Amerikaanse daggekko's

Amerikaanse daggekko's
Witkeeldaggekko (Gonatodes albogularis), exemplaar uit Nicaragua.
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Gekkota (Gekko's)
Familie:Sphaerodactylidae
Geslacht
Gonatodes
Fitzinger, 1843
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Amerikaanse daggekko's op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Amerikaanse daggekko's[1] (Gonatodes) zijn een geslacht van hagedissen die behoren tot de gekko's en de familie Sphaerodactylidae.

Naam en indeling

[bewerken | brontekst bewerken]

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Leopold Fitzinger in 1843. De hagedissen werden eerder aan andere geslachten toegekend, zoals Gymnodactylus en Goniodactylus. Er zijn 34 soorten, inclusief drie soorten die pas in 2020 voor het eerst wetenschappelijk zijn beschreven.[2]

Uiterlijke kenmerken

[bewerken | brontekst bewerken]

De soorten hebben geen spectaculaire aanpassingen als huidflappen of vreemde vormen, maar ze zijn bijzonder omdat dagactief zijn. Ze hebben bonte kleuren, zoals een knalgeel of -rood gekleurde kop (G. concinatus, G. albogularis, G. humeralis) of sterk afgetekende strepen (G. vittatus) of pauwoogvlekken (G. ocellatus). De bonte kleuren maken, in combinatie met het feit dat ze zich overdag niet verstoppen zoals de meeste gekko's, een aantal soorten populair in de dierenhandel.

Vanwege hun geringe lengte – de meeste soorten blijven rond de tien centimeter inclusief de staart – worden de verschillende soorten ook wel dwerggekko's genoemd, maar er zijn wel meer geslachten die deze naam dragen.

Verspreiding en habitat

[bewerken | brontekst bewerken]

De hagedissen komen voor in delen van Zuid-Amerika en leven in de landen en deelgebieden Antillen (oa Aruba, Bonaire en Curaçao), Martinique, Peru, Hispaniola, Bolivia, Brazilië, Jamaica, Haïti, Cuba, Mexico, El Salvador, Costa Rica, Nicaragua, Panama, Guatemala, Ecuador, Belize, Honduras, Colombia, Venezuela, Guyana, Trinidad, Tobago en Margarita.[2]

De habitat bestaat uit tropische en subtropische bossen, zowel in laaglanden als in bergstreken, droge tropische en subtropische bossen, droge tropische en subtropische scrublands en rotsige omgevingen. Ook in door de mens aangepaste streken zoals plantages, landelijke tuinen, weilanden, stedelijke gebieden en aangetaste bossen kunnen de hagedissen worden gevonden.

Beschermingsstatus

[bewerken | brontekst bewerken]

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 30 soorten een beschermingsstatus toegewezen. Twintig soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), twee soorten als 'onzeker' (Data Deficient of DD), twee als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU) en twee als 'gevoelig' (Near Threatened of NT). Verder zijn er twee bekend als 'bedreigd' (Endangered of EN) en twee soorten staan te boek als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR)..[3]

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Witkeeldaggekko
(Gonatodes albogularis)
Duméril & Bibron, 1836 Antillen, Martinique, Cuba, Hispaniola, Jamaica, Haïti, Mexico, El Salvador, Costa Rica, Nicaragua, Panama, Guatemala, Belize, Honduras, Colombia, Venezuela, geïntroduceerd in de Verenigde Staten (Florida).
Gonatodes alexandermendesi Cole & Kok, 2006 Guyana, Venezuela
Gonatodes annularis Boulenger, 1887 Antillen, Venezuela, Guyana, Suriname, Frans-Guyana, Brazilië
Gonatodes antillensis Lidth De Jeude, 1887 Venezuela, Bonaire, Bonaire, Curaçao, Aruba
Gonatodes astralis Schargel, Rivas, Makowsky, Señaris, Natera, Barros, Molina & Barrio-Amorós, 2010 Venezuela
Gonatodes atricucullaris Noble, 1921 Peru
Gonatodes castanae Carvajal-Cogollo, Equis-Aveñado, & Meza-Joya, 2020 Colombia
Gonatodes caudiscutatus Günther, 1859 Ecuador, Colombia, mogelijk in Peru, geïntroduceerd op de Galapagoseilanden.
Gonatodes ceciliae Donoso-Barros, 1966 Venezuela, Trinidad
Gonatodes chucuri Meneses-Pelayo & Ramirez, 2020 Colombia
Gonatodes concinnatus O'Shaughnessy, 1881 Ecuador, Colombia, Venezuela, Peru, mogelijk in Brazilië
Gonatodes daudini Powell & Henderson, 2005 Caraïben
Gonatodes eladioi Do Nascimento, Ávila-Pires & da Cunha, 1987 Brazilië
Gonatodes falconensis Shreve, 1947 Venezuela
Gonatodes hasemani Griffin, 1917 Bolivia, Peru, Brazilië
Gonatodes humeralis Guichenot, 1855 Trinidad, Frans-Guyana, Suriname, Ecuador, Guyana, Peru, Bolivia, Venezuela, Colombia, Brazilië
Gonatodes infernalis Rivas & Schargel, 2008 Venezuela
Gonatodes lichenosus Rojas-Runjaic, Infante-Rivero, Cabello & Velozo, 2010 Venezuela
Gonatodes ligiae Donoso-Barros, 1967 Venezuela
Gonatodes machelae Rivero-Blanco & Schargel, 2020 Venezuela
Gonatodes nascimentoi Sturaro & Ávila-Pires, 2011 Brazilië
Gonatodes naufragus Rivas, Ugueto, Schargel, Barros, Velozo & Sánchez, 2013 Venezuela
Gonatodes ocellatus Gray, 1831 Tobago
Gonatodes petersi Donoso-Barros, 1967 Venezuela
Gonatodes purpurogularis Esqueda, 2004 Venezuela
Gonatodes rayito Schargel, Rivas, García-Pérez, Rivero-Blanco, Chippindale & Fujita, 2017 Venezuela
Gonatodes riveroi Sturaro & Ávila-Pires, 2011 Colombia
Gonatodes rozei Rivero-Blanco & Schargel, 2012 Venezuela
Gonatodes seigliei Donoso-Barros, 1966 Venezuela
Gonatodes superciliaris Barrio-Amorós & Brewer-Carías, 2008 Venezuela
Gonatodes taniae Roze, 1963 Venezuela
Gonatodes tapajonicus Rodrigues, 1980 Brazilië
Gonatodes timidus Kok, 2011 Guyana
Gestreepte kogelvingergekko
(Gonatodes vittatus)
Lichtenstein, 1856 Venezuela, Colombia, Guyana, Trinidad, Tobago, Aruba, Curaçao, Margarita