Ֆիլիպ Օկտյաբրսկի

Ֆիլիպ Օկտյաբրսկի
ռուս.՝ Филипп Сергеевич Октябрьский
հոկտեմբերի 23, 1899(1899-10-23) - հուլիսի 8, 1969(1969-07-08)[1] (69 տարեկան)
ԾննդավայրՏվեր, Ռուսական կայսրություն
Մահվան վայրՍևաստոպոլ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
ԳերեզմանKomunariv Cemetery
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԶորատեսակՌազմածովային նավատորմ և Խորհրդային նավատորմ
Կոչումծովակալ
Հրամանատարն էրAmur Military Flotilla?, Սևծովյան նավատորմ և Nakhimov Higher Naval Institute?
Մարտեր/
պատերազմներ		Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ, Siege of Odesa 1941?, Սևաստոպոլի պաշտպանություն, Կերչ-Թեոդոսիայի դեսանտային գործողություն և Ղրիմի օպերացիա
Պարգևներ
«Պատվո լեգեոն» շքանշան «Պատվո լեգեոնի» կոմանդոր Պատվո լեգիոնի շքանշանակիր
Խորհրդային Միության հերոս
Լենինի շքանշան Կարմիր դրոշի շքանշան Ուշակովի շքանշան Նախիմովի շքանշան II աստիճանի Սուվորովի շքանշան Կարմիր Աստղի շքանշան «Օդեսսա պաշտպանության համար» մեդալ Սևաստոպոլի պաշտպանության համար մեդալ «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «Բանվորագյուղացիական Կարմիր բանակի 20 տարի» հոբելյանական մեդալ «Խորհրդային բանակի և նավատորմի 30-ամյակի» հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 40-ամյակ» հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ և շքանշան «1944 թվականի սեպտեմբերի 9»

Ֆիլիպ Սերգեևիչ Օկտյաբարսկի ( Филипп Сергеевич Октябрьский, իսկական ազգանունը՝ Իվանով, որով հանդես է եկել մինչև 1924 թվականը. հոկտեմբերի 23, 1899(1899-10-23), Տվեր, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 8, 1969(1969-07-08)[1], Սևաստոպոլ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]), խորհրդային ծովակալ (1944) Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակներից, Խորհրդային Միության հերոս (1958):

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1918 թվականը Ֆիլիպ Իվանովը եղել է Հյուսիսարևմտյան գետային նավատորմի նավաստի։ Այդ նույն տարում նա ծառայության է անցել ռազմածովային նավատորմում։ Որպես Բալթյան նավատորմի շարքային նավաստի՝ մասնակցել է Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմին (1918 – 1922)։ Ավարտել է Պետրոգրադի կոմունիստական համալսարանի դասընթացը (1922) և Մ. Վ.Ֆրունզեի անվան ռազմածովային ուսումնարանը (1928)։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նախորդած տարիներին ծառայել է Բալթյան, Սևծովյան և Խաղաղօվկիանոսյան նավատորմերում։ Կատերի հրամանատարից (1938 թ. փետրվար) հասել է Ամուրի ռազմական նավատորմի [3] և Սևծովյան նավատորմի հրամանատարի (1939 թ. մարտ) պաշտոնների։ 1941 թվականի հունիսին նրան շնորհվել է փոխծովակալի կոչում։

Գերմանիայի և նրա դաշնակիցների դեմ պատերազմի սկզբնական շրջանում իրականացված ռազմական գործողություններում նրա հրամանատարության տակ գործող նավատորմը ապահովում էր Օդեսայի (1941 թ. օգոստոս - հոկտեմբեր) և Սևաստոպոլի (1941-ի հոկտեմբեր - 1942-ի հուլիս) պաշտպանների մատակարարումը և հետագա տարհանումը: Այդ ժամանակ նա Սևաստոպոլի պաշտպանական շրջանի հրամանատարն էր։ Մասնակցել է Կերչ-Թեոդոսիայի դեսանտային գործողությանը (1941-ի վերջին և 1942-ի սկզբին), իսկ ավելի ուշ՝ Կովկասի համար մղվող մարտերին։

1943 թվականի ապրիլին հեռացվել է Սևծովյան նավատորմի հրամանատարությունից՝ դրանից 2 ամիս առաջ՝ Նովոռոսիյսկի մոտ դեսանտ ապահովելու ժամանակ թույլ տված սխալների պատճառով։ Նույն թվականի հունիսին կրկին ստանձնել է Ամուրի ռազմական նավատորմի հրամանատարությունը, իսկ 1944 թվականի մարտից՝ Սևծովյան նավատորմի հրամանատարությունը և այդ պաշտոնը վարելիս նպաստել է նացիստներից Ղրիմի ազատագրմանը և 1944 թվականի օգոստոսին Յասի-Քիշնև գործողության ժամանակ գերմանա-ռումինական զորքերի դեմ հաղթանակն ապահովելուն[3]:

Պատերազմից հետո նա շարունակել է ղեկավարել Սևծովյան նավատորմը մինչև 1948 թվականը։ Հետագա 4 տարիներին զբաղեցրել է ԽՍՀՄ ռազմածովային նավատորմի հրամանատարի առաջին տեղակալի պաշտոնը։ 1960 թվականի սեպտեմբերից ընդգրկվել է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարարության գլխավոր տեսուչների խմբում (Группа генеральных инспекторов Министерства обороны СССР)՝ որպես զինվորական տեսուչ-խորհրդական: 1941 թվականի փետրվարից մինչև 1952 թվականը հանդիսացել է ԽՄԿԿ կենտրոնական վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ: Ընտրվել է ԽՍՀՄ 1-ին և 2-րդ գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր՝ 1940—1946 թթ.[4] և 1946—1950 թթ.[5], ԽՄԿԿ XVIII համագումարի պատվիրակ (1939 թ.)[6]: 1953 թվականից թոշակի է անցել: 1957-1960 թվականներին եղել է Սևաստոպոլում գործող «Պ. Ս.Նախիմովի անվան սևծովյան բարձրագույն ռազմածովային դպրոցի» պետը[3]:

Զինվորական կոչումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1-ին դասի կապիտան (28.11.1935)[7]
  • 2-րդ դասի ֆլագման (14.02.1938)[8]
  • 1-ին դասի ֆլագման (03.04.1939)[9]
  • դերծովակալ (04.06.1940)[10]
  • փոխծովակալ (21.05.1941)[11]
  • ծովակալ (10.04.1944)[12]

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիշատակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ծովակալ Ֆիլիպ Օկտյաբրսկու անունով են կոչվել՝
    • մեծ ռազմանավերից մեկը
    • ռազմածովային նավատորմի ուսումնական ջոկատը
    • փողոցներ Սևաստոպոլ և Տվերի մարզի Ստարիցա քաղաքներում
    • դպրոցներ Ստարիցայի շրջանում և Սոչիում

Քննադատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպ Օկտյաբրսկու դերը՝ որպես Սևաստոպոլի ռազմական շրջանի հրամանատարի և 1942 թվականին այդ քաղաքի տարհանման պատասխանատու կազմակերպչի՝ վեճերի տեղիք է տվել: Բանն այն է, որ տարհանման պլանով նախատեսվում էր քաղաքից դուրս բերել միայն բանակի ու ռազմածովային նավատորմի բարձրագույն ու ավագ կազմերը. մնացած զինծառայողների տարհանում չէր նախատեսվում[13][14]: Սևծովյան նավատորմի հրամանատարությունը Օկտյաբրսկու գլխավորությամբ տարհանվեց ինքնաթիռով, հուլիսի 1-ի գիշերը, իսկ ցամաքային զորքերի հրամանատարության, կուսակցական ու խորհրդային ղեկավարների համար հատկացվել էր երկու սուզանավ[15]: Ընդհանուր առմամբ քաղաքից հաջողվեց դուրս բերել մոտավորապես 20 հազար մարդ, հիմնականում՝ վիրավորներ: 70-ից մինչև 100 հազար մարդ, ներառյալ հոսպիտալների բուժանձնակազմերն ու բուժվողները, գերի ընկան գերմանացիներին:

Ծանոթագրություներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Октябрьский Филипп Сергеевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ По другим данным — Կաղապար:СС2 (см.: Կաղապար:Sfn-текст).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Октябрьский, Филипп Сергеевич Արխիվացված 2008-05-06 Wayback Machine (взето от „Солдаты ХХ века“, „Международный Объединенный Биографический Центр“, 27.1.2009)
  4. ↑ «Депутаты Верховного Совета СССР I-го созыва 1937—1946». Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-07-ին. Վերցված է 2016-09-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |subtitle= ignored (օգնություն)
  5. ↑ «Депутаты Верховного Совета СССР II созыва 1946—1950». Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-01-ին. Վերցված է 2016-09-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ «Делегаты XVIII-го съезда ВКП(б) 10—21.3.1939». Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-03-ին. Վերցված է 2016-09-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ Постановление СНК СССР № 2488 от 28.11.1935 г.
  8. ↑ Постановление СНК СССР № 082/п от 14.02.1938 г.
  9. ↑ Постановление СНК СССР № 442 от 03.04.1939 г.
  10. ↑ Постановление СНК СССР от 04.06.1940 № 946
  11. ↑ Постановление СНК СССР № 1394 от 21.05.1941 г.
  12. ↑ Постановление СНК СССР № 401 от 10.04.1944 г.
  13. ↑ Последние дни обороны Севастополя Արխիվացված 2012-04-15 Wayback Machine.
  14. ↑ Схема эвакуации из Севастополя руководителей его обороны Արխիվացված 2012-03-01 Wayback Machine.
  15. ↑ Игорь Степанович Маношин Июль 1942 года. Падение Севастополя. — Вече, 2009. — 306 с. — (Военные тайны XX века). — ISBN 978-5-9533-4018-2

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Великая Отечественная война, 1941—1945: энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М.: Советская энциклопедия, 1985. — С. 511. — 500 000 экз.
  • Лурье В. М. Адмиралы и генералы Военно-Морского Флота СССР в период Великой Отечественной и Советско-японской войн (1941-1945). — СПб.: Русско-Балтийский информационный центр «БЛИЦ», 2001. — 280 с. — 1000 экз. — ISBN 5-86789-102-X
  • И.И. Барсуков, В.М. Йолтуховский, А.Б. Кондрашов «Адмиралы и генералы Военно-морского флота. Руководители структур политической и воспитательной работы. Биографические хроники (1917—2013)». — М.: «Кучково поле», 2014. — 432 с. — ISBN 978-5-9950-0408-0 — С.257.
  • Долгов И. А. Золотые звёзды калининцев. — М.: Московский рабочий, 1984. — Кн. 2.
  • Маношин И. С. Героическая трагедия: О последних днях обороны Севастополя (29 июня — 12 июля 1942 г.). — Симферополь: Таврида, 2001.
  • Октябрьская Р. Ф. Штормовые годы. Рассказ об адмирале Ф. С. Октябрьском. — Киев: Политиздат Украины, 1989.

Կինոմարմնավորումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1970 — Ծովը կրակի մեջ — դերակատար՝ Գրիգորի Անտոնենկո
  • 2015 — Ճակատամարտ Սևաստոպոլի համար — դերակատար՝ Սերգեյ Բարկովսկի
  • 2020 — Սև ծով (հեռուստասերիալ) — դերակատար՝ Յուրի Ցուրիլո

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպ Օկտյաբրսկի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 1054923191 · ISNI: 0000000034373893 · LCCN: n98053575 · SUDOC: 261614584 · VIAF: 73169887 · WorldCat VIAF: 73169887