Althann

Althann (lub Althan) to nazwisko mocno rozgałęzionej austriackiej rodziny arystokratycznej.

Rodzina

Althannowie mieli swoje siedziby w Austrii, Czechach, w hrabstwie kłodzkim, na Morawach i na Węgrzech, gdzie w latach 1721–1824 dzierżyli również godność żupana w komitacie Zala. W 1810 r. otrzymali dziedziczny tytuł hrabiów Rzeszy i zaliczali się wtedy do jednej z najważniejszych rodzin w całej monarchii austriackiej. Ich awans społeczny nastąpił w XVI w. w wyniku służby dworskiej i wojskowej u cesarzy.

Członkowie rodu von Althann piastowali liczne urzędy ziemskie, dworskie i kościelne. Do najsłynniejszych przedstawicieli rodziny należeli:

Michał Adolf von Althann (1574–1636) otrzymał 28 listopada 1608 r. tytuł hrabiego za zasługi dla cesarza Rudolfa II. Po przejściu na wiarę katolicką stał się zagorzałym zwolennikiem kontrreformacji. W 1619 ustanowił w Ołomuńcu order rycerski „Christianae militiae” za zasługi w walce przeciw poganom i Turkom. Na budowę kolegium jezuickiego w Igławie ofiarował zakonowi 23 domy skonfiskowane protestantom. Podarował też zakonowi dobra w Komárnie, Znojmie, Krems i Wiedniu.
- Michał Wenzel von Althann (1630–1686), syn Michała Adolfa (1574–1636), był cesarskim ambasadorem, tajnym radcą dworu i komendantem twierdzy kłodzkiej. W 1680 r. został starostą (landeshauptmannem) hrabstwa kłodzkiego, gdzie do rodziny należały już majoraty w Międzylesiu, Roztokach i Wilkanowie. W 1684 r. nabył też zamek Szczerba i ziemie wokół Stronia Śląskiego tworząc tzw. klucz stroński. W Wilkanowie zbudował czterokondygnacyjny pałac. Był żonaty z hrabiną Anną Marią Elżbietą von Aspremont (1646–1723). Ich synowie:
  - Michał Friedrich von Althann (1680–1734), syn Michała Wenzela (1630–1686), był bpem Vácu i Veszprém, wicekrólem Neapolu i Sycylii.
  - Michael Wenzel Młodszy von Althann (1668–1738), syn Michała Wenzela (1630–1686)
    - Michael Emanuel von Althann (1691–1749), syn Michaela Wenzela Młodszego (1668–1738)
      - Michael Otto von Althann (1730–1797), syn Michaela Emanuela (1691–1749)

Johann Michael von Althann, syn Michaela Johanna (zm. 1701), faworyt cesarza Karola VI
- Michael Johann von Althann (1710-1778), syn Johanna Michaela (1679-1722)^[1]
  - Michael Johann Nepomuck von Althann (1757–1815), VI syn Michaela Johanna, przejął dobra kłodzkie po śmierci kuzyna Michaela Wenzla
  - Michael Franz Anton von Althann (1760–1817), VII syn Michaela Johanna, przejął dobra kłodzkie po śmierci brata Michaela Johanna
  - Michael Maximilian Franz von Althann (1769–1834), syn Michaela Johanna, przejął dobra po śmierci brata Michaela Franza A. Jego synowie:
    - Michael Joseph von Althann(inne języki) (1798–1861)
    - Michael Karl II von Althann(inne języki) (1801–1881), przejął dobra kłodzkie po śmierci brata Michaela Josepha, jego syn:
      - Robert von Althann(inne języki) (1853–1919).

Michael Wenzel Rudolph von Althann (1701-1766), syn Michaela Ferdinanda (1677-1733)^[2],
- Michael Karl von Althann (1741–1805), syn Michaela Wenzela Rudolpha, przejął dobra kłodzkie po śmierci kuzyna, Michaela Ottona
- Michael Wenzel von Althann (1743–1810), II syn Michaela Wenzela Rudolpha przejął dobra kłodzkie po śmierci brata, Michaela Karla

inni

Gundaker von Althan (1655–1747), generał, dyplomata i budowniczy
Michał Karol von Althann (1702–1756), baron von Goldburg und Murstetten.

Od nazwiska Michaela Josepha Althanna (1798–1861), właściciela majoratu w Międzylesiu pochodzi nazwa starej odmiany śliwy, Renkloda hr. Althanna (niem. Graf Althanns Reneklode)^[3].

Herb rodowy^[4]
Johann Michael von Althann
Gundaker von Althan
Herb rodowy Althanów w Čakovcu, Chorwacja
Zamek w Jaroslavicach

Niektóre siedziby

Morawy

1577–1654 Oslavany (Krzysztof von Althann zbudował tu renesansowy zamek)
1609–1790 Jaroslavice (dziś powiat Znojmo) (na zlecenie Wolfa Dietricha von Althanna Joseph v. Erlach zbudował tu barokowy zamek)
1618–1793 Wranow nad Dyją (gdzie w końcu XVII w. Althannowie postawili barokowy zamek)
1909–1922 i 1930–1945 Zamek Helfštýn w Lipníku

Czechy właściwe

1650–1945 Králíky, Mladkov
1738–1923 Svojšice

Hrabstwo kłodzkie

1653–1945 Zamek w Międzylesiu
1684–1945 Pałac w Wilkanowie
1684–1783 Zamek Szczerba
1653–1945 Roztoki
1684–1733 Stronie Śląskie

Dolna Austria

Zobacz też

klucz stroński

Przypisy

↑ Althann. [dostęp 2023-11-22].
↑ Althann. [dostęp 2023-11-22].
↑ Henryk Grzybowski. Owoce z nazwami książąt z ziemi kłodzkiej. „Ziemia Kłodzka”. 2014 (nr 241), s. 19–20, sierpień 2014. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Ziemi Kłodzkiej, Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka, OKiS. ISSN 1234-9208.
↑ Herb Althanów w herbarzu J. Siebmachera, 1605 – pierwszy z prawej, dolny rząd
↑ Michaela Josepha (1798–1861)

Bibliografia

Joachim Bahlcke i inni, Handbuch der historischen Stätten Böhmen und Mähren, Kröner Verlag, Stuttgart 1998, ISBN 3-520-32901-8
Handbuch der historischen Stätten Schlesien, hg. von Hugo Weczerka, Stuttgart 1977, ISBN 3-520-31601-3
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler in Polen. Schlesien, ErnstE. Badstübner (red.), SławomirS. Brzezicki (oprac.), München: Deutscher Kunstverlag, 2005, ISBN 3-422-03109-X, OCLC 830927501 .
Joachim Bahlcke, Michael Friedrich Graf von Althann. W: Schlesische Lebensbilder, Bd. VIII, S. 129–140, ISBN 3-7686-3501-5
Grzegorz Pisarski, Drzewo genealogiczne rodu Althannów, w: „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej”. 1995, z. 8, s. 111–146. ISSN 0860-1186
Claudia Zonta, Schlesische Studenten an italienischen Universitäten, Stuttgart 2004
Roman Sękowski, Herbarz szlachty śląskiej. Informator genealogiczno-heraldyczny, t. 1 (A-C), Katowice 2008: Fundacja "Zamek Chudów", s. 73–74, s.v. Althann.

[1] Althann. [dostęp 2023-11-22].

[2] Althann. [dostęp 2023-11-22].

[owoce-3] Henryk Grzybowski. Owoce z nazwami książąt z ziemi kłodzkiej. „Ziemia Kłodzka”. 2014 (nr 241), s. 19–20, sierpień 2014. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Ziemi Kłodzkiej, Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka, OKiS. ISSN 1234-9208.

[4] Herb Althanów w herbarzu J. Siebmachera, 1605 – pierwszy z prawej, dolny rząd

[5] Michaela Josepha (1798–1861)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]