ანრი-პიერ როშე

ანრი-პიერ როშე
დაბადების თარიღი 28 მაისი, 1879(1879-05-28)[1] [2] [3]
დაბადების ადგილი პარიზის VI რაიონი
გარდაცვალების თარიღი 9 აპრილი, 1959(1959-04-09)[1] [2] [3] (79 წლის)
გარდაცვალების ადგილი მიოდონი
ფსევდონიმი Jean Roc[4] და Pierre Roché[4]
საქმიანობა ხელოვნების კოლექციონერი, მთარგმნელი, ჟურნალისტი, მწერალი, სცენარისტი და art dealer
მოქალაქეობა საფრანგეთი
ალმა-მატერი ჟიულიანის აკადემია
Magnum opus Q3189015? და Q3024872?
შვილ(ებ)ი Jean-Claude Roché

ანრი-პიერ როშე ( ფრანგ. Henri-Pierre Roché, დ. 28 მაისი, 1879, პარიზი — გ. 9 აპრილი, 1959, მიოდონი) — ფრანგი მწერალი, ჟურნალისტი და ხელოვნების კოლექციონერი.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ანრის მამა ადრე გარდაიცვალა, ბიჭი კი დედამ მარტო გაზარდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლობდა პოლიტოლოგიას, თუმცა სწავლა მიატოვა. სწავლის მიტოვების შემდეგ, პარიზში სწავლობდა ფერწერასა და გრაფიკას, მაგრამ სასწავლო კურსი კვლავ არ დაამთავრა. სწავლის შეწყვეტის შემდეგ როშემ ბევრი იმოგზაურა და ტილოების და ნახატების შეგროვება დაიწყო. ამავე დროს დაკავდა ჩინური პოეზიის ფრანგულ ენაზე თარგმნით. პარიზის მხატვრულ ბოჰემას შორის პირველი მსოფლიო ომის წინა დღეს ანრი-პიერ როშეს ბევრი მეგობარი ჰყავდა, მათ შორის ზოგიერთი მოგვიანებით მსოფლიოში ცნობილი ოსტატი გახდა. მან პაბლო პიკასოს გააცნო ცნობილი ამერიკელი მეცენატი და კოლექციონერი გერტრუდ სტაინი. მოგვიანებით, როშე თან ახლავს პიკასოს ამერიკის შეერთებულ შტატებში მის პირველ მოგზაურობაში და აცნობს მას ამერიკელი ხელოვნების მოყვარულებს. როშეს მეგობრებს შორის ასევე უნდა აღვნიშნოთ მარსელ დიუშანი, კონსტანტინ ბრანკუზი, ფრენსის პიკაბია და ვოლსი. ის იყო პირველი კოლექციონერი, რომელმაც შეაგროვა ამ უკანასკნელის-ვოლსის ნახატები აკვარელით. თუმცა, მისი უახლოესი მეგობარი გერმანელი მწერალი ფრანც ჰესელი იყო. მოგვიანებით მათი მეგობრობა როშეს რომანის „Roche's Jules and Jim“ (1953) საფუძველი გახდა, რომლის მოტივებზეც ფრანსუა ტრიუფომ თავისი ერთ-ერთი საუკეთესო ფილმი გადაიღო.

პირველი მსოფლიო ომის დაწყებისთანავე როშე გამოცხადდა უვარგისად სამხედრო სამსახურისთვის, მაგრამ დაბეზღების შემდეგ იგი დააპატიმრეს გერმანიის სასარგებლოდ ჯაშუშობის ბრალდებით და ორი კვირა გაატარა ციხეში. დაკავების მიზეზი გახდა წერილები, რომლებიც როშემ მიიღო გერმანიიდან მეგობარ ჰესელისგან. 1916 წელს როშე ემიგრაციაში წავიდა საფრანგეთიდან შეერთებულ შტატებში, სადაც მ.დიუშანთან და ამერიკელ მხატვარ ბეატრის ვუდთან ერთად გამოსცა დადაისტური ჟურნალი „The Blind Man“. ნიუ-იორკში როშე დაკავებული იყო, როგორც ხელოვნების ნიმუშების გაყიდვით, ასევე ლიტერატურული შემოქმედებით. 1916-1920 წლების პერიოდში გამოიცა მისი პირველი მოთხრობების კრებული. თუმცა მას ნამდვილი პოპულარობა სწორედ 73 წლის ასაკში დაწერილმა რომანებმა „ჟიული და ჯიმი“ და „ორი ინგლისელი ქალი და კონტინენტი“ მოუტანა, რომლთა საფუძველზეც ფ. ტრიუფომ გადაიღო მრავალი ჯილდოს მფლობელი ფილმები. რეჟისორმა მაღალი შეფასება მისცა მის შემოქმედებას და შეადარა მის ერთ-ერთ საყვარელ მწერალს, ჟან კოქტოს: ანრი-პიერ როშეში აღმოვაჩინე მწერალი, რომელიც მეჩვენებოდა კოქტოზე უფრო ძლიერიც კი, რადგან მან იმავე პოეტურ ეფექტს მიაღწია პროზაში, მაგრამ უფრო მწირი საშუალებებით: ულტრა მოკლე ფრაზები უმარტივესი, ყოველდღიური სიტყვებიდან. როშეს სტილი ისეთია, რომ მასში გრძნობა იბადება სიცარიელისგან, არარსებობისგან, ავტორის მიერ გადმოგდებული სიტყვებისგან, ანუ თავად სიჩუმისგან.“[2][5]

ფილმისთვის „ჯულია და ჯიმი“ გადაღებისთვის როშემ სცენარიც დაწერა, მაგრამ ფილმის პრემიერა ვერ ნახა. 1977 წელს, მწერლის გარდაცვალების შემდეგ, გამოიცა მისი რომანი „ვიქტორი“ — მარსელ დიუშანის ცხოვრებისა და მოღვაწეობის შესახებ რენე კლერის წინასიტყვაობით.

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • Де Бек, Антуан; Тубиана Серж., Франсуа Трюффо = François Truffaut, М.: Rosebud Publishing, 2020. — გვ. 848, ISBN 978-5-905712-47-0.
  • Henri-Pierre Roché: Jules und Jim. Mit einem Vorwort von François Truffaut. Aus dem Französischen von Peter Ruhff. Gruner & Jahr, Hamburg 2010, ISBN 978-3-570-90728-3
  • Henri-Pierre Roché: Victor. Ein Roman. Mit einem Vorwort von Jean Clair. Aus dem Französischen von Simon Werle, Schirmer-Mosel, München 1986, ISBN 3-888-14211-3

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3.0 3.1 IMSLP — 2006.
  4. ↑ 4.0 4.1 Národní autority České republiky
  5. ↑ Де Бек; Тубиана 2020.