Chironius grandisquamis

	Chironius grandisquamis
	(Peters, 1869)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Chironius
Gatunek	Chironius grandisquamis
Synonimy
	Spilotes grandisquamis Peters, 1869; Herpetodryas fuscus — Grünter, 1859; Herpetodryas grandisquamis — Cope, 1875; Herpetodryas melas Cope, 1886; Erpetodryas fuscus — Fowler, 1913; Chironius vicinus — Amaral, 1925; Herpetodryas schlüteri — Amaral, 1929; Chironius fuscus — Amaral, 1929; Chironius fuscus grandisquamis — Wettstein, 1934; Chironius melas — Prado, 1940; Chironius grandisquamis — Taylor, 1951; Chironius schlüteri Peters, 1960; Chironius schlüeteri Peters & Orejas-Miranda, 1970; Chironius grandisquamis Peters & Orejas-Miranda, 1970;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Chironius grandisquamis – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w Ameryce Centralnej i północno-zachodniej części Ameryki Południowej, prowadzi dzienny, częściowo nadrzewny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Wilhelm Peters w 1869 roku na łamach „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”, nadając mu nazwę Spilotes grandisquamis. Holotyp (ZMB 3940)^[a] – samiec o długości 2207 mm – pochodził z Kostaryki^[3]^[4]^[5]^[6].

Etymologia

Chironius: w mitologii greckiej Chiron (gr. Χείρων Cheírōn, łac. Chiron), był najmądrzejszym i najbardziej cywilizowanym z centaurów^[7].
grandisquamis: łac. grandis – „duży, wielki”, łac. squama – „łuska” odnosi się do niezwykle dużych rozmiarów łusek tułowiowych^[3].

Morfologia

Jest to średniej wielkości wąż o małej głowie, której szerokość jest podobna do szerokości szyi, dużych oczach o czarniawych tęczówkach i dość jednolitym ubarwieniu. Dorosłe osobniki mają barwę od ciemnobrązowej do kruczoczarnej. Dolna część głowy, podbródek, gardło i przednia część brzucha białe. Reszta brzucha i ogon czarny. Część osobników jest jednolicie czarna. Młode osobniki są brązowe na grzbiecie, na tułowiu od 14 do 50, a na ogonie od 4 do 36 wąskich poprzecznych jaśniejszych pasków. W miarę dorastania ubarwienie staje się jednolite. Spodnie części ciała, które początkowo są białe lub żółtawe, z dorastaniem stają się ciemnobrązowe. Węże tego gatunku mogą być mylone z gatunkami Spilotes megalolepis lub Clelia clelia^[3]^[8].

Wymiary^[5]^[8]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	2718	2510
Długość SVL^[b] (mm)	1813	1564
Łuski grzbietowe (rzędy)	10	10

Występowanie

Występuje w Kostaryce, wschodniej Nikaragui, północnym Hondurasie, Panamie, Kolumbii i Ekwadorze. W Ekwadorze zaobserwowano ten gatunek w prowincjach Cotopaxi, El Oro, Esmeraldas, Imbabura, Santo Domingo de los Tsáchilas, Pichincha, Azuay i Manabí. Jest spotykany w przedziale wysokości 0–2370 m n.p.m.^[5]^[8]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten zamieszkuje tropikalne wilgotne lasy nizinne i tropikalne wilgotne lasy górskie w strefie międzyzwrotnikowej. Prowadzi dzienny, mieszany tryb życia naziemny i nadrzewny. W nocy śpi zwinięty na krzakach lub gałęziach drzew do wysokości 5 m nad poziomem ziemi. Jego dieta składa się głównie z płazów bezogonowych (z rodzajów Bolitoglossa, Leptodactylus, Pristimantis i Strabomantis). Obejmuje także ptaki, jaszczurki i małe ssaki^[5]^[8].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Chironius grandisquamis jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Wielkość populacji nie jest oszacowana, a gatunek jest opisywany jako niepospolity. Trend liczebności populacji jako opisywany jako spadkowy z powodu zmniejszania się populacji gatunków stanowiących jego pożywienie^[2].

Uwagi

↑ ZMB – Museum für Naturkunde (MfN), Leibniz-Institut für Evolutions- und Biodiversitätsforschung an der Humboldt-Universität zu Berlin^[9].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Chironius grandisquamis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Chironius grandisquamis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-11-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Uetz & J. Hallermann, Chironius grandisquamis (PETERS, 1869), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-06] (ang.).
↑ W.C.HW.C.H. Peters W.C.HW.C.H., Über eine neue Nagergattung, Chiropodomys penicullatus, sowie über einige neue oder weniger bekannte Amphibien und Fische., „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”, 24 (26), 1868, s. 448–461 (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rodríguez-Guerra, A. yA. Carvajal-Campos A. yA., A., Chironius grandisquamis Sipos de vientre largo, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
↑ Van Wallach, Kenneth L. Williams, Jeff Boundy: Snakes of the World: A Catalogue of Living and Extinct Species. Boca Raton: Taylor and Francis, CRC Press, 2014, s. 162. ISBN 978-1-4822-0848-1. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 48, OCLC 637083062 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Gómez-Mesa L, Garzón-Franco E: Long-tailed (Chironius grandisquamis). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).
↑ Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-4] ZMB – Museum für Naturkunde (MfN), Leibniz-Institut für Evolutions- und Biodiversitätsforschung an der Humboldt-Universität zu Berlin^[9].

[uwaga_1-10] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[itis-1] Chironius grandisquamis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Chironius grandisquamis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-11-30] (ang.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Chironius grandisquamis (PETERS, 1869), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-06] (ang.).

[Pierwszy-5] W.C.HW.C.H. Peters W.C.HW.C.H., Über eine neue Nagergattung, Chiropodomys penicullatus, sowie über einige neue oder weniger bekannte Amphibien und Fische., „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”, 24 (26), 1868, s. 448–461 (niem.).

[Reptiles_Ecuador-6] Rodríguez-Guerra, A. yA. Carvajal-Campos A. yA., A., Chironius grandisquamis Sipos de vientre largo, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).

[Wallach2014-7] Van Wallach, Kenneth L. Williams, Jeff Boundy: Snakes of the World: A Catalogue of Living and Extinct Species. Boca Raton: Taylor and Francis, CRC Press, 2014, s. 162. ISBN 978-1-4822-0848-1. (ang.).

[8] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 48, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-9] Gómez-Mesa L, Garzón-Franco E: Long-tailed (Chironius grandisquamis). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).

[KodyMuzeum-11] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]