Кованец

Кованец Кованци
Влез во селото Кованец
Кованец Местоположба на Кованец во Македонија Кованец на карта
Координати 41°13′32″N 22°24′47″E / 41.22556° СГШ; 22.41306° ИГД / 41.22556; 22.41306
Регион	Вардарски
Општина	Гевгелија
Област	Бојмија
Население	149 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1483
Повик. бр.	034
Шифра на КО	06010
Надм. вис.	290 м
Кованец на општинската карта Атарот на Кованец во рамките на општината
Кованец на Ризницата

Кованец или Кованци — село во Општина Гевгелија, во областа Влахомеглен, во околината на градот Гевгелија.

Географија и местоположба

Поглед на дел од селото Кованец

Населбата се наоѓа во областа Бојмија, во северниот дел на територијата на Општина Гевгелија. Селото е сместено во подножјето на планината Кожуф.^[2] Селото е ридско, сместено на надморска височина од 290 метри. Од градот Гевгелија е оддалечено 17 километри.^[2]

Атарот зафаќа површина од 17,6 км². На него преовладуваат шумите со површина од 1.617 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 120 хектари, а на пасиштата само 0,5 хектари.^[2]

До селото води асфалтен пат преку селото Негорци од кое е оддалечено 8 километри. Низ Кованец протекува малата Кованска Река, која е десна притока на реката Вардар и која често пресушува во текот на летото.

Историја

Подрачјето на Кованец е населено уште од железното време, за што сведочат наоѓалиштата Гроздени Дупки и Манастир Св. Атанас на 3 км западно од селото.^[3]

Во XIX век, Кованец било христијанско село во рамките на Гевгелиската каза на Отоманското Царство.

Селото било тешко оштетено при Валандовскиот земјотрес во 1931 година.^[4]

Стопанство

Селото има полјоделско-шумарска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 271 —     1953 315 +16.2% 1961 298 −5.4% 1971 246 −17.4% 1981 242 −1.6%	Година Нас. ±% 1991 231 −4.5% 1994 212 −8.2% 2002 177 −16.5% 2021 149 −15.8%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Кованец имало 200 жители, сите Македонци.^[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Кованец имало 208 жители.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.^[7]

Кованец е мало село, коешто во 1961 година броело 258 жители, а во 1994 година 212 жители, македонско население.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Кованец имало 177 жители, од кои 176 Македонци и 1 Србин.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 149 жители, од кои 145 Македонци и 4 лица без податоци.^[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	200	208	271	315	298	246	242	231	212	177	149

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Општествени установи

Подрачното основно училиште во селото

• Основно училиште „Ристо Шуклев“ до V одделение^[14], подрачно училиште на ОУ „Ристо Шуклев“ - Негорци. Училиштето по неговото затворање во учебната 2000/2001, со обнова на фасадата и неговата внатрешност било повторно ставено во функција во 2016 година.^[15]

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Гевгелија, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната Општина Миравци. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Гевгелија.

Во периодот 1950-1952, селото било во рамките на некогашната општина Негорци, во која влегувале селата Кованец, Негорци, Прдејци и Смоквица.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Негорци, во која покрај селото Кованец се наоѓале и селата Негорци, Прдејци, Серменин и Смоквица.

Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Гевгелија.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Гевгелија.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 359 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 144 гласачи.^[17]

Културни и природни знаменитости

Цркви^[18]

• Црква „Св. Димитриј” — главна селска црква

Археолошки наоѓалишта^[3]

• Гробишта — населба и некропола од доцнантичкото време
• Гроздени Дупки — населба од железното време
• Ѓурова Нива — населба од доцнантичкото време
• Лешките — населба од доцнантичкото време
• Манастир Св. Атанас — населба од железното и доцнантичкото време
• Мучарад - Дубрава — сакрален објект од средниот век
• Чешмата — населба од доцноантичкото време

Реки^[19]

• Кованска Река — десна притока на Вардар

Личности

• Ѓорги Делев Балабанов — македонски револуционер од ВМОРО.^[20]
• Христо Танов Петков — македонски револуционер од ВМОРО.^[21]

Галерија

• 
  Страничен поглед на училиштето
• 
  Дел од селото
• 
  Поглед на училиштето на сретсело
• 
  Главната селска црква „Св. Димитриј“

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 152. Посетено на 26 мај 2017.
3. Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 108-109. ISBN 9989-649-28-6.
4. Порта3 (2017-12-21). „Разурнувачкиот земјотрес во Валандово од 1931 година“. Порта3 - градежништво, архитектура и екологија. Посетено на 2021-10-08.
5. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 152.
6. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 194-195.
7. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
8. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 26 мај 2017.
9. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
10. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
11. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
12. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
13. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
14. „ООУ „Ристо Шуклев"“. македонски: ОУ „Ристо Шуклев“ - Негорци. Посетено на 6 јули 2017.
15. „Пуштено во употреба реновираното подрачно училиште во гевгелиското село Кованец“. Влада на Македонија. 28 јануари 2016. Архивирано од изворникот на 2016-01-29. Посетено на 6 јули 2017.
16. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 29 декември 2019.
17. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 29 декември 2019.
18. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
19. Петрушевски, Илија; Маркоски, Благоја (2014). Реките во Република Македонија (PDF). Скопје: Геомап. стр. 37. ISBN 978-9989-2117-6-8.
20. . Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том I, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
21. . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.

Надворешни врски

• Кованец на Ризницата ^?