Ophthalmosauridae
| Ophthalmosauridae Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Midden-Jura tot Laat-Krijt | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ophthalmosaurus | |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Familie | |||||||||
| Ophthalmosauridae Baur, 1887 | |||||||||
| |||||||||
| Aegirosaurus | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
Ophthalmosauridae op  Wikispecies
| |||||||||
| |||||||||
De Ophthalmosauridae[1] zijn een familie van uitgestorven thunnosaurische ichthyosauriërs uit het Midden-Jura tot het vroege Laat-Krijt (Bajocien - Cenomanien) wereldwijd.
Bijna alle ichthyosauriërs vanaf het Midden-Jura behoren tot de familie, tot het uitsterven van ichthyosauriërs in het vroege Laat-Krijt. Ophthalmosauriden verschenen wereldwijd tijdens het Vroeg-Bajocien, na het verdwijnen van de meeste andere ichthyosauriërlijnen na het einde van het Toarcien. Momenteel is de oudst bekende ophthalmosauride Mollesaurus uit het vroege Bajocien van Argentinië, evenals onbepaalde overblijfselen van dezelfde leeftijd uit Luxemburg en Canada.
Benoemd in 1887 door George H. Baur, bevat de familie basale taxa zoals Ophthalmosaurus. Appleby (1956) benoemde het taxon Ophthalmosauria, dat door sommige auteurs als een identiek begrip wordt gebruikt. Andere onderzoekers menen echter dat Ophthalmosauridae beperkt moeten blijven tot de groep die anders wel wordt aangeduid als Ophthalmosaurinae, waarbij klassieke Platypterygiinae in plaats daarvan worden aangeduid als Undorosauridae of Brachypterygiidae en Ophthalmosauria wordt gebruikt om deze twee groepen te verenigen.
Jabalisaurus is een mogelijke ophthalmosauride, evenals Parrasaurus en Sumpalla.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Ophthalmosauridae wordt als nodusklade gedefinieerd door Ryosuke Motani (1999) als de laatste gemeenschappelijke voorouder van Brachypterygius extremus en Ophthalmosaurus icenicus en al zijn nakomelingen. De definitie die hij voorstelde voor Ophthalmosauria was precies dezelfde. In dit geval zijn beide definities synoniemen. Het onderstaande cladogram volgt de topologie van een analyse uit 2010 door Patrick S. Druckenmiller en Erin E. Maxwell.
| Thunnosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Valentin Fischer, Edwige Masure, Maxim S. Arkhangelsky en Pascal Godefroit (2011) beschreven een nieuw geslacht van Ophthalmosauridae. Ze herdefinieerden het als de laatste gemeenschappelijke voorouder van Arthropterygius chrisorum en Ophthalmosaurus icenicus en al zijn nakomelingen. In dit geval is Ophthalmosauria geen synoniem van Ophthalmosauridae. Het onderstaande cladogram volgt Fischer et alii 2011.
| Thunnosauria |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fischer et alii (2012) beschreven een ander nieuw geslacht van Ophthalmosauridae. Ze definieerden voor het eerst twee onderfamilies binnen de Ophthalmosauridae, Ophthalmosaurinae en Platypterygiinae. Ophthalmosaurus en Platypterygius bleken niet-monofyletisch te zijn. Ophthalmosauridae werd gekenmerkt door een verminderd extracondylair gebied, een plaatachtige dorsale trochanter, een opperarmbeen met een facet voor een anterieur accessoir element en de afwezigheid van inkepingen op de peddel-elementen van de voorvin. Het onderstaande cladogram volgt Fischer et alii 2012.
| Thunnosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sinds 2019
[bewerken | brontekst bewerken]In 2019 werden twee soorten Cryopterygius toegewezen aan het geslacht Undorosaurus door Zverkov & Efimov (2019). De auteurs beschouwden de typesoort van het voormalige geslacht Cryopterygius kristiansenae als synoniem voor Undorosaurus gorodischensis; tweede soort Cryopterygius kielanae werd voorlopig gehandhaafd door de auteurs als een aparte soort binnen het geslacht Undorosaurus.
Het volgende cladogram toont een mogelijke fylogenetische positie binnen Ophthalmosauridae volgens de analyse uitgevoerd door Zverkov en Jacobs (2020).
| Ophthalmosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ Fossilworks: Ophthalmosauridae. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 24-08-2022.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Ophthalmosauridae op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.