisse: offizielles Organ der Schweiz. Վերցված է 2020-06-09-ին.
  8. ↑ polunbi #2137
  9. ↑ Pattenburg in New Jersey wird auch in der englischen Wikipedia nur erwähnt, siehe en:Union Township, Hunterdon County, New Jersey
  10. ↑ zu Ace Books siehe englische Wikipedia en:Ace Books
  11. ↑ siehe Neubearb., dsb. Hg. 1994, Ebook 2018

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր