Brunet wieczorową porą

Brunet wieczorową porą

Gatunek	komedia kryminalna
Rok produkcji	1976
Data premiery	18 października 1976[1]
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	90 minut[1][2]
Reżyseria	Stanisław Bareja
Scenariusz	Stanisław Bareja Stanisław Tym (jako Andrzej Kill)
Główne role	Krzysztof Kowalewski Wojciech Pokora
Muzyka	Waldemar Kazanecki
Zdjęcia	Wiesław Zdort
Scenografia	Allan Starski
Kostiumy	Anna Biedrzycka-Sheppard
Montaż	Krystyna Rutkowska
Produkcja	Stanisław Skubniewski (kierownik produkcji)[3][2]
Wytwórnia	Zespół Filmowy „Pryzmat”
Cytaty w Wikicytatach

Brunet wieczorową porą – polski film fabularny (komedia kryminalna) w reżyserii Stanisława Barei z 1976 roku, na podstawie scenariusza napisanego ze Stanisławem Tymem.

Fabuła

Komedia satyryczna, której główną postacią jest Michał Roman, uwikłany w ciąg nieporozumień i absurdalnych sytuacji. Niezwykłe przepowiednie wpuszczonej do domu Cyganki, których początkowo nie bierze na poważnie, następnego dnia zdają się kolejno spełniać. Najgroźniej z nich brzmi ta, że ma zabić bruneta, który odwiedzi go wieczorową porą. Aby zapobiec nieszczęściu, Michał opuszcza dom, do którego wraca jednak przed wieczorem, uznawszy że padł ofiarą oszustwa, celującego w okradzenie opuszczonego domu. Wówczas właśnie odwiedza go tytułowy brunet, a zbieg okoliczności powoduje, że gdy Michał znajduje jego ciało w przedpokoju, jest przekonany, że stał się nieumyślnym zabójcą wieczornego gościa. O zdarzeniach, które poprzedziły śmierć bruneta, informuje przyjaciela, który przekonuje go, że mordercą jest któryś z sąsiadów. Michałowi udaje się wykryć i pochwycić rzeczywistego sprawcę w lokalu nocnym, po groteskowym pościgu ulicami nocnej Warszawy.

Obsada

• Krzysztof Kowalewski – Michał Roman
• Wojciech Pokora – Kowalski, sąsiad Michała Romana
• Janina Traczykówna – Lucyna Barańczak, sąsiadka Michała Romana
• Wiesław Gołas – Kazik Malinowski, przyjaciel Michała Romana
• Bohdan Łazuka – przypadkowo odbierający telefon
• Ryszard Pietruski – Dzidek Krępak z Ciechocinka
• Bożena Dykiel – Anna Roman, żona Michała
• Jan Kobuszewski – kierowca MPO przewożący śnieg
• Józef Nalberczak – kierowca
• Janusz Bylczyński – kierownik sklepu mięsnego
• Jerzy Cnota – mężczyzna w restauracji
• Maria Chwalibóg – sąsiadka Michała Romana
• Zofia Czerwińska – Jola, do której przez pomyłkę zadzwonił Michał Roman
• Andrzej Fedorowicz – pan Jurek, właściciel warsztatu samochodowego
• Stanisław Gawlik – Barańczak, sąsiad Michała Romana
• Zofia Grabińska – Stasiakowa, woźna w muzeum
• Jan Himilsbach – pan Jasio
• Andrzej Chrzanowski – fachowiec z telewizji
• Anna Jaraczówna – sąsiadka Michała Romana
• Juliusz Kalinowski – dziadek
• Jerzy Karaszkiewicz – Stasiek, pijaczek w warsztacie samochodowym
• Mirosława Krajewska – Irena Kowalczyk, siostra Anny Roman
• Emilia Krakowska – nauczycielka w muzeum
• Krystyna Loska – spikerka telewizyjna
• Jolanta Lothe – kasjerka w kinie
• Edward Lach – pijak w autobusie, Wacek
• Marian Łącz – bileter w kinie
• Bogdan Łysakowski – sąsiad Michała Romana
• Krzysztof Majchrzak – widz w kinie
• Zdzisław Maklakiewicz – kustosz muzeum
• Borys Marynowski – milicjant w autobusie
• Marek Nowakowski – „czerwony kapelusz”
• Jerzy Moes – porucznik aresztujący Kowalskiego
• Józef Osławski – taksówkarz
• Tadeusz Pluciński – kierownik restauracji
• Ewa Pokas – dziewczyna w kinie
• Eugeniusz Priwieziencew – mleczarz
• Bogusław Stokowski – pijaczek Zdzisiek
• Jan Suzin – spiker telewizyjny
• Andrzej Szenajch – sąsiad Michała Romana
• Wojciech Zagórski – pracownik centrali telefonicznej, opowiadający o operacji
• Zdzisław Szymborski – kelner Stefan
• Krzysztof Świętochowski – pracownik sklepu przeprowadzający remanent
• Jan Tatarski – praktykant na nauce Jasiu
• Hanna Balińska – półnaga ekspedientka w sklepie spożywczym
• Jan Bareja – chłopak mówiący wierszyk

Źródło^[3][2]

Kwestia z filmu okazana podczas promocji 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 2008

Produkcja

Tytuł filmu nawiązuje do słów o „spotkaniu z brunetem wieczorową porą” wypowiadanych przez wróżącą Cygankę w powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza Drugie życie doktora Murka (1936)^[4].

Konspekt filmu przygotowany został przez Stanisława Bareję, natomiast scenopis powstawał we współpracy ze Stanisławem Tymem, który był autorem większości dialogów i skeczowych scen. Scenopis razem opracowywali w Goławicach, w domu Barei. W trakcie tej pracy między autorami scenariusza doszło do konfliktu. Według Tyma końcowa wersja była niedopracowana, przez co zastąpił on swoje nazwisko pseudonimem Andrzej Kill^[5]. Brunet wieczorową porą jest satyrą wobec rzeczywistości PRL, ukazującą ówczesną partaninę i ordynarność^[6]. Intencją reżysera było, podobnie jak we wcześniejszych komediach (Poszukiwany, poszukiwana, Nie ma róży bez ognia) przeciwstawienie życiowo niespełnionego inteligenta otaczającym go cwaniakom^[7].

Do epizodycznych skeczowych scenek, które przeplatają się z główną fabułą filmu, wykorzystano talenty takich aktorów, jak Bohdan Łazuka, Zdzisław Maklakiewicz, Jan Himilsbach, Jan Kobuszewski i Józef Nalberczak^[8]. Podobnie jak w innych filmach Barei występowały osoby, które odgrywały samych siebie – prezenterzy telewizyjni Jan Suzin i Krystyna Loska, a role kilku funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej zagrali milicjanci^[9].

Motywem muzycznym filmu jest przewijająca się w wielu sekwencjach piosenka Cygańska jesień w wykonaniu Anny Jantar, do której muzykę skomponował Waldemar Kazanecki. Autorami tekstu piosenki byli Janusz Kondratowicz i Jonasz Kofta^[10].

Odbiór

Barei zarzucano między innymi, że w filmie propaguje pijaństwo (wątek spożywania alkoholu w fabule jest silnie wyeksponowany)^[11]. Krytycy filmu byli jednak przychylniejsi reżyserowi w porównaniu z atakami na jego wcześniejsze produkcje. Stanisław Wyszomirski w „Expressie Wieczornym” określił Bareję mianem „najbardziej kontrowersyjnego reżysera w Polsce”. Część krytyków dostrzegała jego intencje ukazania bylejakości i absurdów. W ciągu roku od premiery film obejrzało 970 655 widzów^[12].

Przypisy

1. Replewicz 2009 ↓, s. 413.
2. Brunet wieczorową porą w bazie filmpolski.pl
3. Replewicz 2009 ↓, s. 414.
4. Dołęga-Mostowicz 2015 ↓, s. 16.
5. Replewicz 2009 ↓, s. 171.
6. Replewicz 2009 ↓, s. 172–175.
7. Replewicz 2009 ↓, s. 183–184.
8. Replewicz 2009 ↓, s. 176.
9. Replewicz 2009 ↓, s. 179–180.
10. Replewicz 2009 ↓, s. 180.
11. Replewicz 2009 ↓, s. 183.
12. Replewicz 2009 ↓, s. 186.

Bibliografia

• TadeuszT. Dołęga-Mostowicz TadeuszT., Drugie życie doktora Murka, Fundacja NowoczesnaF.N. Polska (red.), [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska, 2015, s. 16, ISBN 978-83-288-0190-5 .
• MaciejM. Replewicz MaciejM., Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła, Poznań: Zysk i S-ka, 2009, ISBN 978-83-7506-387-5 .

Linki zewnętrzne

• Brunet wieczorową porą w bazie IMDb (ang.)
• Brunet wieczorową porą w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Brunet wieczorową porą w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

Kontrola autorytatywna (film):

• VIAF: 9845158792801939040006
• PLWABN: 9811342253405606

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 12305