Македонски знаковен јазик

Македонски знаковен јазик — јазичен систем за општење на глувите и наглувите лица во Македонија. Јазикот се заснова на гестикулации како основни елементи на општење, со развиена знаковна азбука и има посебен заштитен законски статус во Македонија. Македонската знаковна азбука може да биде изведена со една или со две раце. Точната бројка на корисници на овој јазик не е сосема позната, но се проценува дека е над 6.000 лица.^[1]

Општи одлики

Основна одлика на глувите и наглувите лица во Македонија и светот е тоа што имаат развиен знаковен систем со кој се општи. Тој јазичен систем е природен систем на општење и е на исто рамниште со вербалната комуникација. Говорот со знаковен јазик е намерно свесно изразување на внатрешната состојба или секој вид изразување на мисли со цел да меѓусебно се разберат корисниците на знаковниот јазик преку специфично изграден јазичен систем на движења и поставеност на рацете. Овој јазик е систем на договорени движења на делови на телото. Основно средство за комуникација е раката, нејзината поставеност, движење, позиција и ориентација. Сите овие елементи се важни при пренесување на замислената мисла на соговорникот. Покрај рацете, за искажување на мисли, опстојуваат движења на главата, фацијална експресија, движење на устата и движење на телото.^[2]

Азбука

Главна статија: Македонска знаковна азбука

Македонската знаковна азбука е азбука со која се служи македонскиот знаковен јазик. Азбуката се состои од 31 знак што е еднакво на 31 глас во македонскиот јазик. Секоја буква има посебен знак и со нив се изразуваат основните елементи на знаковниот јазик. Карактеристично за знаковната збука е тоа што таа има два вида, односно знаковна азбука со една рака и знаковна азбука со две раце.^[3]

Законска регулатива

Македонскиот знаковен јазик и неговата употреба се регулирани со „Законот за употреба на знаковниот јазик“ во Македонија. Законот бил донесен на 21 август 2009 година кога истиот бил објавен во Службениот весник на Република Македонија. Со самиот закон се „уредува правото на употреба на знаковниот јазик, правото на глувите лица на знаковен јазик, изучување на знаковниот јазик, толкување на знаковниот јазик, задачите на Националниот сојуз на глуви и наглуви на Македонија, финансирањето на Сојузот, остварувањето на правата на лицата и прекршочните санкции.“^[4]

Знаковниот јазик, според Законот, се смета за природен начин на комуникација и е на исто рамниште со говорната комуникација. Овој јазик е јазик со кој се разбираат лицата со оштетен слух. Јазикот е дефиниран како визуелно- знаковен јазичен систем „кој подразбира одредена поставеност, позиција, насоченост и движење на рацете и на прстите и мимика на лице.“^[4]

Со законот на Македонија, секоја државна и општествена установа е должна да обезбеди толкувач на знаковен јазик ако одредено лице има потреба од истото. Обука за изучување на знаковниот јазик во Македонија врши Сојузот на глуви и наглуви на Македонија и Институт за дефектологија во Скопје. Толкувачите кои ја поминале обуката се стекнуваат со сертификат за овластен толкувач на територијата на Македонија.^[4]

Јазикот и медиумите

Знаковниот јазик во македонските медиуми не е доволно присутен и не ги задоволува потребите на граѓаните. Денес постојат едвај неколку емисии, од кој било вид, на македонски знаковен јазик. До денес, на македонските медиуми се забележани кратки вести за лица со оштетен слух на националната телевизија МТВ и на истата телевизија долго време опстојува и образовно-забавната емисија „Светот на тишината“, која е специјално дизајнирана емисија за лица со оштетен слух. На останатите медиуму воопшто нема емисии за лица со оштетен слух, а нема ни приспособување на одредени емисси со толкувачи. Иако општата ситуација во овој поглед не е како што треба, сепак се забележува некој мал напредок. Така на пример, емисијата „Не си сам“, која се прикажува на А1 ТВ, каде има и толкувач за лицата со оштетен слух.

Наводи

1. „Околу 6.000 глуви лица бараат од МТВ вести со знаковен јазик“. Архивирано од изворникот на 2011-07-27. Посетено на 2010-10-16.
2. Македонскиот знаковен јазик
3. „Знаковната македонска азбука на страницата на НСГНМ“. Посетено на 2010-10-14.
4. Закон за употреба на знаковниот јазик, Службен весник на Република Македонија, број 105, 21 август 2009, Скопје

Поврзано

• Македонски јазик
• Македонска знаковна азбука
• Национален сојуз на глуви и наглуви на Македонија

Надворешни врски

• Речник на македонскиот знаковен јазик
• Закон за употреба на знаковниот јазик на Викиизвор.
• Македонската знаковна азбука на страницата на НСГНМ.
• Македонски знаковен јазик на страницата на НСГНМ.
• МТВ почнува со вести за глувите Архивирано на 17 ноември 2011 г. на kirilica.com.mk