Chrząstawa Wielka

Chrząstawa Wielka

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wrocławski
Gmina	Czernica
Liczba ludności (2022)	1782[2]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-003[3]
Tablice rejestracyjne	DWR
SIMC	0873509[4]
Położenie na mapie Polski Chrząstawa Wielka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Chrząstawa Wielka
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Chrząstawa Wielka
Położenie na mapie gminy Czernica Chrząstawa Wielka
51°05′44″N 17°18′08″E/51,095556 17,302222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Chrząstawa Wielka (niem. Klarenkranst, 1937–1945 Klarenwald)^[5] – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Czernica^[6].

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Nazwa

Rok wzmianki w dokumentach[7]	Nazwa
1327	Chrastnow
1353	Krastnow sante Clare
1540	agri circa Vidavia
1666	Clarenkranz
1845	Klarenkranst
1937	Klarenwald
1947[8]	Chrząstawa Wielka

Historia

Wieś istniała już w XIV wieku (pierwsza wzmianka z 1327 roku o lesie Chrastnow natomiast w 1336 już o wsi Crastow)^[7] i była własnością Henryka IV Probusa, a następnie Henryka V Grubego.

Na początku XIV wieku osiadły tu klaryski z Wrocławia, do których wieś należała, aż do sekularyzacji dóbr zakonnych w roku 1810^[9].

Jeszcze w XVI wieku okolice te zamieszkiwała przede wszystkim ludność pochodzenia polskiego, natomiast w XVIII wieku stanowiła już zdecydowaną mniejszość. Po ogłoszeniu, w roku 1765 przez Fryderyka II Wielkiego, ustawy szkolnej^[a] doszło do szybkiego zniemczenia miejscowej ludności^[7].

Koleje

W 1908 roku rozpoczęto budowę linii kolejowej łączącej Opole z Wrocławiem-Sołtysowicami, natomiast pierwszy pociąg dotarł do Chrząstawy Wielkiej w 1 maja 1912.

Zabytki

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[10]

• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, z 1869 roku (A/1185/665/W z 08.05.1992)

Według wojewódzkiego rejestru zabytków na listę zabytków wpisane są^[11]:

• zespół plebanii (ul. Wrocławska 9)
• cmentarz poewangelicki na południowo-wschodnim krańcu wsi
• klasztor ss. Józefitek (ul. Wrocławska 14)
• szkoła podstawowa, dawniej szkoła parafialna (ul. Wrocławska)
• budynki mieszkalne (ul. Polna 1, ul. Wrocławska: 5, 7, 12, 15, 16, 22, 46, 49, 53, 55, 65, 74, 80, 82, 89, 100, 129)
• budynki gospodarcze (ul. Wrocławska 7, 12, 51)
• dom mieszkalno-przemysłowy (ul. Wrocławska 26/28)
• budynek mieszkalno-gospodarczy (ul. Wrocławska 78)
• zabytek archeologiczny - ślad osadnictwa, kultura łużycka, okres halsztacki (1/3/80-31 AZP)
• zabytek archeologiczny - osada, XV-XVI wiek, 22 skorupy bez lokalizacji (2/4/80-31 AZP)

Instytucje gminne

• Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa im. Piastów Śląskich i Publiczne Gimnazjum Nr 3), ul. Wrocławska 19^[12]
• Gminna Biblioteka Publiczna w Czernicy - filia nr 2 w Chrząstawie Wielkiej, ul. Wrocławska 19^[13]

Kościoły

• Rzymsko-katolicki Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny należący do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Chrząstawie Wielkiej^[14].

Zgromadzenia zakonne

• Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (ul. Wrocławska 9)^[9]

Szlaki turystyczne

• Szlak dookoła Wrocławia im. doktora Bronisława Turonia^[15]

Komunikacja

• Linia nr 845: kursująca codziennie do Wrocławia przez Nadolice Wielkie
• Linia nr 855: kursująca codziennie do Wrocławia przez Kamieniec Wrocławski^[16]
• Linia nr Z1: kursująca codziennie do Łan
• przystanek kolejowy relacji Jelcz-Laskowice - Wrocław Główny

Uwagi

1. Krolewska-Pruska Gieneralna szkolna ustawa dla rzymskich-katolikow w miastach i na wsiach samowładnego Księstwa Sląska i Hrabstwa Glacu. De dato z Pocdamu, 3. Listop. 1765

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16753
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 160 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741)
5. Jerzy Maciejewski: Na spacerowym szlaku dookoła Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Agencji Turystycznej „Akros”, 1991, s. 35.
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 264, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-05-26]. brak numeru strony
7. Krzysztof Garbaczewski (red.): Żółty szlak turystyczny dookoła Wrocławia im. dr. Bronisława Turonia: rowerowe trasy dojazdowe: przewodnik. Wrocław: Spółka Autorska Z.K. Garbaczewscy, 1995, s. 99-101. ISBN 83-913457-6-9.
8. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
9. Kościoły i kaplice archidiecezji wrocławskiej. ks. prof. Józef Pater (red.). Wrocław: Kuria Metropolitalna Wrocławska, 2002, s. 644-645. ISBN 83-85598-22-X.
10. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 227. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
11. Studium uwarunkowań, Rada Gminy Czernica, 20 listopada 2012, s. 21-22 [dostęp 2013-05-26] .
12. Gmina Czernica - Szkoły, przedszkole. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-21)].
13. Gmina Czernica - Biblioteki. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-14)].
14. Strona Archidiecezji Wrocławskiej opis parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny [online] [dostęp 2013-05-26] .
15. Wokół Wrocławia. Grzegorz Zwoliński (red.). T. M-33-33/34. Wrocław: Studio PLAN, 2012. ISBN 978-83-62645-47-3. Brak numerów stron w książce
16. Strona firmy Sevibus [online] [dostęp 2013-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-25] .

Linki zewnętrzne

• Towarzystwo Miłośników Chrząstawy