Sõngr sẽn yaa zaalem n yit Wikipedia pʋgẽ
Mahamudu Bawumia[1]
Sex or gender | male ![]() |
---|---|
Country of citizenship | Ghana ![]() |
Given name | Mahamudu ![]() |
Family name | Bawumia ![]() |
Date of birth | 7 Zĩ-likr kiuugu 1963 ![]() |
Zĩ-ninga o roge | Tamale ![]() |
Father | Mumuni Bawumia ![]() |
Mother | Mariama Bawumia ![]() |
Sibling | Lariba Abudu ![]() |
Spouse | Samira Bawumia ![]() |
Languages spoken, written or signed | English, Dagbani ![]() |
Occupation | politician, economist ![]() |
Position held | Vice President of the Republic of Ghana ![]() |
Educated at | Lincoln College, Simon Fraser University ![]() |
Affiliation string | Office of the President, Vice-President Secretariat, Office of the Vice-President, Vice-President Secretariat ![]() |
Member of political party | New Patriotic Party ![]() |
Religion or worldview | Islam ![]() |
Participant in | World Economic Forum Annual Meeting 2018, World Economic Forum Annual Meeting 2019 ![]() |
( doga zĩ-likr kiuugu rasem ayopoe 7 yʋʋmd 1963) yaa Ghana ligd-bẽgendem soaba la da yé central banker tʋm tʋʋmde n yé neda m pãas anu soabã pʋgle Ghana perzida ( Vice President of Ghana ) wa n sôngi n gèt tênga, Ghana ramba démocrtie' politikã naam n sɩng perzida m pãas a naase tênga pugin.[2][3][4][5][6]
A rɩka a naamã yʋʋmd 2017 yʋʋmdã yʋʋmdã yʋʋmd kiuug rasem a ayoape 7 soabã, n lebg Ghana tẽnga taoor soab pʋga.[7][8] Yaa Ghana naaba, la a Mahamudu Bawumia yaa ekonomist, la a bankã taoor dãmb sull soaba.[9][10] A Bawumia yɩɩ Deputy Governor la Bank of Ghana taoor soab pʋɩɩre, hal t'a wa yɩ yalsri tẽnga perzida wa zĩiga a sẽn wa ka bé n yɩ New Patriotic Party soab taoor, yʋʋm 2008 soabã, sẽn be tẽnga taoor soab nanamb Nana Akufo-Addo poorẽ. A leb n yɩɩ tẽnga taoor soab pʋɩtg ning sẽn yaa NPP taoor soaba yʋʋm 2012 wã Ghana politik gofneem naam yakre wakato a ra yaa kaset ning sẽn wilgd tɩ b sẽn da na n maan n wilg tɩ b pa tõe n yãk a John Dramani Mahama n yɩ n na n tõog n yãk a naamã n maan a naamã yʋʋm 2012/2013 wã pʋgẽ wã.[11][12][13][14][15]
A kẽe kãadem ne a Samira Ramadan la b tara kamb a naas ne-a.[16][17][18]
A Bawumia roga Tamale, Ghana zĩ-likr kiuugu rasem ayopoe 7 yʋʋmd 1963 tɩ ba wã, a Alhaji Mumuni Bawumia tɩ a ma mè yé Hajia Mariama Bawumia.[19][20] A Bawumia ba wa Alhaji Mumuni Bawumia ra yaa karen-saamb, sɛb-n-taag la politik soab, Mamprugu Royal la Kpariga Traditional Area taoor soaba a kũumã wakate, yʋʋmd 2002 kiuugã. A ra yaa Norẽ tẽns a taabã taoor dãmb a ye, a S. D. Dombo, a Abeifa Karbo, a Yakubu Tali, a Tolon Naa, la a J. A. Braimah, a Kabachewura.[21][22]
Sẽn paase, b sẽn da wa n boond tɩ "Party of the Northern Peoples" wã, b sẽn boond tɩ "National Liberation Movement" wã ne neb a taab sẽn da be be zabrã pʋgẽ wã, b lebga "United Party", sẽn yaa "New Patriotic Party" wã yaab sẽn yaa b yaab a ye.[23] A Alhaji Bawumia zĩnda Ghana goosneema-rãmbã taoore, a sẽn maan tʋʋm toor-toor pʋgẽ, a sẽn yaa Gʋna tẽnga taoor lʋɩtb sull ning sẽn get goosneema wã yelle, a sẽn get goosneerã yelle, a yaa Goold Coast tẽnga taoor lʋɩta taoor soaba, a yaa goosneema taoor lʋɩtba, a yaa Saudi Arabia tẽn-tʋmdba.[24] A Alhaji Bawumia paama tẽnga waoogre, a sẽn yaa Ghana ãdsã tʋʋm-tʋmdba yʋʋm 1999 tʋʋlg kiuugã. A yaa tẽnga taoor soaba, a J. J. Rawlings taoor-sobendẽ, yʋʋmd 1993 n tãag yʋʋmd 2000 ne a 4 soabã. Yʋʋmd 2021 sigr kiuugã pʋgẽ, a ma, a Hajia Mariama Bawumia, kiime Accra, a yʋʋm 81, la b kiime a sɩdã sɛɛgẽ Kperiga, Walewale sẽn be sa-gõosg-rɩtgã soolmẽ wã.
B rogame ne zak sẽn tar neb wʋsgo, a Mahamudu Bawumia yaa a ba wã kambã sʋka, a yaa a ba a 18 wã sʋka, a yiib soaba, a ma wã sʋka, b nu wã sʋka. A Mahamudu Bawumia kẽnga Sakasaka Primary skul sẽn be Tamale wã, la a paama a leeg Tamale Sekondar Lekollẽ yʋʋmd 1975. A sẽn wa n paam a Tamale Sekondar Lekollã, a kẽngame n kẽng United Kingdom n tɩ zãms banki la a paam a Chartered Institute of Bankers Diploma (ACIB). A yɩɩ Ghana United Nations Students' Association (GUNSA) taoor soaba yʋʋmd 1981. A paama a sẽn paam a diplôme wã n paam a sẽn paam n paam a diplɩme wã.
A paama a magisterã sẽn yaa Ekonomikã karen-bi-bi-pugl a Lincoln College, Oxford, la a paama a PhD sẽn yaa Ekonomiki karen-biiga Simon Fraser University, Vancouver, British Columbia, Kanada yʋʋmd 1995. A sẽn yaa karen-bi-poakã wɛɛngẽ, a sẽn yaa karen a ye wã yaa Makro-koɛɛg, tẽn-tẽngã wɛɛngẽ, la b sẽn yaa karen -bi-poakã wɛɛngẽ. A tara sɛb wʋsg.
Yʋʋmd 1988 wã n tãag 1990, a Bawumia tʋma wa kareng sẽn zãmsd ligd wɛɛngẽ la tẽn-zẽmsã raab wɛɛngẽ, a Émile Woolf College of Accountancy wã sẽn be Londr, Angletɛɛrã. A yɩɩ ekonomist me la International Monetary Fund (IMF) siglgã bĩng pʋgẽ.
Yʋʋmd 1996 wã n tãag yʋʋmd 2000 wã, a Bawumia zĩnda Baylor University sẽn be Waco, Texas, Etazĩni wã, Hankamer School of Business wã pʋgẽ, n yaa Ekonomik karen-bi-bi-pugl sẽn sõng-a. A paama a yʋʋrã "Sẽn yaa ãnda Amerik karen-saamdã sʋka" yʋʋmd 1999. A publissa sebr a yiib me sẽn gomd ligd politikã la arzɛk yiri. A Bawumia leb n wa Gana yʋʋmd 2000 n na n tʋm Gana Bankẽ tɩ yɩ ekonomist. A yɩɩ goosneer sẽn yaa naaba, la a lebg goosneerã sõngo. A John Kufuor sẽn yaa prezida n yãk a Bawumia t'a yɩ Ghana wã bãankã taoor dãmb pʋɩɩrã yʋʋmd 2006 wã, sigr kiuugã.
A Mahamudu Bawumia sẽn be Ghana wã wã wã:
Yʋʋmd 2008 wã, a Bawumia sẽn wa n pa le be Ghana wã, a basa a tʋʋmdã.