Koru

Bregneskot som har gjeve opphav til forma «koru».

Koru (maori for 'krølla, samanrulla'^[1]) er eit spiralmotiv som byggjer på forma til nye skot på trebregna Cyathea dealbata (ponga eller silver fern).

Tradisjonell bruk av motivet

Døme på wharenui-mønster. Dette mønsteret symboliserer bølgjene etter wakaen.^[2]

Forma står for nytt liv, gjenføding, vekst, styrke og fred.^[3] Ho er rekna for å ha form som eit levande vesen med hovud, auge, kropp og hale. Koru er eit utbreidd symbol i maorikunst som utskjeringar i bein og stein, tatoveringar og dekorasjon av dekorerte samlingshus, wharenui. I samlingshusa dannar koruen grunnforma for mønsteret ein måler takbjelkane og gesimsane inni huset.^[4] Innan tradisjonell tatovering (ta moko) står symbolet for avstamming og forfedrar, og motiv med fleire koruar som veks ut frå ein hovudkoru står for beraren sitt opphav.^[5]

• 
  Teikning av maorileiaren Hongi Hika med koru-tatoveringar (moko).
• 
  Gallionsfigur til kano med koru-dekorasjonar.
• 
  Takfigur (tekoteko) med spiralmønster.
• 
  Utskore hovud i Whakatane med korumotiv.
• 
  Wharenui-dekorasjonar i Te Papa i Wellington.

Nyare bruk av koru

Den newzealandske kunstnaren Gordon Walters brukte korumotivet mykje i kunsten sin på 1960-talet. Hans minimalistiske tolking av koruen var nyskapande, men også kontroversiell i samtida, særleg ettersom han ikkje sjølv var maori.^[4] Motivet blir i dag brukt i ei rekkje former for kunst, brukskunst og smykke, til dømes utskoren pounamu (greenstone).

Eit flaggforslag til New Zealand utforma av Friedensreich Hundertwasser i 1983 hadde ein grøn koru på kvit bakgrunn som symbol. Stiliserte korumotiv er brukt er brukt i logoar for Radio New Zealand, Air New Zealand og det newzealandske miljøverndepartementet, og elles som eit symbol på newzealandsk natur og planteliv.

• 
  Pounamu-koru.
• 
  Koru i glas.
• 
  Koru-skulptur.
• 
  Koru-flagget utforma av Friedensreich Hundertwasser.
• 
  Koru i logoen til Air New Zealand.
• 
  Logoen til Department of Conservation, miljøverndepartementet på New Zealand.

Kjelder

1. John C. Moorfield (2010). «Māori dictionary». Te Aka Māori-English, English-Māori Dictionary and Index. Te Whanake. Henta 25. januar 2015. 
2. «Reading Kowhaiwhai», maori.org.nz
3. Te Ahukaramū Charles Royal (March 4, 2009). «Māori creation traditions». Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. New Zealand Ministry for Culture and Heritage / Te Manatū Taonga. Henta 25. januar 2015. 
4. «The Koru meaning – New life and harmony», mountainjade.co.nz, vitja 25. januar 2015.
5. «Traditional Maori symbols and meanings», mountainjade.co.nz. Vitja 25. januar 2015.

*Elizabeth Knowles, red. (2005), «koru», The Oxford Dictionary of Phrase and Fable (2 utg.), Oxford University Press, ISBN 9780198609810 

• «Maori Tattoo: The Definitive Guide to Ta Moko» Arkivert 2016-04-02 ved Wayback Machine., zealandtattoo.co.nz, vitja 25. januar 2015.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Koru

• «The Koru meaning – New life and harmony» Arkivert 2015-01-22 ved Wayback Machine., mountainjade.co.nz