Bolesław Woytowicz

Bolesław Woytowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1899
Dunajowce

Pochodzenie

polskie

Data i miejsce śmierci

11 lipca 1980
Katowice

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, pianista, pedagog

Powiązania

Akademia Muzyczna w Katowicach

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Multimedia w Wikimedia Commons

Bolesław Woytowicz (ur. 5 grudnia 1899 w Dunajowcach na Podolu[1], zm. 11 lipca 1980 w Katowicach)[2][3] – polski kompozytor, pianista i pedagog związany m.in. z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach. Współtwórca śląskiej szkoły kompozytorów.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Michała (1877–1967) i Domicelli ze Zwolakowskich (1880–1967). Miał dziewięcioro rodzeństwa (jedno zmarło w niemowlęctwie), najstarszy był Bolesław, a następnie Wiktor, Wanda Staniszewska, Regina Michałowska, Halina Symonik, Kazimierz, Anna Radzimowska-Pachura, Henryk oraz Stefania Woytowicz-Rudnicka[4]. Jego ojciec i dziadek Mikołaj byli organistami i to pod ich okiem pobierał pierwsze lekcje muzyki[5].

Był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną (od 19 maja 1931[6] do 17 września 1946) była dr Wanda Grabińska, radca w Ministerstwie Opieki Społecznej, pierwsza kobieta na stanowisku sędziowskim w Polsce. Od 12 października 1946 jego drugą żoną była Irena Bielińska z Goszczyńskich (1902–1964), rzeczoznawca z zakresu historii sztuki[4].

Zmarł w Katowicach, pochowany w grobowcu rodzinnym (obok żony Ireny Bielińskiej-Woytowiczowej) na cmentarzu Wilanowskim w Warszawie[4].

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Od 1912 uczył się w męskim gimnazjum klasycznym w Kamieńcu Podolskim, które ukończył w 1918 ze złotym medalem. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 14 lat w średniej szkole muzycznej pod kierunkiem Nowackiej i T. Hanickiego. W latach 1916–1917 uczył się gry na fortepianie u pianisty i kompozytora Aleksandra Wielhorskiego w Kamieńcu Podolskim. Zanim rozpoczął karierę muzyczną obronił doktorat z filologii słowiańskiej na uniwersytecie w Kijowie. Studiował także prawo i matematykę w Warszawie. W latach 1920–1924 studiował grę na fortepianie w warszawskiej Wyższej Szkole Muzycznej w klasie Aleksandra Michałowskiego. Na tej samej uczelni studiował kompozycję pod kierunkiem Witolda Maliszewskiego i Felicjana Szopskiego. W latach 1929–1932 studiował kompozycję u Nadii Boulanger w Paryżu[2][3].

Działalność artystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Od 1924 koncertował jako pianista, zarówno w kraju, jak i za granicą. m.in. we Francji, Czechosłowacji, Austrii, Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, w krajach nadbałtyckich, Holandii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W 1927 wziął udział w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina, uzyskując w dowód uznania specjalny dyplom. Począwszy od kolejnego konkursu regularnie zasiadał w gronie jego jury[2].

W czasie wojny, od 16 listopada 1939 prowadził w Warszawie kawiarnię z muzyką poważną, w której skupiała się działalność koncertowa i konspiracyjna środowiska muzycznego[7][3]. Na początku lokal nosił nazwę „Dom Sztuki”, a w 1941 został przemianowany na „Kawiarnię prof. B. Woytowicza”[4]. Woytowicz urządzał koncerty, pomagając w ten sposób artystom znajdującym się bez środków do życia. W kawiarni występowali m.in. Kazimierz Wiłkomirski, Eugenia Umińska, Irena Dubiska, duet fortepianowy Lutosławskiego i Panufnika, Zbigniew Drzewiecki, Jan Ekier, Ewa Bandrowska-Turska, Adam Didur, recitale dawał też sam Bolesław Woytowicz. Kawiarnia stanowiła jednocześnie miejsce spotkań muzyków prowadzących tajne nauczanie i uczestniczących w akcji oporu, była punktem kolportażu zakazanych ulotek i gazetek, „przechowalnią” dzieł sztuki, a nawet magazynem broni. W 1943 został aresztowany przez hitlerowców i osadzony na Pawiaku, gdzie spędził cztery tygodnie (od 22 maja do 23 czerwca 1943)[5]. Przeżycia z tego okresu opisał w opublikowanych po wojnie wspomnieniach (W okupowanej Warszawie[8]). W powstaniu warszawskim zniszczeniu uległy 22 rękopisy jego utworów, w tym m.in. Koncert fortepianowy, Concertino na ork. i I symfonia[7].

Po wojnie kontynuował działalność koncertową. Występował do 1974, kiedy to postanowił całkowicie oddać się pracy pedagogicznej i komponowaniu. Wielokrotnie był jurorem w renomowanych międzynarodowych konkursach pianistycznych, m.in. w Bolzano, Montrealu, Budapeszcie, Paryżu i Rio de Janeiro[9].

Działalność pedagogiczna

[edytuj | edytuj kod]

W 1945 rozpoczął pracę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, gdzie pełnił m.in. funkcję rektora (1946) i dziekana Wydziału Teorii i Kompozycji, kierował też katedrą fortepianu (1962–1963). Od 1963 wykładał także w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (1963–1979, do 1969 roku jako kierownik tamtejszej I katedry Fortepianu[10]), a przejściowo również w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (1958–1961)[7][11]. Pracę pedagogiczną kontynuował do przejścia na emeryturę w 1975[7].

Działał w Związku Kompozytorów Polskich, w którym pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego (1939 i 1945)[4], oraz był wiceprezesem (1951–1954) i kilkakrotnie członkiem zarządu. Był zaangażowany w prace Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, rady programowej wydawnictw na fortepian PWM, Rady Naukowej Towarzystwa im. Fryderyka Chopina, również jako autor ministerialnych programów nauczania w wyższych szkołach muzycznych. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina[12]. Zajmował się też pracami edytorskimi, przygotował do wydania szereg utworów fortepianowych, m.in. Ludwiga van Beethovena, Claude’a Debussy’ego, Edvarda Griega, Isaaca Albéniza i Ferenca Liszta[7].

Uczniowie

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

Źródło:[7][9][11].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
  • Wyróżnienie na pierwszym konkursie chopinowskim (1927)
  • II nagroda na Konkursie Kompozytorskim im. Kronenberga za Koncert fortepianowy (1932)
  • I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Berlinie za utwór Petite Cantate enfantine (1935)[4]
  • Złoty Medal za balet Powrót na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu (1937)
  • Państwowa Nagroda Muzyczna za całokształt pracy w dziecinie muzyki (1937)[18]
  • Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia za Symfonię nr 2 „Warszawską” (1948)
  • Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia (zespołowa) w dziale muzyki za przygotowanie kandydatów do IV Międzynarodowego Konkursu im. Chopina (1950)[19]
  • I nagroda Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę Prorok (1951)
  • I nagroda Festiwalu Muzyki Polskiej za Kwartet smyczkowy nr 2 (1956)
  • nagroda ZKP (dwukrotnie: 1958 za całokształt twórczości; 1980 za zasługi dla polskiego życia muzycznego w czasie okupacji hitlerowskiej)
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (dwukrotnie: 1964, 1965)

Źródło:[5][20].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Jolanta Bauman, Bolesław Woytowicz - pianista, kompozytor, pedagog, [w:] Lech Dobrzański, Zaranie Śląskie Kwartalnik, Śląski Instytut Naukowy, 1987, s. 338, ISBN 83-7008-082-0, ISSN 0044-183X (pol.).
  2. ↑ a b c Bolesławska-Lewandowska 2012 ↓, s. 260.
  3. ↑ a b c Thomas 2004 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i Bolesław Woytowicz – Kresowianie na Śląsku [online], leksykonkresowian.instytutslaski.pl [dostęp 2024-08-13].
  5. ↑ a b c Woytowicz, Bolesław [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-08-13] (pol.).
  6. ↑ Bolesław Woytowicz M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-08-13].
  7. ↑ a b c d e f Bolesławska-Lewandowska 2012 ↓, s. 261.
  8. ↑ Bolesław Woytowicz, W okupowanej Warszawie, Kraków 1969, OCLC 830284496.
  9. ↑ a b Bolesław Woytowicz, [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [online] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-07].
  10. ↑ Tadeusz Przybylski, Z dziejów nauczania muzyki w Krakowie od średniowiecza do czasów współczesnych, Kraków: Musica Iagellonica, 1994, s. 247, ISBN 83-7099-006-1, OCLC 169875834.
  11. ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 967.
  12. ↑ Powołanie Ogólnokrajowego Komitetu Uczczenia 70-lecia urodzin Józefa Stalina pod przewodnictwem Prezydenta R. P., „Życie Warszawy”, nr 306 (1808), rok VI, 6 listopada 1949, s. 1 [dostęp 2020-04-01].
  13. ↑ M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  14. ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), oświaty, nauki, kultury i sztuki”.
  15. ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  16. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu sztuki”.
  17. ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 28 lutego 1955 r. nr 0/350 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  18. ↑ Państwowa Nagroda Muzyczna, „Gazeta Lwowska”, nr 45, 130, 26 lutego 1937, s. 1 [dostęp 2020-04-01].
  19. ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-13]. 
  20. ↑ Bolesław Woytowicz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-08-13].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Beata Bolesławska-Lewandowska: Woytowicz Bolesław. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 12: W–Ż część biograficzna. Kraków: PWM, 2012, s. 260–263. ISBN 978-83-224-0935-0.
  • Adrian Thomas: Woytowicz, Bolesław. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. W. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Rektorzy Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
Rektorzy Państwowego Konserwatorium Muzycznego
Rektorzy Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej
Rektorzy Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego

Kierownicy Katedry Fortepianu Akademii Muzycznej w Krakowie
Kierownicy I Katedry Fortepianu
Kierownicy II Katedry Fortepianu
Kierownicy Katedry Fortepianu

Kierownicy Katedry Kompozycji Akademii Muzycznej w Krakowie
Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna (1945-1978)
Akademia Muzyczna (od 1978)