Agneta Pleijel

Agneta Pleijel
	; A. Pleijel
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1940 ; Sztokholm
Narodowość	szwedzka
Język	szwedzki
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	XX, XXI w.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Agneta Pleijel (ur. 26 lutego 1940 w Sztokholmie) – szwedzka poetka, powieściopisarka, dramatopisarka i tłumaczka.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Szweda i Indonezyjki^[1]. Dzieciństwo spędziła w szwedzkim Lund i w Stanach Zjednoczonych (New Jersey i Kalifornia). Studiowała w Szwecji filozofię, naukę o literaturze i antropologię. Po studiach pracowała jako redaktor i krytyk literacki. Jej mężem jest szwedzki dziennikarz pochodzenia polskiego Maciej Zaremba Bielawski. Wraz z nim tłumaczyła poezje Zbigniewa Herberta. W latach 1988–1990 była prezesem szwedzkiego PEN Clubu. Mieszka w Sztokholmie.

Twórczość

Jest autorką tomów wierszy Ögon ur en dröm (1981, Oczy ze snu) i Änglar, dvärgar (1984, Anioły, karły), powieści Vindspejare (1987, Kto zważa na wiatr), Hundstjärnan (1989, Psia Gwiazda), Fungi (1993), En vinter i Stockholm (1997, Zima w Sztokholmie) i Lord Nevermore (2000)^[2]. Bohaterami tej ostatniej są Bronisław Malinowski i Stanisław Ignacy Witkiewicz. Pleijel napisała też m.in. dramaty Ordning härskar i Berlin (1970, Porządek panuje w Berlinie), Kollontaj (1979, Kołłontaj), Några sommarkvällar på jorden (1984, Kilka letnich wieczorów na ziemi) i Standard Selection (2000) oraz scenariusze filmowe Berget på månens baksida (1981, film 1984, Góra po drugiej stronie Księżyca) i Undanflykten (1986, film 1991, Wymówka). Jej najnowsza twórczość składa się na cykl autobiograficzny: Spådomen: En flickas memoarer (2015, Wróżba. Wspomnienia dziewczynki) oraz Doften av en man (2017, Zapach mężczyzny).

Nagrody i wyróżnienia

Pleijel utrzymała m.in. nagrodę dziennika „Svenska Dagbladet” (1993), nagrodę Övralid za całokształt twórczości (1999), nagrodę Selmy Lagerlöf (2001), Nagrodę Szwedzkiego Radia za Powieść (2001), Nagrodę Aniary (2001), nagrodę poetycką Gustafa Frödinga (2005)^[3], i Nagrodę Nordycką Akademii Szwedzkiej (2018).

Recepcja polska

W Polsce ukazały się tłumaczenia powieści Kto zważa na wiatr (przeł. Halina Thylwe), Zima w Sztokholmie (2000, przeł. Grażyna Wąsowicz-Ludvigsson), Lord Nevermore (2003, przeł. Iwona Jędrzejewska, jak również wybór wierszy Anioły ze snu (1995) w przekładzie i opracowaniu Leszka Engelkinga. Nakładem wydawnictwa Karakter ukazały się dwie części jej powieści wspomnieniowej: Wróżba. Wspomnienia dziewczynki (2016, przeł. Justyna Czechowska)^[4] oraz Zapach mężczyzny (2017, przeł. Justyna Czechowska)^[5]. W 2017 roku z okazji polskiej premiery Zapachu mężczyzny gościła na Międzynarodowym Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie^[6].

Przypisy

↑ Pleijel, Agneta [online], Nordic Women's Literature [dostęp 2019-01-07] (ang.).
↑ Swedish literature, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-03-16] (ang.).
↑ Agneta Pleijel, Drottningens chirurg (The Queen’s Surgeon). swedishbookreview.com. [dostęp 2017-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-16)]. (ang.).
↑ Justyna Szklarczyk: Recenzja książki: Agneta Pleijel, „Wróżba. Wspomnienia dziewczynki”. polityka.pl. [dostęp 2017-03-16]. (ang.).
↑ Zapach mężczyzny [online], www.karakter.pl [dostęp 2019-01-07] .
↑ Zapach mężczyzny [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 25 października 2017 [dostęp 2019-01-07] (pol.).

[norstedtsagency.se-1] Pleijel, Agneta [online], Nordic Women's Literature [dostęp 2019-01-07] (ang.).

[Encyclopaedia_Britannica-2] Swedish literature, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-03-16] (ang.).

[swedishbookreview.com-3] Agneta Pleijel, Drottningens chirurg (The Queen’s Surgeon). swedishbookreview.com. [dostęp 2017-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-16)]. (ang.).

[polityka.pl-4] Justyna Szklarczyk: Recenzja książki: Agneta Pleijel, „Wróżba. Wspomnienia dziewczynki”. polityka.pl. [dostęp 2017-03-16]. (ang.).

[5] Zapach mężczyzny [online], www.karakter.pl [dostęp 2019-01-07] .

[6] Zapach mężczyzny [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 25 października 2017 [dostęp 2019-01-07] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Fotel #1	Viktor Almquist (1913–1949) Eva Andén (1949–1962) Olle Holmberg (1962–1973) Astrid Lindgren (1973–1986) Inge Jonsson (1986–2019)
Fotel #2	Selma Lagerlöf (1913–1918) Sigrid Leijonhufvud (1918–1937) Elin Wägner (1937–1949) Stina Aronson (1949–1955) Elisabeth Tykesson (1956–1962) Eva Andén (1962–1967) Birgitta Trotzig (1967–1993)
Fotel #3	Karl Wåhlin (1913–1937) Hjalmar Gullberg (1937–1961) Anders R. Öhman (1962–2017)
Fotel #4	Ellen Key (1913–1926) Selma Lagerlöf (1926–1940) Eva Andén (1940–1949) Elsa Björkman-Goldschmidt (1950–1978) Kerstin Ekman (1978–1985) Astrid Lindgren (1986–1993)
Fotel #5	Erik Hedén (1913–1925) Martin Lamm (1926–1950) Algot Werin (1950–1975) Inge Jonsson (1976–1986) Anders Olsson (1986–1993)
Fotel #6	Kerstin Hård af Segerstad (1913–1930) Karin Boye (1931–1941) Irja Browallius (1941–1949) Margit Abenius (1949–1969) Gunnel Vallquist (1973–1988) Agneta Pleijel (1988–2015) Anna Williams (2015-2019)
Fotel #7	Göran Björkman (1913–1923) Albert Nilsson (1924–1936) Olle Holmberg (1936–1962) Karl Vennberg (1962–1995)
Fotel #8	Anna Maria Roos (1913–1918) Marika Stiernstedt (1918–1954) Sara Lidman (1955–1963) Astrid Lindgren (1963–1973) Ulla Isaksson (1973–1999)
Fotel #9	John Landquist (1913–1969) Knut Ahnlund (1969–1995)

Przyznawane corocznie	Wielka Nagroda Dziewięciu Lotten von Kræmers pris Stina Aronsons pris Karl Vennbergs pris De Nios Vinterpris De Nios julpris
Przyznawane nieregularnie	De Nios översättarpris John Landquists pris Samfundet De Nios Astrid Lindgren-pris Anders och Veronica Öhmans pris Särskilda pris
Nieprzyznawane	De Nios lyrikpris