Մարիա Արբատովա (հուլիսի 17, 1957(1957-07-17), Մուրոմ (Վլադիմիրի մարզ), Վլադիմիրի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ, ծնունդով՝ Գավրիլինա, 1999 թվականից Արբատովա կեղծանունը դարձրել է պաշտոնական ազգանուն[1][2][3]), ռուս վիպասան, պատմվածքների հեղինակ, դրամատուրգ, բանաստեղծ, լրագրող, թոք-շոուի հաղորդավար, քաղաքական գործիչ և 1990-ականների Ռուսաստանի ամենահայտնի ֆեմինիստներից մեկը։ Արբատովան Մոսկվայի գրողների միության[4] և Ռուսաստանի թատերական գործիչների միության անդամ է։ Նա Ռուսաստանում և արտերկրում բեմադրված տասնչորս պիեսների, քսան գրքի, բազմաթիվ հոդվածների հեղինակ է թերթերում և պարբերականներում։ Նա արժանացել է բազմաթիվ պարգևների իր գրական և հասարակական նվաճումների համար[5]։
Արբատովան ծնվել է 1957 թվականի հուլիսի 17-ին Վլադիմիրի շրջանի Մուրոմ քաղաքում, Իվան Գավրիլովիչ Գավրիլինի և Ցիվյա Իլյինիչնա Այզենշտադտի ընտանիքում։ Մեկ տարի անց ընտանիքը տեղափոխվել է Մոսկվա։ Դպրոցում սովորելու ընթացքում նա չի միացել կոմսոմոլին՝ «սկզբունքային նկատառումներից ելնելով»[6]։ 9-րդ և 10-րդ դասարաններում հաճախել է Մոսկվայի պետական համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի Երիտասարդ լրագրողների դպրոց[1]։ Միաժամանակ, ըստ իր իսկ հայտարարությունների, նա դարձավ մոսկովյան հիպի շարժման ակտիվիստներից մեկը[[1][7]։
Հայրը՝ Իվան Գավրիլովիչ Գավրիլինը (1910, Կուդաշևո, Ռյազանի նահանգ - 1969), ավարտել է փիլիսոփայության և գրականության ինստիտուտի պատմության բաժինը, այնուհետև՝ Լենինի ռազմաքաղաքական ակադեմիայի ասպիրանտուրան, լրագրող և խմբագիր, եղել է խմբագրի տեղակալ- «Կարմիր աստղի» գլխավոր, մարքսիստական փիլիսոփայություն է դասավանդել Լենինի, Ֆրունզեի, Ձերժինսկու անվան ռազմական ակադեմիաներում։ 1950 թվականին նշանակվել է Մուրոմում՝ որպես մարքսիստական փիլիսոփայության ռազմական ուսուցիչ[6], իսկ 1958 թվականին ընտանիքը վերադարձել է Մոսկվա։
Մայրը՝ Ցիվյա Իլյինիչնա Այզենշտադտ (1922, Մոսկվա - 2017, Մոսկվա), Սամուիլ Իոսիֆովիչ Այզենշտադտի զարմուհին։ Դպրոցն ավարտել է ոսկե մեդալով, 1940-ին ընդունվել է Մոսկվայի 1-ին բժշկական ինստիտուտ, այնուհետև տարհանման ժամանակ տեղափոխվել է Մոսկվայի անասնաբուժական ինստիտուտ, գերազանցությամբ ավարտել՝ դառնալով մանրէաբան։ 1990-ականներին նա ակտիվորեն հետաքրքրվեց Ռեյկի թերապիայով և դարձավ հաջողակ Ռեյկի թերապևտ։
Մարիան ընդունվել է Մոսկվայի պետական համալսարանի փիլիսոփայական ֆակուլտետը, բայց շուտով թողել է այն, քանի որ, գաղափարական ուժեղ ճնշման է ենթարկվել[8][9]։ 1984 թվականին ավարտել է Գորկու անվան գրական ինստիտուտի դրամատիկական բաժինը[6]։ Նա մասնավոր կերպով սովորել է հոգեվերլուծական խորհրդատվություն, Բ.Գ.Կրավցովի և Ս.Գ.Ագրաչովի «հոգեվերլուծական ընդհատակում»[10]։
1989 թվականին ընդունվել է ԽՍՀՄ գրողների միություն։ 1991 թվականից ղեկավարում է կանանց հոգեբանական վերականգնման «Հարմոնիա» ակումբը։ 1996 թվականից զբաղվում է անհատական խորհրդատվությամբ՝ որպես հոգեվերլուծաբան։ Մոտ հինգ տարի աշխատել է Общая газета-ում՝ որպես սյունակագիր։ Հինգ տարի աշխատել է TV-6-ի «Ես ինքս եմ» կանանց թոք շոուում որպես համահաղորդավարուհի։ «Մայակ 24» ռադիոկայանի «Право быть собой» հաղորդաշարի հեղինակն ու վարողն է։
Արբատովայի երրորդ ամուսինը Շումիտ Դատա Գուպտան է՝ ռուսերենից անգլերեն գրական թարգմանիչ։ 1985 թվականից ապրում է Ռուսաստանում։ «Поединки. Испытание смертью» և «Испытание смертью» գրքերի համահեղինակն է։
Արբատովան ծավալել է նաև ակտիվ քաղաքական գործունեություն, եղել է պատգամավորության թեկնածու, սակայն պարտություն է կրել ընտրություններում[11]։
«Свободная Россия» կուսակցության ղեկավարներից էր։ 2013 թվականի հունվարին նա աջակցեց ԱՄՆ քաղաքացիների կողմից ռուս որբերի որդեգրումն արգելող օրենքի ընդունմանը[12]։ Մոսկվայի Մարդու իրավունքների հանձնակատարին կից հասարակական փորձագիտական խորհրդի անդամ։
2014 թվականից ի վեր նա աջակցում է Ուկրաինայի դեմ ագրեսիային՝ մեկնաբանելով այն որպես «պատերազմ Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև»[13]։ Նա բազմիցս արել է ուկրաինաֆոբ հայտարարություններ[14]։
«Мне 40 лет» — автобиографический роман — М.: Захаров. АСТ., 1999—464 с. ISBN 5-8159-0013-3
«По дороге к себе» — сборник пьес — М.: Подкова — 1999.
«On the Road to Ourselves \\ Russian Mirror. Three Plays by Russian Women» — пьеса — Amsterdam: Overseas Publishers Association, 1998 — ISBN 90-5755-025-3; On the Road to Myself — Amsterdam: Harwood Academic Publishers — 1999.
«Время Оливье» — рассказ в «Книге гастрономических историй, ради которой объединились те, кого объединить невозможно» — «Лимбус Пресс» — 2018 — ISBN 978-5-8370-0817-7; авторская запись текста на радио в программе «Много букв» на радиостанции Маяк — 2018.
«Вышивка по ворованной ткани» — первая часть романа «Берёзовая роща» — М. ЭКСМО 2021 — ISBN 978-5-04-112788-6.
«लपंडाव म्रित्युषु» — роман «Испытание смертью или Железный филателист». В соавторстве с Шумитом Датта Гупта (в переводе на язык марати) — издательство «Каласакта»(город Пуне, Индия — 2022 — ISBN 9818195363803.
«Пирамиды роста» — вторая часть романа «Берёзовая роща» — М. ЭКСМО 2022 — ISBN 978-5-04-169183-7.
«Стеклянный занавес» -третья часть романа «Берёзовая роща» — М. ЭКСМО 2024 — ISBN ISBN 978-5-04-191104-1.