Xerocomellus zelleri

Xerocomellus zelleri
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები განყოფილება:  ბაზიდიუმიანი სოკოები კლასი:  აგარიკომიცეტები რიგი:  ბოლეტუსისნაირნი ოჯახი:  ბოლეტუსისებრნი გვარი:  ქსეროკომელუსი
ლათინური სახელი
Xerocomellus zelleri (Murrill) Klofac, 2011
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში NCBI   1348652 EOL   39996977 MB   292018

Xerocomellus zelleri — სოკოს სახეობა ქსეროკომელუსის გვარისა, რომლის გავრცელების არეალი მოიცავს ჩრდილოეთ ამერიკას.

საჭმელი სოკოა. იხმარება ახალი. იზრდება წიწვოვან ტყეებში ერთეულებად ან მცირე ჯგუფებად ზაფხულიდან შემოდგომამდე.

სოკო პირველად აღწერა ამერიკელმა მიკოლოგმა უილიამ ალფონსო მერილმა 1912 წელს როგორც Ceriomyces zelleri.^[1] სახელი ეწოდა ამერიკელი მიკოლოგის სენფორდ მაირონ ზელერის პატივსაცემად.^[1] ქსეროკომელუსის გვარში გადატანილი იქნა 2011 წელს.^[2]

სამეცნიერო სინონიმები

• Boletus zelleri (Murrill) Murrill, 1912 basionym
• Ceriomyces zelleri Murrill, 1912
• Boletellus zelleri (Murrill) Singer, Snell & E.A. Dick, 1960
• Xerocomus zelleri (Murrill) Snell, 1944

აღწერა

ქუდის დიამეტრი — 4-12 სმ,^[3] ხორცოვანი, თავიდან ამოზნექილი, ასაკთან ერთად ბრტყელდება,^[4] არათანაბარი ხავერდოვანი ზედაპირით. ქუდის ფერი — მუქ-ყავისფერი, თითქმის შავამდე. კიდეები მკრთალ-კრემისფერი. ნორჩობაში დაფარულია მონაცრისფრო ნაფიფქით.^[5]

მილებიანი შრე — შეზრდილი, ფორები 1,5 სმ სიგრძის, კუთხოვანი, ყვითელი, შემდეგ ჭუჭყისფერ-ყვითელი და ბოლოს — მომწვანო-ყვითელი. დაზიანებისას ფერს არ იცვლის.

რბილობი — ყვითელი ან ჭუჭყისფერ-ყვითელი. დაზიანებისას რბილობი არათანაბრად ლურჯდება.

ფეხის სიგრძე — 12-სმ-მდე, სიგანე — 1-3 სმ, ზედაპირი წითელი ან მოყვითალო, წითელი გრძივი ზოლებით, ძირში ხშირად თეთრი ან ყვითელია, ასაკთან ერთად მოყვითალო-წითელი ან მუქი-წითელია.

სპორების ფხვნილი — ზეთისხილისფერ-ყავისფერი. სპორები — ელიფსისებური, გლუვი, 12-16х4-6 მკმ. ბაზიდიუმი — ოთხსპორიანი, 26–35x 9.5–12 მკმ.

• 
• 
• 

გავრცელება

იზრდება ნიადაგზე ერთეულებად ან მცირე ჯგუფებად წიწვოვან ტყეებში. მიკორიზას წარმოქმნის მურყანთან, ვერხვთან და სხვა სახეობის წიწვოვან სახეობებთან

იზრდება ჩრდილოეთ ამერიკის დასავლეთ ნაწილში, აგრეთვე მექსიკის სამხრეთ ნაწილში.^[6] დაფიქსირებულია ინდოეთში.^[7]

კვებითი ღირებულება

საშუალო ხარისხის საჭმელ სოკოდ ითვლება. იხმარება ახალი და ნორჩი ეგზემპლარები, აგრეთვე გამხმარი და დამარინადებული სახით. დაჭიანებული ეგზემპლარების შეგროვება რეკომენდირებული არაა. ახასიათებს სასიამოვნო ოდნავ მომჟავო გემო. სოკო იყიდება ბრიტანეთის კოლუმბიის (კანადა) ადგილობრივ ბაზრებზე.^[8]

მსგავსი სახეობები

• 
  Xerocomellus chrysenteron
• 
  Chalciporus piperatus
• 
  Hortiboletus rubellus
• 
  Aureoboletus mirabilis

რესურსები ინტერნეტში

• Xerocomellus zelleri MycoBank-ზე (ინგლისური)
• Xerocomellus zelleri Index Fungorum-ზე (ინგლისური)

სქოლიო

1. ↑ Murrill WA. (1912). „Polyporaceae and Boletaceae of the Pacific Coast“. Mycologia. 4 (2): 91–100. doi:10.2307/3753546. JSTOR 3753546.
2. Klofac W. „Rotfußröhrlinge (Gattung Xerocomellus) in aktueller Sicht“. Österreichische Zeitschrift für Pilzkunde (გერმანული). 20: 35–43.
3. Davis, R. Michael; Sommer, Robert; Menge, John A. (2012) Field Guide to Mushrooms of Western North America. Berkeley: University of California Press, გვ. 327–328. ISBN 978-0-520-95360-4. OCLC 797915861. 
4. Sundberg W, Bessette A (1987). Mushrooms: A Quick Reference Guide to Mushrooms of North America (Macmillan Field Guides). New York, New York: Collier Books. p. 38. ISBN 0-02-063690-3.
5. Tylukti EE. (1987). Mushrooms of Idaho and the Pacific Northwest. Vol. 2. Non-gilled Hymenomycetes. Moscow, Idaho: The University of Idaho Press. p. 33. ISBN 0-89301-097-9.
6. Sept JD. (2006). Common Mushrooms of the Northwest: Alaska, Western Canada & the Northwestern United States. Sechelt, Canada: Calypso Publishing. p. 57. ISBN 0-9739819-0-3
7. Xerocomellus zelleri (Murrill) Klofac. ბიომრავალფეროვნების გლობალური საინფორმაციო ფონდი. ციტირების თარიღი: 15 ივლისი, 2023.
8. (2003) Commercially important wild mushrooms and fungi of British Columbia: what the buyers are buying. Technical Report 006. Victoria, British Columbia: British Columbia Ministry of Forests Science Program, გვ. 2, 3, 5. ISBN 0-7726-4932-4.