Enucleatie is (in de betekenis van de oogheelkunde) het verwijderen van de oogbol, waarbij omliggende weefsels zoals de oogspieren en het ooglid niettemin intact blijven.
Andere vormen van oogchirurgie waarbij delen van het oog worden verwijderd zijn evisceratie (waarbij de sclera niet wordt weggenomen) en een verregaandere ingreep die exenteratie heet. Bij deze laatste ingreep wordt de hele oogkas leeggehaald, inclusief de omliggende spieren en vaak ook de oogleden.
Het bij zichzelf verrichten van enucleatie is een zeldzame vorm van zelfverminking die ook wel bekendstaat als oedipisme, een verwijzing naar de legendarische Oedipus.[1]
Enucleatie kan nodig zijn bij:
Een mogelijk gevolg van een oogchirurgische ingreep zoals enucleatie is fantoompijn.