Mantgum

Mantgum
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Mantgum (Friesland)
Mantgum
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Gemeente Vlag Leeuwarden Leeuwarden
Coördinaten 53° 8′ NB, 5° 43′ OL
Algemeen
Oppervlakte 5,9[1] km²
- land 5,81[1] km²
- water 0,09[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		1.140[1]
(193 inw./km²)
Woning­voorraad 467 woningen[1]
Overig
Postcode 9022
Woonplaats­code 2027
Foto's
Dorpsbeeld
Dorpsbeeld
Mantgum kombord
Mantgum kombord
De Mariakerk
De Mariakerk
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Friesland

Mantgum is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland. Mantgum ligt tussen Sneek en Leeuwarden aan de Mantgumervaart en de spoorlijn Leeuwarden - Stavoren.

In 2023 telde het dorp 1.140 inwoners. In het postcodegebied van Mantgum liggen de buurtschappen Schillaard en Tjeintgum.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp is ontstaan op een terp aan de Westelijke oever van de Middelzee. Een deel van de terp is afgegraven. Het dorp werd in de 13e eeuw vermeld als Mantingum, in 1329 als Mantinge, in 1386 als Mantinge en Mantingh in 1461 als Mantegum en in 1505 als Mantghum. De naam zou verwijzen naar de woonplaats (heem/um) van het geslacht Mantinge, of Mantinga.

Tussen 1908 en 1984 was Mantgum de hoofdplaats van de gemeente Baarderadeel. Deze gemeente ging per 1 januari 1984 op in de toen nieuwe gemeente Littenseradeel. Per 1 januari 2018 maakt Mantgum deel uit van de gemeente Leeuwarden.

Beschermd dorpsgezicht

[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp bestaat uit veel kenmerkende dorpswoningen. Mantgum trok veel renteniers. De rentenierswoningen zijn er in allerlei soorten en maten, alle met ruime tuinen met dikwijls monumentaal geboomte. Eén tuin, aangelegd in Engelse landschapsstijl, compleet met een prieeltje en een vijver, bevindt zich nog in originele staat.

De dorpskom van Mantgum is aangewezen als beschermd dorpsgezicht en is daarmee een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Er staan dan ook aardig wat rijksmonumenten in het dorp, zie ook de Lijst van rijksmonumenten in Mantgum.

Kerk

[bewerken | brontekst bewerken]

De Mariakerk van Mantgum dateert uit circa 1500. De kerk verving een oudere kerk, die uit circa 1200 stamde.

Molen

[bewerken | brontekst bewerken]

Ten oosten van het dorp en ten noordoosten van de buurtschap Tsjerkebuorren staat de Mantgumermolen, een Amerikaanse windmotor.

Sport

[bewerken | brontekst bewerken]

Kaatsvereniging Jacob Klaver bestaat sinds 1903. Daarnaast is er een korfbalvereniging WWC, Mantgumer Tennis Club en een tafeltennisvereniging MTV'14.

Cultuur

[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp heeft een dorpshuis, het Multifunctioneel Centrum Wjukken. Tussen 1977 en 1999 was het dorpshuis gevestigd in een voormalige school. De dorpskrant ‘Mandeguod’ wordt maandelijks uitgebracht. In Mantgum is een mannenkoor, de Mantgumer Maten gevestigd.

Onderwijs

[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp heeft een basisschool, met de naam De Gielguorde.

Bekende (oud-)inwoners

[bewerken | brontekst bewerken]

De politicus en burgemeester Pier van Gosliga (1926-2019) groeide op in Mantgum. Ook het gezin van Farshad Bashir kwam er te wonen nadat ze uit Afghanistan waren gevlucht.

De Friese acteur, toneelspeler en boekenschrijver Romke Toering woont in Mantgum. Naast dat hij jarenlang regisseur was van het Iepenloftspul Jorwerd is hij ook bekend van de Sonnema Beerenburg reclame. Hierin spreekt hij een stel toeristen aan met de opmerking ‘It kin net’. Wat de toeristen opvatten als ‘het kan’.

Openbaar vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Mantgum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.