ATV Georges Lemaître

ATV Georges Lemaître
Emblemat ATV Georges Lemaître
Dane misji
Indeks COSPAR

2014-044A

Zaangażowani

Unia Europejska ESA

Oznaczenie kodowe

ATV-5

Pojazd
Statek kosmiczny

Automatyczny Statek Transportowy

Masa pojazdu

20 245 kg

Rakieta nośna

Ariane 5 ES

Start
Miejsce startu

Gujańskie Centrum Kosmiczne ELA-3

Początek misji

29 lipca 2014 23:47:45 UTC

Misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną
Lądowanie na ISS

Zwiezda

Pobyt na ISS

186 d 12 min
12.08.2014 13:30 UTC – 14.02.2015 13:42 UTC

Lądowanie
Miejsce lądowania

deorbitacja

Lądowanie

15 lutego 2015 18:04 UTC

Czas trwania misji

200 d 18 h 16 min 15 s

ATV Georges Lemaître (inne nazwy Automatyczny Statek Transportowy nr 5 lub ATV-5) – piąta i ostatnia misja Automatycznego Statku Transportowego (ATV), wykonana przez Europejską Agencję Kosmiczną w celu zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wykorzystany podczas niej statek zaopatrzeniowy został nazwany „Georges Lemaître” na cześć belgijskiego księdza i astronoma, współtwórcy współczesnej kosmologii relatywistycznej oraz twórcy hipotezy Wielkiego Wybuchu[1].

Przebieg misji

[edytuj | edytuj kod]

Start misji nastąpił 29 lipca 2014 roku o 23:47:45 czasu UTC. Operowana przez prywatne przedsiębiorstwo Arianespace rakieta nośna Ariane 5 ES wystartowała ze statkiem ATV-5 ze stanowiska startowego ELA-3 Gujańskiego Centrum Kosmicznego[2]. Ważący 20 245 kg ATV Georges Lemaître był najcięższym pojazdem kiedykolwiek wyniesionym na orbitę przez rakietę z rodziny Ariane i pobił rekord ustanowiony w czasie misji ATV Albert Einstein[3].

Statek ATV-5 wykonał automatyczny manewr dokowania do modułu Zwiezda Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 12 sierpnia 2014 o 13:29:53 UTC[4].

A czasie misji ATV-5 wykonano dwa eksperymenty przy wykorzystaniu statku ATV Georges Lemaître. Pierwszym z nich był Laser InfraRed Imaging Sensors (LIRIS) polegający na laserowym obrazowaniu obiektów przy użyciu promieniowania podczerwonego. Eksperyment ten miał na celu zbadanie możliwości dokowania statków kosmicznych z tzw. niewspółpracującymi obiektami, jak np. kosmiczne śmieci lub kapsuły przewożące próbki pobrane z ciał niebieskich[5].

Drugi eksperyment również wykorzystywał promieniowanie podczerwone. Wewnątrz ATV Georges Lemaître umieszczono bowiem kamerę rejestrującą obraz w podczerwieni, która zbierała dane podczas rozpadania i spalania się statku w czasie wchodzenia w atmosferę. Urządzenie to przesyłało dane do jednego z satelitów Iridium. Odebrano dane z akcelerometru, magnetometru, termometru oraz szczegóły dotyczące rotacji, a także informację o wykonaniu ok. 6000 zdjęć. Niestety transmisja samych zdjęć nie powiodła się[6].

ATV Georges Lemaître musiał zostać dwukrotnie wykorzystany do pilnej zmiany orbity stacji w związku z zagrożeniem zderzenia się z kosmicznymi śmieciami. Manewry takie wykonano:

  • 27 października 2014 o 17:42 UTC – zwiększono prędkość stacji o 0,5 m/s w celu uniknięcia zderzenia stacji z pozostałościami po satelicie Kosmos 2251[7],
  • 12 listopada 2014 o 12:35 UTC – zwiększono prędkość stacji o 0,5 m/s w celu uniknięcia zderzenia ze szczątkami chińskiego satelity rozpoznawczego Yaogan[8].

Poza tymi manewrami wykonano również, przy pomocy silników statku ATV-5, kilka planowanych zmian orbity stacji[9][10][11]:

  • 14 sierpnia 2014 o 16:58 UTC – podniesienie orbity o 2 km,
  • 27 sierpnia 2014 o 08:37 UTC – podniesienie orbity o 1 km,
  • 14 września 2014 o 02:08 UTC
  • 8 października 2014 o 09:13 UTC – zwiększenie prędkości stacji o 1,22 m/s,
  • 28 stycznia 2014 o 18:40 UTC – obniżenie orbity o 0,7 km.

Statek ATV-5 pozostał zadokowany do ISS przez 180 dni. 14 lutego 2015 roku o 13:42 UTC odłączył się od stacji i zaczął się od niej oddalać[12]. Kolejnego dnia o 17:26 wykonano manewr jego deorbitacji, w wyniku czego statek spłonął w atmosferze o 18:04 UTC[13].

Ładunek

[edytuj | edytuj kod]

Statek ATV Georges Lemaître zabrał na Międzynarodową Stację Kosmiczną ok. 6616 kg zaopatrzenia, w tym[14]:

  • 860 kg paliwa do przepompowania do zbiorników stacji,
  • 2118 kg paliwa potrzebnego do korekty orbity ISS,
  • 843 kg wody pitnej,
  • 100 kg gazów (powietrze i tlen),
  • 2695 kg środków i sprzętu w sekcji ciśnieniowej (1400 różnych przedmiotów).

Przed odcumowaniem statku ATV-5 od ISS jego sekcja ciśnieniowa została wypełniona śmieciami i niepotrzebnymi sprzętami o łącznej masie 2147 kg. Dodatkowo do jego pustych zbiorników przepompowano 353 litry odpadów płynnych. Ładunki te spłonęły razem ze statkiem podczas wchodzenia w atmosferę[15].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Fifth ATV named after Georges Lemaitre [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  2. Ostatni ATV [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  3. ATV-5 MID-MISSION REPORT: EXCELLENT [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  4. ATV-5 częścią ISS [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  5. ATV-5 set to test new rendezvous sensors [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  6. ATV's internal camera delivered data but not images [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  7. ATV-5 PUSHES STATION AWAY FROM SPACE DEBRIS [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  8. ATV-5 DELIVERS SECOND URGENT DEBRIS AVOIDANCE [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  9. Sojuz TMA-12M [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  10. Sojuz TMA-13M [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  11. Sojuz TMA-14M [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  12. ATV-5 UNDOCKS FROM SPACE STATION [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  13. Ostatni ATV zdeorbitowany [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
  14. ATV STATUS: READY FOR FLIGHT [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
  15. ATV-5 READY FOR FINAL TASKS AND UNDOCKING [online], ESA [dostęp 2016-08-08].