Kleefsteelstropharia

Kleefsteelstropharia
Taxonomische indeling
Rijk:	Fungi (Schimmels)
Stam:	Basidiomycota (Steeltjeszwam)
Klasse:	Agaricomycetes
Onderklasse:	Agaricomycetidae
Orde:	Agaricales (Plaatjeszwam)
Familie:	Strophariaceae
Geslacht:	Protostropharia
Soort
	Protostropharia semiglobata; (Batsch) Redhead, Moncalvo & Vilgalys (2013)
Synoniemen
	Psilocybe semiglobata; Stropharia semiglobata
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal	Biologie ; Schimmels

De kleefsteelstropharia (Protostropharia semiglobata) is een plaatjeszwam in de familie Strophariaceae. Hij leeft als coprofiele (mestbewonende) sapotroof. Hij komt voor op hooi- en graslanden op uitwerpselen van gewervelde dieren van bij voorkeur paarden en runderen. Minder vaak komt hij voor op grond die zwaar bemest is met organische mest en op rottende bladeren. Vruchtlichamen komen voor van april tot oktober. Ze verschijnen na regen.

Kenmerken

Uiterlijke kenmerken

Hoed

De hoed is heeft een diameter van 10 tot 45 mm. Het is aanvankelijk bijna bolvormig tot halfrond en wordt later uitgespreid. Het oppervlak van de hoed is nat en vettig kleverig, droog met een zijdeachtige glans. Het centrum is okergeel, strogeel naar de rand toe.

Lamellen

De lamellen zijn groenachtig zwart tot zwartachtig bruin. De brede lamellen lopen bijna horizontaal vanaf de hoedrand tot net voor de steel en vervolgens tot aan de punt van de steel. Ze zijn witachtig als ze jong zijn; door het sporenpoeder worden ze grijs met een blauw-violette tint, bij oude exemplaren worden ze donkerbruin met een wijnrode tint.

Steel

De steel heeft een lengte van 30 tot 150 mm en een dikte van 2 tot 5 mm. Het is stijf, hol en broos. Boven de ringzone is de steel crèmekleurig tot licht oker en glad, daaronder zeer slijmerig plakkerig en kan fijne, lichtbruine, vezelige schubben hebben met een crèmekleurige achtergrond.

Geur en smaak

De geur en smaak zijn onbeduidend. Het is niet giftig, maar het is oneetbaar vanwege de plaats van voorkomen.

Sporenprint

De sporenprint is paarsbruin.

Microscopische kenmerken

De dikwandige sporen, die bruin lijken onder de microscoop, meten 15-21 × 8,5-12 µm en hebben een grote, uitgesproken kiempore die centraal aan het einde van de spore ligt. De steel heeft kenmerkende talrijke chrysocystidia. De lamelsnede is steriel met leptocystidia. Cheilocystidia zijn smal flesvormig en 3 tot 6 µm breed aan de top. De pleurocystidia zijn breed knotsvormig en schaars.

Verspreiding

De kleefsteelstropharia is wijdverbreid. Hij komt voor op alle continenten behalve Antarctica. In Nederland komt hij algemeen voor. Hij staat op de rode lijst in de categorie 'Gevoelig'. Het is wijdverbreid in Europa, van Spanje tot IJsland en de noordelijke regio's van het Scandinavisch schiereiland, alleen in het zuidoostelijke deel van het continent.

Sterk gelijkende soorten

De kleefsteelstropharia en scheefporige stropharia zijn alleen microscopisch van elkaar te onderscheiden.

Naam	Kleefsteelstropharia	Scheefporige stropharia
Habitat	Op allerlei soorten mest	Mest van paarden, konijnen
Wetenschappelijke naam	Protostropharia semiglobata	Protostropharia dorsipora
Hoed	5 - 30 mm	10 - 30 mm
Steel	20 - 120 × 0,5-7 (-10) mm	20 - 100 × 1 - 3 mm
Sporen
Sporenmaat (Noordeloos)	15-21 × 8,5-12 µm	(11,5) 13-21,5 × 7-10-(10,5) µm
Sporenvorm	Eivormig-Ellipsoïde	Ellipsoïde
Sporenwand	dik en bruin	dikwandig
Q	1,7 - 2,1	(1,5-)1,7 - 2,4
Q-avg	1,9	1,7-2,0
Kiempore	Relatief groot en centraal geplaatst aan de top	Betrekkelijk klein en excentrisch geplaatst
Lamelsnede	Steriel met leptocystidia en schaars pleurocystidia	Steriel met uitsluitend leptocystidia
Chrysocystidia	niet aanwezig	aanwezig op zijde van de lamel

Foto's

Lamellen
Steel
Sporen
Sporen
Cystidia

Bronnen, noten en/of referenties

NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen
(en) Index Fungorum
Veldgids paddenstoelen III: paddenstoelen van de zeereep, 2021 (2e druk), M. Noordeloos / ISBN 9789050117951, blz 97