Béni Egressy

Béni Egressy
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 kwietnia 1814
Sajókazinc

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

17 lipca 1851
Peszt

Gatunki

muzyka poważna, muzyka romantyczna

Zawód

kompozytor, dramaturg, tłumacz, aktor

Multimedia w Wikimedia Commons

Béni Egressy (właściwie: Benjámin Galambos; ur. 21 kwietnia 1814 w Sajókazinc - zm. 17 lipca 1851 w Peszcie[1]) – węgierski kompozytor, dramaturg, tłumacz i aktor.

Był synem protestanckiego pastora Pála Galambosa i Julianny Juhász oraz młodszym bratem Gábora Egressy'iego, aktora teatralnego. Ukończył liceum ewangelickie w Miszkolcu, a następnie słynne protestanckie kolegium w Sárospatak. Po studiach objął stanowisko pomocniczego nauczyciela w Moldavie nad Bodvou (wówczas pod węgierską nazwą Szepsi). Podczas pobytu w tym mieście w 1830 r. ujrzał po raz pierwszy swego brata na scenie teatru w nieodległych Koszycach i wówczas zapragnął również zostać aktorem[2].

Béni Egressy zaczął grać role aktorskie w 1834 roku. Był członkiem zespołów teatralnych w Koszycach i w Cluj[2], a w 1837 podobnie jak brat stał się członkiem teatru narodowego w Pradze. W czasie rewolucji węgierskiej w 1848 roku Egressy był członkiem oddziałów rewolucyjnych, walczących w oddziałach Honvédów. Po stłumieniu rewolucji, Egressy został objęty amnestią, dzięki której mógł powrócić na scenę.

Béni Egressy zmarł w Peszcie w 1851 roku w wieku 37 lat.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Béni Egressy był bardziej doceniony za aktorstwo niż za utwory, jakie stworzył jako kompozytor. Jednym z jego największych dzieł było skomponowanie muzyki do utworu Szózat autorstwa znanego węgierskiego poety Mihálya Vörösmartyego. Szózat zdobył ogromną popularność wśród Węgrów, którzy nazwali go „drugim hymnem narodowym”[1].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W mieście Moldava nad Bodvou, na centralnym placu w pobliżu kościoła katolickiego, znajduje się niewielki pomnik upamiętniający B. Egressy'iego. Ukazana jest na nim jego podobizna oraz wyryte nuty i słowa (Hazádnak rendületlenűl) pierwszych taktów pieśni Szózat[2].

W 2014 r. na Węgrzech podobizna Egressy'iego znalazła się na pamiątkowej monecie o nominale 10 000 forintów, wybitej z okazji 200. rocznicy urodzin kompozytora[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Bónis 2004 ↓.
  2. ↑ a b c d Mirosław J. Barański: Moldava nad Bodvou. [w:] Na Szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy nr e-197 (393) [on-line]. Oddział Wrocławski PTTK, marzec 2023. s. 34-37. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ferenc Bónis: Egressy, Béni [Galambos, Benjámin]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. E. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]