Միլկա Տերնինա

Միլկա Տերնինա
Բնօրինակ անունխորվ.՝ Katarina Milka Trnina
Ծնվել էդեկտեմբերի 19, 1863(1863-12-19)[1][2][3]
Vezišće
Երկիր Ցիսլեյտանիա
Մահացել էմայիսի 18, 1941(1941-05-18)[4][1][2][…] (77 տարեկան)
Զագրեբ, Խորվաթիայի անկախ պետություն
ԳերեզմանՄիրոգոյ գերեզմանատուն
Ժանրերօպերա
Մասնագիտություներգչուհի, վոկալիստ, օպերային երգչուհի և համալսարանի դասախոս
Երգչաձայնսոպրանո
Գործիքներվոկալ
ԱշխատավայրՋուլիարդ դպրոց
ԿրթությունՎիեննայի երաժշտության և կատարողական արվեստի համալսարան
 Milka Trnina Վիքիպահեստում

Միլկա Տերնինա (խորվ.՝ Katarina Milka Trnina, 19 դեկտեմբերի, 1863, Վեզիշչե – 18 մայիսի, 1941[5], Զագրեբ, Խորվաթիա), խորվաթ օպերային երգչուհի, դրամատիկական սոպրանո։ Ելույթ է ունեցել Եվրոպայի ու ԱՄՆ խոշորագույն թատրոններում։ Քննադատներն ու հասարակությունը բարձր են գնահատել նրա ձայնն ու դերասանական վարպետությունը, որ նա ցուցաբերել է գերմանացի ու իտալացի հեղինակների ներկայացումներում դերեր կատարելիս։ 1906 թվականին, երբ գտնվել է իր կարիերայի գագաթնակետին, հիվանդության պատճառով ստիպված է եղել թողնել կարիերան։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատարինա Միլկա Տերնինան ծնվել է Վեզիշե գյուղում (Կրիժ համայնքի մաս)։ Երգեցողություն պարապել սկսել է մասնավոր մանկավարժ Իդա Վինտերբերնի մոտ Զագրեբում, ապա կրթությունը շարունակել է Վիեննայի կոնսերվատորիայում՝ Յոզեֆ Գենբախերի մոտ։ 1883 թվականին ոսկե մեդալով ավարտել է կոնսերվատորիան։ Օպերայի բեմում Միլկա Տերնինայի նորամուտը կայացել է ուսանողական տարիներին. 1882 թվականին նա կատարել է Ամելիի դերերգը Ջուզեպպե Վերդիի «Պարահանդես-դիմակահանդես» օպերայում։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մշտական թատերախմբում Տերնինան սկսել է աշխատել Լայպցիգում, իսկ 1884 թվականին տեղափոխվել է Գրացի օպերային թատերախումբ։ Այդտեղ նա ելույթ է ունեցել երկու թատերաշրջան՝ կատարելագործելով իր բեմական արվեստը։ Այդ ժամանակ վառ արտահայտվել է նրա նվիրվածությունը օպերային՝ որպես երաժշտական լուրջ ժանրի։

Դիրիժոր Անտոն Զեյդլը, տպավորված Տերնինայի ներուժով, երաշխավորել է նրան բրեմենյան օպերայի համար, որպեսզի նա փոխարինի մեկ այլ հայտնի դրամատիկական սոպրանոյի՝ Կատարինա Կլաֆսկիին (գերմ.՝ Katharina Klafsky): Բրեմենում Տերնինան առաջին անգամ ելույթ է ունեցել Ռիխարդ Վագների «Նիբելունգների մատանին» շարքի բեմադրության մեջ։ 1890 թվականին նրան հրավիրել են Մյունխենի թագավորական թատրոն, որտեղ նա ելույթ է ունեցել մի քանի տարի՝ ամրապնդելով բարձր դասի երգչուհու իր համբավն և իրեն ցուցաբերել որպես Վագների օպերաների հրաշալի կատարող։ Ոչ պակաս հաջողությամբ նա կատարել է Լեոնորայի դերերգը Բեթհովենի «Ֆիդելիո» օպերայում։

1896 թվականին Բոստոնում կայացել է Միլկա Տերնինայի առաջնելույթը Հյուսիսային Ամերիկայում։ Նա կատարել է Բրունգիլդայի դերերգը «Վալկիրիա» օպերայում։ 1898 թվականին նա առաջին անգամ երգել է Լոնդոնի Քովենթ գարդեն թատրոնի բեմում՝ կատարելով Իզոլդայի դերերգը «Տրիստան և Իզոլդա» օպերայում։ Թագավորական թատրոնում նա ելույթ է ունեցել մինչև 1906 թվականը՝ մասնակցելով 98 տարբեր օպերային ներկայացումների։

1899 թվականին Միլկա Տերնինան Բայրոյթի փառատոնում կատարել է Կունդրիի դերերգը «Պարսիֆալ» օպերայում։ Ըստ Օքսֆորդի օպերային համառոտ բառարանի՝ դա եղել է նրա միակ ելույթը Բայրոյթում։ 1900 թվականի հունվարի 27-ին տեղի է ունեցել Միլկա Տերնինայի նորամուտը Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերայում. նա կատարել է Էլիզաբեթի դերերգը «Տանհոյզեր» օպերայում։ Նյու Յորքի օպերայի հետ բեղմնավոր համագործակցության ընթացքում Միլկա Տերնինան ամերիկյան բեմում առաջին անգամ կատարել է Կունդրիի դերերգը «Պարսիֆալ» օպերայում, սակայն բեմադրությունը չէր թույլատրվել Վագների ընտանիքի կողմից, ինչի պատճառով Տերնինային այլևս երբեք չեն հրավիրել մասնակցելու Բայրոյթի ներկայացումներին, չնայած իր մասնագիտական բարձր մակարդակին։

Հայտնի է դարձել 1901 թվականին Միլկա Տերնինայի ելույթը Ջակոմո Պուչինիի «Տոսկա» օպերայի գլխավոր դերում։ Մետրոպոլիտեն օպերայի այդ բեմադրությունը ներկայացվել է 18 անգամ։ Նախորդ տարում Տերնինան առաջին անգամ կատարել էր Ֆլորիա Տոսկայի դերերգը Լոնդոնում, և Պուչինին, որ ներկա էր այդ ներկայացմանը, նրա կատարումն անվանել է կատարյալ։ Դրա շնորհիվ Տերնինան դարձել է այդ դերերգի ամենահայտնի կատարողն անգլիալեզու աշխարհում։

Կարիերայի ավարտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միլկա Տերնինայի հուշարձանը Վեզիշչեում

1906 թվականին Միլկա Տերնինայի դեմքի մկանները (աչքերի շուրջը) կաթվածահար են եղել։ Հիվանդությունը եղել է անբուժելի, և Տերնինան ստիպված է եղել թողնել բեմը։ Մի քանի տարի նա երգեցողություն է դասավանդել Նյու Յորքի Ջուլյարդի դպրոցում, ապա բոլորովին հեռացել է միջազգային երաժշտական բեմից և վերադարձել Զագրեբ։ Խորվաթիայում նա շարունակել է դասավանդել. նրա ամենահայտնի աշակերտուհին է եղել քնարադրամատիկական սոպրանո, Մետրոպոլիտեն օպերայի աստղ Զինկա Միլանովան։

Միլա Տերնինան մահացել է 1941 թվականի մայիսի 18-ին Զագրեբում։ Նրա ձայնի կոմերցիոն ձայնագրությունները չեն պահպանվել, սակայն նրա կատարումներից կարելի է լսել Մապլեսոնի գլանների (անգլ.՝ Mapleson Cylinders) վրա կատարված ձայնագրություններից, որ արվել են 20-րդ դարի սկզբին՝ Մետրոպոլիտեն օպերայում ելույթ ունենալու ժամանակ։ Այդ ձայնագրությունները CD սկավառակով թողարկվել են Symposium Records ընկերության կողմից (համարը կատալոգում՝ 1284):

Միլկա Տերնինայի պատվին կոչվել է ջրվեժ Պլիտվիցե լճերում[6]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
  3. ↑ Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  4. ↑ FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  5. ↑ «Milka Trnina». hrt.hr (խորվաթերեն). Croatian Radiotelevision. 2012 թ․ դեկտեմբերի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 8-ին.
  6. ↑ «Plitvice: Milke Trnine Slap - European waterfalls» (ամերիկյան անգլերեն). European waterfalls. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • David Ewen, Encyclopedia of the Opera: New Enlarged Edition. New York; Hill and Wang, 1963.
  • Harold Rosenthal and John Warrack, The Concise Oxford Dictionary of Opera, second edition. London; Oxford University Press, 1980.
  • Richard Somerset-Ward, Gods and Angels, New Haven and London; Yale University Press, 2004.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միլկա Տերնինա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ