Letupan gigi tak bersuara
| IPA – nombor | 103 + 408 |
| IPA – teks | t̪ |
| IPA – imej | 
|
| Entiti | t̪ |
| X-SAMPA | t_d |
| Kirshenbaum | t[ |
| Fail audio "nosound.ogg" tidak ditemui | |
Letupan gigi tak bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam kebanyakan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara t̪ dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan t_d dalam X-SAMPA.
Ciri-ciri
[sunting | sunting sumber]Ciri-ciri letupan gigi tak bersuara:
- Cara artikulasinya adalah letupan atau hentian, iaitu dihasilkan dengan menghalang aliran udara dalam saluran vokal.
- Daerah artikulasinya adalah gigi, iaitu disebut dengan lidah menyentuh gigi atas atau bawah, atau kedua-duanya sekali.
- Jenis pembunyiannya adalah tak bersuara, iaitu dihasilkan tanpa menggetarkan pita vokal.
- Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
- Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Penggunaan
[sunting | sunting sumber]| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aleut[1] | [[[Abjad Rumi|tiistax̂]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [t̪iːstaχ] | 'doh' | ||
| Arab | Baku[2] | كتب | [ˈkat̪abɐ] | 'dia telah menulis' | Rujuk fonologi bahasa Arab |
| Catalonia[3] | [[[Catalan orthography|quatre]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈkwat̪ɾə] | 'empat' | Rujuk fonologi bahasa Catalonia | |
| Cina | Hakka[4] | [[[Chinese Characters|?]]] Error: {{Lang}}: teg bahasa tidak diiktiraf: zh-hak-Hani (bantuan)/[[[Perumian Guangdong|?]]] Error: {{Lang}}: teg bahasa tidak diiktiraf: zh-hak-Latn (bantuan) | [t̪ʰa˧] | 'dia' | Dibezakan dengan bentuk tak berhembus. |
| Dinka[5] | mɛth | [mɛ̀t̪] | 'anak' | Dibezakan dengan letupan gusi /t/ | |
| Finland | [[[Finnish alphabet|tutti]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [t̪ut̪ːi] | 'puting' | Rujuk fonologi bahasa Finland | |
| Hindi[6] | [[[Devanāgarī|तीन]]] Error: {{Lang}}: aksara: deva tidak disokong untuk kod: hi (bantuan) | [t̪iːn] | 'tiga' | Rujuk fonologi bahasa Hindi-Urdu | |
| Indonesia[7] | [[[Abjad Rumi|tabir]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [t̪abir] | 'tabir' | ||
| Inggeris | India | [[[Ortografi bahasa Inggeris|thin]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [t̪ʰɪn] | 'kurus' | Berpadan dengan /θ/ dalam loghat-loghat lain. Rujuk fonologi bahasa Inggeris |
| Ireland[8] | |||||
| Itali[9] | [[[Abjad Itali|tale]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈt̪ale] | 'seperti' | Rujuk fonologi bahasa Itali | |
| Nunggubuyu[10] | [t̪aɾaɡ] | 'misai (kucing)' | |||
| Pazeh[11] | [mut̪apɛt̪aˈpɛh] | 'masih bertepuk tangan' | |||
| Poland[12] | [[[Ortografi bahasa Poland|tom]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [t̪ɔm] | 'jilid' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Portugis[13] | [[[Ortografi bahasa Portugis|montanha]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [mõˈt̪aɲɐ] | 'gunung' | Rujuk fonologi bahasa Portugis | |
| Rusia[14] | толстый | [ˈt̪olst̪ɨj] | 'gemuk' | Rujuk fonologi bahasa Rusia | |
| Sepanyol[15] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|tango]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈt̪ãŋɡo̞] | 'tango' | Rujuk Fonologi bahasa Sepanyol | |
| Turki | [[[Abjad Turki|at]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ät̪] | 'kuda' | Rujuk fonologi bahasa Turki | |
| Yunani | Ματθαίος | [mat̪ˈθe̞o̞s̠] | 'Matthew' | Rujuk fonologi bahasa Yunani | |
| Zapotec | Tilquiapan[16] | tant | [t̪ant̪] | 'begitu banyak' | |
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Ladefoged (2005:165)
- ^ Watson (2002:14)
- ^ Carbonell & Llisterri (1992:53)
- ^ Lee & Zee (2009:109)
- ^ Remijsen & Manyong (2009:115, 121)
- ^ Ladefoged (2005:141)
- ^ Soderberg & Olson (2008:210)
- ^ Roca & Wyn (1999:24)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ^ Ladefoged (2005:158)
- ^ Blust (1999:330)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Cruz-Ferreira (1995:91)
- ^ Jones & Ward (1969:99)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
- ^ Merrill (2008:108)
Bibliografi
[sunting | sunting sumber]- Blust, Robert (1999), "Notes on Pazeh Phonology and Morphology", Oceanic Linguistics, 38(2): 321–365
- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56
- Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107
- Jones, Daniel; Dennis, Ward (1969). The Phonetics of Russian. Cambridge University Press.
- Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)
- Lee, Wai-Sum; Zee, Eric (2009), "Hakka Chinese", Journal of the International Phonetic Association, 39 (107–111)
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
- Remijsen, Bert; Manyang, Caguor Adong (2009), "Luanyjang Dinka", Journal of the International Phonetic Association, 39 (1): 113–124
- Roca, Iggy; Johnson, Wyn (1999), A Course in Phonology, Blackwell Publishing
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
- Soderberg, Craig D.; Olson, Kenneth S. (2008), "Indonesian", Journal of the International Phonetic Association, 38 (2): 209–213
- Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. Oxford University Press.