აქაია (არდეშენის რაიონი)
| სოფელი | |
|---|---|
|
აქაია | |
| ქვეყანა |
 თურქეთი |
| პროვინცია | რიზეს პროვინცია |
| რაიონი | არდეშენის რაიონი |
| კოორდინატები | 41°07′44″ ჩ. გ. 41°01′11″ ა. გ. / 41.12889° ჩ. გ. 41.01972° ა. გ. |
| ადრეული სახელები | პელერგივატი |
| საფოსტო ინდექსი | 53400 |
  | |
აქაია (თურქ. Akkaya) — სოფელი არდეშენის რაიონში, რიზეს პროვინცია, თურქეთი. მდებარეობს რიზედან 54 კილომეტრში, ხოლო რაიონის ცენტრ არდეშენიდან 8 კილომეტრში.[1] 2020 წლის მონაცემებით სოფელში 271 ადამიანი ცხოვრობს.[2]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სოფელი აკაიას ძველი სახელი ცნობილია როგორც პელერგვატი (ფელერგვათი) და პელერგივატ (ფელერგივათ).[3][4]ამ ადგილის სახელი თურქულში შევიდა როგორც პილარგვატ. ფაქტობრივად, 1876 წლის ტრაბზონის პროვინციის წლიურსა და 1928 წლის ოსმალურ სოფლების სიაში იგი მოხსენიებულია როგორც პილარგვატ (پیلاركوات).[5][6]
სოფელი პელერგვატი, რომელიც ლაზეთის რეგიონში მდებარეობს, ანტიკურ ხანაში კოლხეთის სამეფოს საზღვრებში შედიოდა. ოსმალებმა, ტრაბზონის იმპერიის განადგურების შემდეგ 1461 წელს, ეს რეგიონი დაიპყრეს. 1876 წლის ტრაბზონის პროვინციის წლიურის მიხედვით, ეს დასახლება მიეკუთვნებოდა ტრაბზონის პროვინციის ლაზისტანის სანჯაყის ათინას უბანს. მოსახლეობა შედგებოდა 23 ოჯახში მცხოვრები 70 ადამიანისგან. შესაძლებელია, რომ ეს რიცხვი მხოლოდ მამაკაცების რაოდენობას მოიცავდა. სოფელში დასაბეგრავი ცხოველების რაოდენობად აღრიცხულია 54 ცხვარი, 8 თხა, 65 ძროხა და 10 ხარი.[7]
სოფელი პელერგვატი პირველი მსოფლიო ომის წლებში რუსეთის მმართველობის ქვეშ იმყოფებოდა. ქართველმა ლინგვისტმა იოსებ ყიფშიძემ, 1917 წელს ლაზისტანის რეგიონში კვლევითი მოგზაურობისას, დაწერა, რომ სოფელში, რომელშიც იგი ჩაიწერა როგორც „პელერგივათ" (ფელერგივათ), 44 ოჯახში 235 ადამიანი ცხოვრობდა.[4] ნიკო მარი აღნიშნავს, რომ ეს დასახლება, რომლის სახელსაც იგი წერდა როგორც პილერგივატ, მდებარეობდა ძველი ტრაბზონის სოფლის ზედა ნაწილში.[8]
სოფელი პელერგვატი ან პილერგივატი, 1928 წლის ოსმალური სოფლების სიის მიხედვით, მიეკუთვნებოდა რიზეს პროვინციის ათინას უბნის არდეშენის ნაჰიეს.[6] 1935 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, იგი ჩორუჰის პროვინციაში იმავე ადმინისტრაციულ მდგომარეობას ინარჩუნებდა და მისი მოსახლეობა 280 ადამიანისგან შედგებოდა. ამ დროისთვის ჩორუჰის პროვინცია ჩაანაცვლა არტვინისა და რიზეს პროვინციებმა, ხოლო ათინას უბანი გადაკეთდა პაზარად.[9] რადგანაც პელერგვატი ან პილერგივატი არ იყო თურქული, სოფლის სახელი 1959 წელს შეიცვალა აკაიათი.[10] 1965 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, სოფლი აკაიას მოსახლეობა შედგებოდა 589 ადამიანისგან, რომელთაგან 231 ადამიანმა იცოდა წერა-კითხვა.[11]
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Akkaya Köyü (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 Mart 2015. ციტირების თარიღი: 4 Haziran 2014.
- ↑ Rize Ardeşen Akkaya Köy Nüfusu (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 Ağustos 2019. ციტირების თარიღი: 5 Şubat 2020.
- ↑ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, „Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 26, ISBN 978-605-89094-0-3
- ↑ 4.0 4.1 İoseb Kipşidze, „Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), „მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 156.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 Mayıs 2024. ციტირების თარიღი: 18 Haziran 2024.
- ↑ „Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ↑ 6.0 6.1 Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 620.
- ↑ „Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ↑ Nikolay Marr, „Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 73, ISBN 9786055753634.
- ↑ „1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 309.
- ↑ „Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 741.
- ↑ „1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 524.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 Şubat 2020. ციტირების თარიღი: 18 Haziran 2024.