Սթենֆորդի բանտային գիտափորձ (ֆիլմ)

Սթենֆորդի բանտային գիտափորձ
անգլ.՝ The Stanford Prison Experiment
Երկիր ԱՄՆ
Ժանրվավերագրական դրամա, ֆիլմ բանտի մասին և թրիլեր
ՀիմքԼյուցիֆերի էֆեկտը
Թվական2015
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորKyle Patrick Alvarez?
ՊրոդյուսերBrent Emery?
ԴերակատարներԼի Կի Հոն, Բիլլի Քրուդալ[1], Մայքլ Անգարնո[1], Էզրա Միլեր[1], Մոյզես Արիաս[1], Օլիվիա Թիռլբի[1], Քալլան ՄակՕլիֆ[1], Թայ Շերիդան[1], Ջոնի Սիմոնս[1], Քրիս Շեֆիլդ[1], Թոմաս Ման[1], Նելսան Էլլիս[1], Նիկոլաս Բրաուն[1], Ջեյմս Ուոք[1], Matt Bennett?[1], Լոգան Միլլեր[1], Jack Kilmer?[1], Jesse Carere?[1], Gaius Charles?[1], Մայլս Հեիզեր[1], Բենեդիկտ Սամուիլ[1], Ջեյմս Ֆրեչվիլ և Keir Gilchrist?[1]
ԵրաժշտությունAndrew Hewitt?
Պատմվածքի վայրԿալիֆոռնիա
Նկարահանման վայրՍան Ֆրանցիսկո և Լոս Անջելես
Տևողություն122 րոպե

«Սթենֆորդի բանտային գիտափորձ» (անգլ.՝ The Stanford Prison Experiment), 2015 թվականի ամերիկյան ֆիլմ որի ռեժիսորն է Քայլ Պատրիկ Ալվարեսը։ Սյուժեն հիմնված է Սթենֆորդի բանտային փորձի վրա, որն անցկացրել է Ֆիլիպ Զիմբարդոն 1971 թվականին։

Նախագիծը հայտարարվել է 2002 թվականին և մշակվել է տասներկու տարի, նկարահանումները սկսվել են 2014 թվականի օգոստոսի 19-ին Լոս Անջելեսում։ Ֆիլմի պրեմիերան տեղի է ունեցել 2015 թվականի հունվարին Սանդենս կինոփառատոնում, որտեղ այն ստացել է Ալֆրեդ Պ. Սլոանի մրցանակը[2][3]։ Ֆիլմը թողարկվել է սահմանափակ թողարկմամբ 2015 թվականի հուլիսի 17-ին[4]։ Ֆիլմը թողարկվելուց հետո, ընդհանուր առմամբ, դրական արձագանքներ է ստացել քննադատների կողմից, որոնք գովաբանում էին ռեժիսորին, սցենարը և դերասանական խաղը։

Սյուժե

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սթենֆորդի համալսարանի հոգեբանության պրոֆեսոր Ֆիլիպ Զիմբարդոն հոգեբանական փորձ է անցկացնում՝ որի խնդիրն էր պարզել նավաստիների շրջանում և նավատորմի ուղղիչ հաստատություններում առաջացող կոնֆլիկտների պատճառները։ Մասնակիցները հավաքագրվել էին թերթում տպագրված հայտարարության շնորհիվ։ Մասնակցության համար նրանց առաջարկվում էր օրական $15: Կամավորներին վիճակահանության միջոցով բաժանեցին 2 խմբի՝ կալանավորների և բանտային հսկիչների և տեղափոխեցին պայմանական բանտ, որը հատուկ գիտափորձի անցկացման նպատակով կառուցվել էր Սթենֆորդի համալսարանի հոգեբանության ֆակուլտետի նկուղում։ Գիտափորձը սկսելուց առաջ Զիմբարդոն «հսկիչներին» հրահանգավորեց, որպեսզի վերջիններս կալանավորների մոտ ստեղծեն վախի և միայնության զգացում, սակայն միևնույն ժամանակ հստակ հրահանգ կար կալանավորների նկատմամբ ոչ մի դեպքում չկիրառել ֆիզիկական բռնություն։ Ի հակառակ բոլոր ակնկալիքների՝ գիտափորձը հաշված օրերի ընթացքում ստացավ տարերային բնույթ։ Բանտային հսկիչների կողմից կալանավորները սկսեցին ենթարկվել սադիստական և վիրավորական վերաբերմունքի։

Դերերում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Բիլլի Կրուդապ՝ բժիշկ Ֆիլիպ Զիմբարդո
  • Էզրա Միլեր՝ Դանիել Քալփ / Բանտարկյալ 8612
  • Օլիվիա Թիրլբի՝ Քրիստինա Մասլաչ
  • Նելսան Էլիս՝ Ջեսսի Ֆլետչեր
  • Թայ Շերիդան՝ Փիթեր Միտչել / Բանտարկյալ 819[5]
  • Մայքլ Անգարանո՝ Քրիստոֆեր Արչեր / «Ջոն Ուեյն»
  • Ջոնի Սիմոնս՝ Ջեֆ Ջենսեն
  • Լի Կի Հոն՝ Գևին Լի
  • Ջեսսի Քերի՝ Փոլ
  • Թոմաս Ման՝ Բանտարկյալ 416
  • Մայլս Հեյզեր՝ Մարշալ Լովետ
  • Քեյր Գիլքրիստ՝ Ջոն Լովեթ
  • Մոյսես Արիաս՝ Էնթոնի Կարոլ
  • Ջեյմս Ուոք՝ Մայք Փեննիլ
  • Գայ Չարլզ՝ Փոլ Ֆոգել
  • Լոգան Հեյզեր՝ Ջերրի
  • Ջեյմս Ֆրեշվիլ՝ Թաունշենդ
  • Մեթ Բենեթ՝ Քայլ Պարկեր
  • Ջեք Քիլմեր՝ Ջիմ
  • Նիկոլաս Բրաուն՝ Կարլ Վենդի
  • Բրետ Դավերն՝ Հուբբի Ուիթլոու

Արտադրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Սթենֆորդի բանտային փորձ» ֆիլմի նախագիծն առաջին անգամ հայտարարվել է 2002 թվականին, երբ պրոդյուսեր Բրենթ Էմերին հանձնարարել է սցենարիստ Թիմ Թալբոտին գրել ֆիլմի սցենարը։ Ֆինանսավորման խնդիրները, 2007-2008 թվականների Ամերիկայի գրողների գիլդիայի գործադուլը և այլ դժվարություններ հետաձգեցին նախագիծը տասներկու տարով[6][7]։

2014 թվականի օգոստոսի 19-ին ֆիլմի աշխատանքներին միացել են Sandbar Pictures և Abandon Pictures ստուդիաները։ Նախագծին հրավիրվել է Քայլ Պատրիկ Ալվարեսը, որը դարձել է ֆիլմի ռեժիսորը, պրոդյուսերությանը միացել են Բրենտ Էմերին, Լիզի Ֆրիդմանը, Գրեգ Լիթլը, Լորեն Բրեթմանը և Բրայան Գերաթին[6]։

Ընդունում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմը հիմնականում դրական արձագանքներ է ստացել։ Rotten Tomatoes կայքում 32 գրախոսությունների հիման վրա՝ 10-ից 6,8 միջին գնահատականով ֆիլմը ստացել է 78% գնահատական[8]։ Metacritic կայքում ֆիլմն ունի 73 միավոր 100-ից՝ հիմնված 15 քննադատների գրախոսությունների վրա[9]։

The Hollywood Reporter-ից Լեսլի Ֆելփերինը դրական է արտահայտվել ֆիլմի մասին՝ գրելով՝ «Չնայած բոլոր թերություններին, այն հարուստ, մտածելու տեղիք տվող ֆիլմ է, որը թեև բարդ է, սակայն զերծ չէ հումորից և տեսողական հաճույքներից»[10]։

The Guardian-ից Ջորդան Հոֆմանը ֆիլմին տվեց հինգ աստղերից չորսը և ասել է, որ «Ռեժիսոր Քայլ Պատրիկ Ալվարեսն արժանի է բոլոր գովասանքի այն բանի համար, թե ինչպես է նա սկսում այս ցնցող սցենարը»[11]։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մրցանակ Անվանակարգ Ներկայացնող Արդյունք
«Սանդենս» 31-րդ կինոփառատոն Ժյուրիի գլխավոր մրցանակ (ԱՄՆ դրամատիկական) Քայլ Պատրիկ Ալվարես և Թիմ Թալբոթ Առաջադրված

[12]

Ալֆրեդ Պ. Սլոանի խաղարկային ֆիլմի մրցանակ Հաղթանակ[13]
Վալդո Սոլթ Սցենարիստական մրցանակ (ԱՄՆ դրամատիկ) Թիմ Թալբոթ Հաղթանակ[12]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  2. ↑ «Sundance Film Review: 'The Stanford Prison Experiment'». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  3. ↑ «Sloan honour to Stanford Prison Experiment». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  4. ↑ «The Psychology of 'The Stanford Prison Experiment' Gets Torn Apart at NYC Premiere». IndieWire. 2015 թ․ հուլիսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  5. ↑ Yamato, Jen (2014 թ․ հոկտեմբերի 10). «'Stanford Prison Experiment' Adds Olivia Thirlby, 'True Blood's Nelsan Ellis, More». deadline.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 Sneider, Jeff (2014 թ․ օգոստոսի 19). «Billy Crudup, Ezra Miller, Michael Angarano to Star in 'Stanford Prison Experiment'». thewrap.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
  7. ↑ DiOrio, Carl (2006 թ․ հոկտեմբերի 30). «Stanford pics in stand-off». hollywoodreporter.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  8. ↑ «The Stanford Prison Experiment (2015)». Rotten Tomatoes. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  9. ↑ «The Stanford Prison Experiment Reviews». Metacritic. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  10. ↑ «'The Stanford Prison Experiment': Sundance Review» (անգլերեն). The Hollywood Reporter. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  11. ↑ Hoffman, Jordan (2015 թ․ հունվարի 30). «Sundance 2015 review – The Stanford Prison Experiment: notorious behaviour test becomes masterful film». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Here Are Your 2015 Sundance Film Festival Winners». Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 2-ին.
  13. ↑ «Sundance Institute and Alfred P. Slan Foundation Award» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր