Панчарево

Панчарево
Поглед на маалото Филиповци во селото Панчарево
Панчарево Местоположба на Панчарево во Македонија Панчарево на карта
Координати 41°50′58″N 22°54′06″E / 41.84944° СГШ; 22.90167° ИГД / 41.84944; 22.90167
Регион	Источен
Општина	Пехчево
Област	Пијанец
Население	205 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	2325
Повик. бр.	033
Шифра на КО	01008
Надм. вис.	800-1000 м
Слава	Спасовден
Панчарево на општинската карта Атарот на Панчарево во рамките на општината
Панчарево на Ризницата

Панчарево — село во Општина Пехчево, во областа Пијанец, во околината на градот Пехчево.

Географија и местоположба

Полето пред селото

Селото се наоѓа во областа Пијанец, во крајниот северен дел на територијата на Општина Пехчево, чиј атар се допира со подрачјето на соседната Општина Делчево, како и со државната гранична линија со Бугарија.^[2] Селото е ридско-планинско, а куќите се издигаат на надморска височина од 800 до 1.000 метри.^[2]

Атарот зафаќа простор од 24,5 км². На него обработливото земјиште зазема површина од 926 хектари, на пасиштата отпаѓаат 894 хектари, а на шумите 579 хектари.^[2]

Географски, Панчарево е дел од историско-географската област Пијанец, кое денес административно се наоѓа во Општина Пехчево. Селото се наоѓа во најсеверниот дел на општината, и атарот на Панчарево се граничи со Бугарија на исток, со Општина Делчево на запад и со атарот на селото Црник на југ. Селото се наоѓа на надморска височина од 1.000 метри, на планината Влаина.

Историја

Во XIX век, Панчарево било село во рамките на Малешевската каза на Отоманското Царство.

Вкупно 7 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.^[3]

Стопанство

Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.^[2]

Главна стопанска гранка во селото е сточарството.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 873 —     1953 930 +6.5% 1961 933 +0.3% 1971 877 −6.0% 1981 703 −19.8%	Година Нас. ±% 1991 493 −29.9% 1994 467 −5.3% 2002 375 −19.7% 2021 205 −45.3%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Панчарево имало 700 жители.^[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Панчарево имало 560 жители.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 700 Македонци.^[6]

Панчарево било големо село, па преминало во средно село по големина, населено само со македонско население. Така, во 1961 година селото имало 993 жители, а во 1994 година 467 жители.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Панчарево живееле 375 жители, сите Македонци.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 205 жители, од кои 185 Македонци и 20 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	700	560	873	930	933	877	703	493	467	375	205

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1953 година, родови во селото:

• Староседелци: Грижовци (4 к.), Попчевци (7 к.), Стојовци (4 к.), Чорбаџиовци (5 к.), Копарци (1 к.), Караџевци (10 к.), Филиповци (22 к.), Врановци (10 к.), Цурковци (10 к.), Војниците (2 к.), Врговци (5 к.), Качарци (16 к.), Ризовци (7 к.), Џамбасци (1 к.), Грците (8 к.), Бурнасци (1 к.), Карадаци (1 к.), Шоповци или Трајановци (4 к.), Делијовци (3 к.), Самарџијци (6 к.) Јакутовци (7 к.), Каширци (6 к.) и Враните (5 к.)
• Доселеници: Миравџијовци (7 к.) доселени се во 1816 година од селото Стар Истевник; Мајсторци (2 к.) доселени се во 1850 година од селото Црник; Чобанци (2 к.) доселени се во 1878 година од селото Лешко кај Благоевград, Пиринска Македонија;

Српски

• Радиќи (1 к.) доселени се во 1918 година од некое место Губер; Кепиќи (3 к.) доселени се во 1918 година од селото Рудница во Рашка.^[13]

Општествени установи

Подрачното основно училиште „Гоце Делчев“

• Основно училиште „Гоце Делчев“ до IX одделение^[14], подрачно училиште на ОУ „Ванчо Китанов“ - Пехчево.
• Дом на културата^[15]
• Земјоделска задруга
• Амбуланта

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Пехчево, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Пехчево.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Панчарево, во која единствено село било Панчарево.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната општина Тработивиште, во која покрај селото Панчарево се наоѓале селата Вирче, Нов Истевник, Разловци, Стар Истевник и Тработивиште.

Во периодот 1955-1965 година, селото се наоѓало во рамките на општината Пехчево, заедно со градот Пехчево и селата Негрево, Робово, Умилена, Црник и Чифлик.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Берово.

Избирачко место

Во селото постои избирачко место бр. 0018 според Државната изборна комисија, кое е сместено во основното училиште.^[16]

На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 268 гласачи.^[17] На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 248 гласачи.^[18]

Културни и природни знаменитости

Главната селска црква „Св. Димитриј“

Поранешната селска црква „Вознесение Христово“, која изгорела и денес се останати само урнатини

Археолошки наоѓалишта^[19]

• Бобиште — населба од римското време;
• Главица — могила од доцноантичкото време;
• Градиште — градиште од доцноантичкото време; и
• Илина Црква — црква од средниот век.

Цркви^[20]

• Црква „Св. Димитриј“ — главна селска црква;
• Црква „Вознесение Христово“ — поранешна селска црква;

Споменици

• Биста на Гоце Делчев
• Споменик за паднатите борци во НОБ

Реки^[21]

• Панчаревска Река — мала река низ селото, притока на Брегалница

Редовни настани

• Спасовден — главна селска слава

Личности

Родени во Панчарево

• Ангел Шопов — македонски револуционер
• Димитар Гоцев (р. 1945) — поранешниот претседател на ВМРО-БНД, претседател на Македонскиот научен институт во Софија
• Мето Јовановски (р. 1946) — филмски, телевизиски и театарски глумец
• Илија Николовски (р. 1948) — генерал-мајор на АРМ

Поврзано

• Црник
• Општина Пехчево
• Пијанец

Галерија

• 
  Амбари во маалото Филиповци
• 
  Страничен поглед на подрачното училиште
• 
  Поглед кон маалото Трајановци
• 
  Поглед кон подрачното училиште
• 
  Селската чешма во маалото Филиповци наречена „Спасина чешма“^[22]
• 
  Биста на Гоце Делчев
• 
  Стар автомобил од марката „буба“
• 
  Дел од маалото Филиповци
• 
  Споменик за паднатите борци од селото во НОБ

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 228-229. Посетено на 27 мај 2018.
3. „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
4. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 229.
5. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 140-141.
6. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
7. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 27 мај 2018.
8. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
9. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
10. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
11. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
12. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
13. Русиќ, Бранислав. Фонд Русиќ. Архивски фонд на МАНУ к-3, АЕ, 96/1в.
14. „Образование“. Посетено на 21 мај 2018.
15. „Се реконструира селскиот дом во село Панчарево“. Сител Телевизија. 4 ноември 2017. Посетено на 27 мај 2018.
16. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 27 мај 2018.
17. „Локални избори 2017“. Архивирано од изворникот на 2020-10-10. Посетено на 27 мај 2018.
18. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 5 мај 2019. Посетено на 5 мај 2019.
19. Коцо, Димче (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
20. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
21. Петрушевски, Илија; Маркоски, Благоја (2014). Реките во Република Македонија. Скопје: Геомап. стр. 53-54. ISBN 978-9989-2117-6-8.
22. Спасевски, Валери (1 март 2018). „„Спасина чешма", една од најстарите чешми во Пијанец“. Делчево365. Посетено на 27 мај 2018.^{[мртва врска]}

Надворешни врски

• Панчарево на Ризницата ^?