უკრაინული საბჭოთა ენციკლოპედია
უკრაინული საბჭოთა ენციკლოპედია (უკრ. Українська радянська енциклопедія, УРЕ) — მრავალტომიანი უნივერსალური ენციკლოპედია უკრაინის შესახებ. გამოდიოდა უკრაინის სსრში. პირველი საბჭოთა რესპუბლიკური ენციკლოპედიაა.
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]«უკრაინის საერთო ენციკლოპედიის» პირველი ტომის გამოსვლის შემდეგ (უკრ. Українська Загальна Енциклопедія) ლვოვში (1930) დიდი ”უკრაინული საბჭოთა ენციკლოპედიის” (უსე) გამოშვების ინიციატივით ნიკოლაი სკრიპნიკი გამოვიდა. მისი წარმომადგენლობით, ხარკოვში, უსე-ის სარედაქციო კოლეგია შეიქმნა. სათანამშრომლოდ 100-მდე სპეციალისტი იქნა მიწვეული. დაგეგმილი 20 ტომიდან მომზადდა - სამი. პირველი ტომის ბეჭდვა 1933 წლისთვის დაიგეგმა, თუმცა მთავლიტმა გამოცემა აკრძალა მეტისმეტი ეროვნულობის გამო. იმავე წელს სკრიპნიკმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა. არსებული მასალები გაანადგურეს, ხოლო 1934 წლის ნოემბერში უსე-ის რედაქცია დაითხოვეს.
ომის შემდგომ უკრაინული საბჭოთა ენციკლოპედიის რედაქციის აღდგენის საკითხი კვლავ დადგა. მუშაობა კი მხოლოდ სტალინის გარდაცვალების შემდეგ განახლდა. ამავე სახელწოდების გამომცემლობა (უკრაინის საბჭოთა ენციკლოპედია) საგანგებოდ შეიქმნა, რომელმაც ამის შემდეგ უკრაინისადმი მიძღვნილი არაერთი ენციკლოპედიური პერიოდიკა გამოსცა. უსე 1959—1965 და 1974—1985 წლებში ორჯერ გამოიცა, (პირველი — ორსვეტიან 17 ტომად, მეორე — სამსვეტიან 12 ტომად). ორივე გამოცემის მთავარი რედაქტორი იყო მწერალი მიკოლა ბაჟანი.
აღწერილობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ფაქტებისა და დეტალების გადმოცემისას კომუნისტური იდეოლოგიის გავლენა შეინიშნება. ასევე გამოდიოდა ”უსე”-ის პირველი გამოცემის ინგლისური და რუსული თარგმანები, ხოლო მეორე გამოცემა სრულად ითარგმნა რუსულად.