Al-Chisas
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Safed |
| Wysokość |
100 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia |
25 maja 1948 |
| Powód zniszczenia | |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
 33°13′31″N 35°37′10″E/33,225278 35,619444
| |
| Strona internetowa | |
Al-Chisas (arab. الخصاص) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Safedu w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona podczas I wojny izraelsko-arabskiej w wyniku wojny psychologicznej prowadzonej przez Sił Obronnych Izraela w dniu 25 maja 1948 roku.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Al-Chisas leżała w północnym krańcu Doliny Hula w Palcu Galilei. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 479,5 ha. We wsi mieszkało wówczas 530 osób, w tym 60 Żydów[1].
| Własność gruntów | Powierzchnia gruntów [ha] |
|---|---|
| Arabowie | 148 |
| Żydzi | 273,8 |
| publiczne | 57,7 |
| Razem | 479,5 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie [ha] | Żydzi [ha] |
|---|---|---|
| uprawy nawadniane | 143,8 | 272,8 |
| nieużytki | 58,9 | 0 |
| zabudowane | 3 | 2 |
Historia
[edytuj | edytuj kod]W wyniku I wojny światowej w 1918 roku al-Chisas znalazła się we francuskiej strefie okupacyjnej Libanu, a następnie weszła do francuskiego Mandatu Syrii i Libanu. Brytyjczycy utworzyli na południu Mandat Palestyny. Francuzi sprawowali swoją władzę w sposób bardzo swobodny, co sprzyjało powstaniu niepokojów i zaburzeń społecznych. Liczni Arabowie zaangażowali się wówczas w utworzenie Wielkiej Syrii[2]. Konsekwencją było nasilenie tendencji panarabizmu i wybuch walk w Libanie i Syrii, a obszar pogranicza stał się ziemią niczyją, której status był niepewny. Na podstawie brytyjski-francuskiego porozumienia z 1920 roku stwierdzono, że obszar al-Chisas miał wejść do brytyjskiego Mandatu Palestyny, jednak cała procedura przeciągnęła się do kwietnia 1924 roku[3].
W poszukiwaniu skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że obszar ten miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego[4]. Arabowie odrzucili tę rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W trakcie jej trwania siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej paraliżowały żydowską komunikację w rejonie całej Galilei. W ramach operacji odwetowych, w nocy z 18 na 19 grudnia 1947 roku do wsi al-Chisas wkroczyła kompania szturmowa Palmach. W masakrze zginęło 10 Arabów, w tym 5 dzieci[1]. Skutki tego ataku wywołały wstrząs opinii społecznej w środowiskach syjonistycznych. Wydział Polityczny Agencji Żydowskiej otwarcie skrytykował podobne metody działań, a Josef Sapir z Komitetu Obrony wezwał do ukarania osób winnych. Nie podjęto jednak żadnych działań w tym celu[5].
Kolejne operacje żydowskie prowadzone w rejonie Palca Galilei spowodowały wzrost niepokojów mieszkańców wsi al-Chisas, którzy obawiali się kolejnej masakry. Z tego powodu w dniu 11 maja 1948 roku wieś opuściła pierwsza fala uchodźców. Gdy cztery dni później wybuchła I wojna izraelsko-arabska niepokoje te tylko wzrosły. W efekcie wojny psychologicznej w dniu 25 maja wieś opuściła druga fala uchodźców. Pozostałych 55 mieszkańców zmuszono do opuszczenia swoich domów w nocy z 5 na 6 czerwca 1949 roku. Zostali oni przewiezieni samochodami ciężarowymi do opuszczonej arabskiej wioski Akbara na południe od miasta Safed[6]. Zamieszkiwali tam przez 18 lat, po czym wyrazili zgodę na przesiedlenie do wsi Hamam[7].
Miejsce obecnie
[edytuj | edytuj kod]Na miejscu al-Chisas powstał kibuc Ha-Goszerim. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski al-Chisas: „Większość ziemi wsi porośnięta jest przez lasy i trawy. W terenie porozrzucane są kaktusy i stosy kamieni, jak również pozostałości starych domów i dużej kamiennej zapory. Ziemie wsi są uprawiane przez osiedle Ha-Goszerim”[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Welcome To al-Khisas. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- ↑ Neville Barbour. Palestine, star or crescent?. „News Chronicle”, s. 100, 1947. New York: Odyssey Press.
- ↑ Alan Dowty. A Question That Outweighs All Others: Yitzhak Epstein and Zionist Recognition of the Arab Issue. „Israel Studies”. 6, s. 34–54, 2001.
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- ↑ Morris 2004 ↓, s. 79-80.
- ↑ Morris 2004 ↓, s. 511-512.
- ↑ Benvenisti 2000 ↓, s. 206-207.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Meron Benvenisti, Maxine Kaufman-Lacusta: Sacred Landscape: The Buried History of the Holy Land Since 1948. University of California Press, 2000. ISBN 0-520-21154-5.
- Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-00967-7.