Умлена

Умлена
Панорамски поглед на Умлена
Умлена Местоположба на Умлена во Македонија Умлена на карта
Координати 41°46′59″N 22°49′59″E / 41.78306° СГШ; 22.83306° ИГД / 41.78306; 22.83306
Регион	Источен
Општина	Пехчево
Област	Малешевија
Население	209 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	2326
Повик. бр.	033
Шифра на КО	01014
Надм. вис.	900 м
Слава	Илинден
Умлена на општинската карта Атарот на Умлена во рамките на општината
Умлена на Ризницата

Умлена — село во Општина Пехчево, во областа Малешевија, во околината на градот Пехчево.

Географија и местоположба

Поглед на селото

Селото се наоѓа во областа Малешевија, во западниот дел на територијата на Општина Пехчево, од десната страна на реката Брегалница.^[2] Селото е ридско, чии куќи се издигаат на надморска височина од 880 до 920 метри.^[2]

Атарот зафаќа простор од 16,6 км². На него обработливото земјиште зазема површина од 713 хектари, на пасиштата отпаѓаат 438 хектари, а на шумите 435 хектари.^[2]

Историја

Во XIX век, Умлена било христијанско село во рамките на Малешевската каза на Отоманското Царство.

Вкупно 1 жител на оваа населба е заведен како жртвa во Втората светска војна.^[3]

Стопанство

Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 611 —     1953 640 +4.7% 1961 643 +0.5% 1971 593 −7.8% 1981 520 −12.3%	Година Нас. ±% 1991 401 −22.9% 1994 391 −2.5% 2002 354 −9.5% 2021 209 −41.0%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Умлена имало 500 жители.^[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Умлена имало 600 жители.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 500 Македонци.^[6]

Умлена е средно село по големина, населено со македонско население. Тоа, во 1961 година броело 643 жители, додека во 1994 година бројот се намалил на 391 жител.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Умлена живееле 354 жители, сите Македонци.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 209 жители, од кои 198 Македонци, 2 останати и 9 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	500	600	611	640	643	593	520	401	391	354	209

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Општествени установи

Подрачното основно училиште во Умлена

• Основно училиште „Ванчо Китанов“ до V одделение^[13], подрачно училиште на ОУ „Ванчо Китанов“ - Пехчево
• Амбуланта
• Дом на културата
• Месна заедница

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Пехчево, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Пехчево.

Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Робово, во која влегувале селата Мачево, Робово и Умлена.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Пехчевска градска општина, во која покрај селото Умлена се наоѓале градот Пехчево и селата Будинарци, Митрашинци, Негрево, Робово, Црник и Чифлик.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Берово.

Избирачко место

Во селото постои избирачко место бр. 0023 според Државната изборна комисија, кое е сместено во основното училиште.^[14]

На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 231 гласач.^[15] На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 215 гласачи.^[16]

Културни и природни знаменитости

Главната селска црква „Св. Спас“

Археолошки наоѓалишта^[17]

• Грамадна — населба од доцноантичко време; и
• Могила — населба од доцноантичко време.

Цркви^[18]

• Црква „Вознесение Христово“ — главна селска црква, изградена на почетокот на XX век

Споменици на НОБ

• Биста на Јован Ј. Каракашов

Сребрен крст

Во населбата Тодоричево, што се наоѓа источно од селото Умлена, на далечина од два километра е пронајден доста вреден сребрен крст. Крстот е во двојна изработка, а на платформата има изгравирано писмо на грчки јазик. Овој крст грижливо се чува во селската црква „Свети Спас“ во Умлена.

Редовни настани

• Илинден (2 август) — селска слава, прославата се изведува во дворот на црквата „Свети Спас“; се собираат на курбан жителите на селото Умлена, оние кои живеат во селото, но и оние кои се иселиле од него и живеат во поголемите градови или во странство; и
• Велигден — во селото се одржува меморијален турнир за фудбал наречен „Златива“, во чест на прерано загинатите Златко В. и Иванка Т., загинати во сообраќајна несреќа на Велигден во 1999 година.

Личности

Родени во Умлена

• Ефтим Таковски — режисер, раскажувач и публицист

Галерија

• 
  Куќи во селото
• 
  Поглед на селото
• 
  Биста на Јован Каракашов
• 
  Улица во селото

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 307. Посетено на 25 март 2018.
3. „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
4. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 228.
5. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 140-141.
6. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
7. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 25 март 2018.
8. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
9. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
10. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
11. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
12. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
13. „ООУ Ванчо Китанов Пехчево“. Општина Пехчево. Посетено на 25 март 2018.
14. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 25 март 2018.
15. „Локални избори 2017“. Архивирано од изворникот на 2020-06-16. Посетено на 25 март 2018.
16. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 5 мај 2019. Посетено на 5 мај 2019.
17. Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
18. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врски

• Умлена на Ризницата ^?