Burajr

Burajr
‏برير‎
Państwo

 Mandat Palestyny

Dystrykt

Dystrykt Gazy

Wysokość

100 m n.p.m.

Populacja (1945)
• liczba ludności


2740

Data zniszczenia

12 maja 1948

Powód zniszczenia

atak Hagany

Obecnie

Beror Chajil, Telamim, Chelec

Położenie na mapie Mandatu Palestyny
Mapa konturowa Mandatu Palestyny, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Burajr”
Ziemia31°34′14″N 34°38′21″E/31,570556 34,639167
Strona internetowa

Burajr (arab. برير) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Gazy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana w dniu 12 maja 1948.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Burajr leżała na północno-zachodnim skraju pustyni Negew. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 46 184 ha. We wsi mieszkało wówczas 2 740 osób[1].

własność gruntów powierzchnia gruntów (hektary)
Arabowie 44 220
Żydzi 618
publiczne 1 346
Razem 46 184
Rodzaj użytkowanych gruntów Arabowie (hektary) Żydzi (hektary)
uprawy nawadniane 409 0
uprawy zbóż 43 328 617
nieużytki 1 699 1
zabudowane 130 0

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Historia Burajr sięga I wieku p.n.e., kiedy to Izraelici utworzyli miasto o nazwie Beror Hajil. W okresie panowania rzymskiego zmieniono jego nazwę na Buriron. W VII wieku muzułmanie zmienili nazwę na Burajr[2]. W 1596 mieszkańcy wsi płacili podatki pszenicą, jęczmieniem, owocami, kozami i miodem[3].

Podczas I wojny światowej wieś Burajr znalazła się w rejonie walk toczonych pomiędzy Brytyjczykami a Turkami o Palestynę. W dniu 9 listopada 1917 do wsi wkroczyły wojska brytyjskie. Po przegrupowaniu sił Brytyjczycy wyprowadzili stąd natarcia w kierunku na Jafę i Jerozolimę. W okresie panowania Brytyjczyków Burajr była rozbudowywana. Wybudowano meczet i młyn. W 1920 otworzono szkołę podstawową dla chłopców, a następnie drugą szkołę dla dziewcząt. Ważnym momentem dla lokalnej gospodarki było odkrycie w 1940 przez Iraq Petroleum Company złóż ropy naftowej w okolicach wioski. Odwierty zakończyły się powodzeniem[4].

Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w listopadzie i grudniu 1947 mieszkańcy wsi blokowali drogi zaopatrzenia prowadzące do żydowskich osiedli na pustyni Negew. Z tego powodu, w dniu 29 stycznia 1948 siły żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagany podjęły próbę zajęcia wioski. Żołnierze byli wspierani przez pięć pojazdów opancerzonych, nie zdołali jednak wkroczyć do Burajr. W dniu 14 lutego żydowski konwój podjął próbę przejechania przez wieś, jednak po wymianie ognia musiał się wycofać. W następnych dniach mieszkańcy Burajr wznieśli barykadę, całkowicie blokując przejazd przez wieś. Interweniowały wówczas siły brytyjskiej policji mandatowej, zmuszając Arabów do rozebrania wzniesionej barykady[4].

W dniu 20 kwietnia 1948 żydowscy weterani wojenni założyli na pobliskim wzgórzu nowy kibuc Beror Chajil. Pomimo częstych incydentów zbrojnych kibuc przetrwał, a jego obronę wzmocniono żołnierzami Palmach. 12 maja żydowscy żołnierze zaatakowali i zdobyli wieś Burajr. Istnieją relacje mówiące, że podczas zdobywania wioski doszło do masakry ludności arabskiej. Wszyscy mieszkańcy uciekli następnie do Strefy Gazy[5]. Wszystkie domy zostały wyburzone.

Miejsce obecnie

[edytuj | edytuj kod]

Na gruntach należących do Burajr powstały w 1950 moszawy Telamim i Chelec.

Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Burajr: „Można zobaczyć pozostałości domów, w tym nieistniejące części cementowej ściany. Przy wejściu do jednego z domów rosną drzewa eukaliptusowe. Niektóre ulice wsi wciąż są widoczne”[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Welcome To Burayr. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-08-30]. (ang.).
  2. Moshe Sharon: Corpus Inscriptionum Arabicarum Palaestinae. Brill, 2004. ISBN 978-90-04-13197-2. [dostęp 2011-08-31]. (ang.).
  3. Claude Reignier, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1881, s. 144. [dostęp 2011-08-31]. (ang.).
  4. a b Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948,. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 92. ISBN 0-88728-224-5. (ang.).
  5. Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 258. ISBN 0-521-00967-7. (ang.).