Carlos de Sigüenza y Góngora

Carlos de Sigüenza y Góngora
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1645
Meksyk, Nowa Hiszpania

Data i miejsce śmierci

22 sierpnia 1700
Nowa Hiszpania

Multimedia w Wikimedia Commons

Carlos de Sigüenza y Góngora (ur. 14 sierpnia 1645 w Meksyku, zm. 22 sierpnia 1700) – meksykański historyk, matematyk, kartograf, astronom, kolekcjoner azteckich kodeksów.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodzony 14 sierpnia 1645 r.[1] w Meksyku[2]. Siostrzeniec Luisa de Góngory[3]. Pierwszą edukację zdobywał w rodzinnym domu pod okiem ojca, który zanim przybył do Meksyku był nauczycielem królewskiej rodziny w Hiszpanii[4]. Studiował matematykę i astronomię[potrzebny przypis]. W 1662 roku wstąpił do kolegium jezuitów[3] w Tepotzotlán[2], a następnie przeniósł się do Puebla, by tam kontynuować studia w Kolegium Ducha Świętego[4]. Z jezuitami był związany jako świecki kleryk[3], ale został usunięty ze zgromadzenia za naruszenie jego dyscypliny[2] w 1667 roku[4].

Po usunięciu z zakonu wrócił do miasta Meksyk, by studiować na uniwersytecie, który nosił nazwę uniwersytetu królewskiego i papieskiego, przez co był wówczas ściśle powiązany z Kościołem katolickim[4]. W 1672 roku objął posadę profesora matematyki na Uniwersytecie Meksykańskim[3], wygrywając konkurs na to stanowisko[2], i sprawował je przez 20 lat. Jako wykładowca uczelni zajmował się nie tylko matematyką, ale także astronomią i kosmografią[4]. Ok. 1673 r. został księdzem[3]. W 1680 r. został mianowany królewskim kosmografem, w tym samym roku powierzono mu także konstrukcję łuku triumfalnego wznoszonego na powitanie nowego wicekróla[2]. Od 1682 r. do śmierci był kapelanem Szpitala Miłości Bożej, który zajmował się opieką nad chorymi na syfilis[3].

Jako geograf był zaangażowany w liczne wyprawy badawcze i kolonizacyjne, podczas których opracowywał nowe mapy badanych obszarów[3]. Jest autorem pierwszej mapy Nowej Hiszpanii sporządzonej przez osobę tam urodzoną, a także twórcą map Doliny Meksyku i Pensacola Bay na Florydzie[4]. Już jako emerytowany profesor uniwersytetu został w 1693 roku wysłany[5] przez wicekróla Gaspara de Sandovala[potrzebny przypis] na dwumiesięczną[6] wyprawę naukową admirała Andresa de Pez, mającą na celu zbadanie Zatoki Meksykańskiej[5].

Dzięki znajomości z Juanem de Alva, synem Fernando de Alva Cortesa Ixtlilxotchitla, odziedziczył bogate[7] zbiory azteckich manuskryptów[8] i rycin[7] pochodzących z Texcoco[potrzebny przypis]. Od 1688 Góngora rozpoczął badania nad historią Azteków i rozszyfrowaniem tolteckiego pisma. Na podstawie tych badań ustalił, że przez Toltekami istniała wcześniej inna cywilizacja, którą nazwał Olmekami, i której przypisał pochodzenie z Atlantydy oraz autorstwo piramid w Teotihuacán[7]. Uczestniczył w wyprawach naukowych[3] i zajmował się także badaniami w terenie, m.in. wykopał w Piramidzie Księżyca w Teotihuacán szyb, aby sprawdzić, czy jest górą naturalną czy sztuczną[9].

W swoich pracach pisał na temat poezji, astronomii, matematyki, historii i geografii, jednak większość jego książek nie przetrwało do czasów współczesnych. Uważany wraz z Sor Juaną Inés de la Cruz za jednego z największych pisarzy meksykańskich XVII wieku[3].

Zmarł w Meksyku[potrzebny przypis] 22 sierpnia 1700 roku[2] i został pochowany w kościele św. Piotra i św. Pawła w mieście Meksyk, a swoją bibliotekę zapisał jezuitom[3]. Jego zbiory zostały częściowo zniszczone przez inkwizycję, a częściowo zaginęły. Informacje nt. antycznej cywilizacji indiańskiej znane są z pism Gemelliego Careri, z którym utrzymywał korespondencję[7].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Primavera Indiana (1662)[2]
  • Las Glorias de Queretaro, wiersz (1668)
  • Libra Astronomica y Filosófica (1691)[2]
  • Manifiesto filosofico contra los Cometas (1681)
  • Los infortunios de Alonso Ramirez[2], dzieło opisujące przygody człowieka, który został schwytany przez piratów na Filipinach, od których następnie uciekł łodzią i dopłyną do wybrzeża Jukatanu (1690)
  • Relacion histdrica de los sucesos de la Armada de Barlovento en la isla de Santo Domingo con la quelna del Guarico (1691)
  • Mercurio Volante (1693)[2]
  • Descripcion de la bahia de Santa Maria de Galve, alias Panzacola, de la Mobila y del Rio Missisipi (1694)
  • Elegio funebre de Sor Juana Ines de la Cruz (1695)[2]

Rękopisy:

  • del Historia Imperio de Chichimecas los
  • Genealogia de los Reyes Mexicanos
  • Un Fragmento de la antigua Historia de los Indie (z ilustracjami)
  • Calendario de fiestas y meses los de Mexicanos los
  • Cidografia Mexi – cana
  • Anotaciones criticas a las obras de Bernal Diaz del Castillo y P. Torquemada
  • Historia de la Provincia de Tejas

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • E Beltran, Biography in Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990).
  • I A Leonard, Don Carlos de Siguenza y Gongora : A Mexican Savant of the Seventeenth Century (Berkeley, 1929).
  • F Perez Salazar, Obras de Carlos de Siguenza y Gongora con una biografia (Mexico City, 1928).
  • J Rojas GArciduenas, Don Carlos de Siguenza y Gongora : Erudito barroco (Mexico City, 1945).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ +Carlos de Sigüenza y Góngora [online], matematicos.matem.unam.mx [dostęp 2018-11-14].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Muere Carlos de Sigüenza y Góngora un 22 de agosto de 1700, „Círculo de Estudios de Filosofía Mexicana”, 22 sierpnia 2013 [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j Biografia de Carlos de Sigüenza y Góngora [online], biografiasyvidas.com [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).
  4. ↑ a b c d e f Siguenza biography [online], www-groups.dcs.st-and.ac.uk [dostęp 2018-11-15].
  5. ↑ a b Robert W. Hastings, The Lakes of Pontchartrain: Their History and Environments, Univ. Press of Mississippi, 2009, ISBN 978-1-60473-470-6 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  6. ↑ Dennis Reinhartz, Gerald D. Saxon, Mapping and Empire: Soldier-Engineers on the Southwestern Frontier, University of Texas Press, 1 października 2005, ISBN 978-0-292-70659-0 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  7. ↑ a b c d E.A. Jensen, Manipulating The Last Pure Godly DNA: The Genetic Search for God’s DNA on Earth, Trafford Publishing, 27 listopada 2012, ISBN 978-1-4669-6106-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  8. ↑ Galen Brokaw, Jongsoo Lee, Fernando de Alva Ixtlilxochitl and His Legacy, University of Arizona Press, 12 maja 2016, ISBN 978-0-8165-0072-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  9. ↑ Joanna Grabowska, Droga do zaświatów? Sekretna komora i tunel pod Piramidą Księżyca, „wyborcza.pl”, 13 listopada 2018 [dostęp 2018-11-14] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Praca Carlos Siguenza y Gongora