Cztery stare rzeczy

Cztery stare rzeczy
Ilustracja
Figury Buddy zniszczone podczas walki z "czterema starymi rzeczami"
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

四旧

Pismo tradycyjne

四舊

Hanyu pinyin

sì jiù

Wade-Giles

ssu chiu

Cztery stare rzeczy – slogan z okresu rewolucji kulturalnej, określający cztery przeżytki burżuazyjnego społeczeństwa: stare idee (旧思想, jiù sīxiǎng), starą kulturę (旧文化, jiù wénhuà), stare zwyczaje (旧风俗, jiù fēngsú) i stare nawyki (旧习惯, jiù xíguàn), które należało wykorzenić. W ramach walki z „czterema starymi rzeczami” niszczono m.in. zabytki sztuki i architektury, sklepy z antykami, prywatne księgozbiory czy stare meble[1].

Za początek walki z „czterema starymi rzeczami” uznaje się przemówienie Lin Biao z 18 sierpnia 1966 roku, w którym wezwał on do zniszczenia przeżytków feudalizmu[2]. Zachęceni przez przywódców partyjnych hunwejbini rozpoczęli szykanowanie intelektualistów, którzy byli bici, torturowani i często mordowani, a ich domy plądrowane w celu zniszczenia znajdujących się w nich „burżuazyjnych” sprzętów[3]. Prześladowano artystów, atakowano także na ulicach przypadkowych przechodniów noszących modne i zdobione ubrania, a kobietom ze „zbyt wymyślnymi” fryzurami przycinano włosy[4]. Za ciężką przewinę uznano grę w karty i szachy[5], śpiewanie dzieciom kołysanek czy puszczanie latawców. Nie wolno było obchodzić tradycyjnych świąt, praktykować kultu przodków ani organizować ceremonii ślubnych i pogrzebowych[6]. Zrywano szyldy sklepów i restauracji, a placom i ulicom nadawano nowe nazwy, o rewolucyjnym brzmieniu[7]. Miejsca kultu religijnego (pagody, świątynie, kościoły, cmentarze) były masowo zamykane lub wyburzane, a ich wyposażenie niszczone[8]. Likwidowano także szkoły i uniwersytety[9]. W ramach walki ze „starzyzną” zniszczono ogromną liczbę zabytków, m.in. wyburzono pochodzące z początku XV wieku mury miejskie Pekinu[10]. Zakazane Miasto uniknęło zniszczenia z rąk hunwejbinów tylko dlatego, że premier Zhou Enlai wprowadził na jego teren wojsko[11]. W podobny sposób Zhou uratował m.in. Jaskinie Mogao, świątynie na Tai Shan i Cesarskie Obserwatorium Astronomiczne[12]. Według oficjalnych szacunków podczas kampanii niszczenia „czterech starych rzeczy” w samym tylko Pekinie zniszczono 4922 zabytki spośród 6843[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 144. ISBN 83-85909-72-9.
  2. ↑ Kam-yee Law: The Chinese cultural revolution reconsidered: beyond purge and holocaust. New York: Palgrave Macmillan, 2003, s. 37. ISBN 978-0-333-73835-1.
  3. ↑ John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 218. ISBN 83-11-09726-7.
  4. ↑ Louise Chipley Slavicek: The Chinese Cultural Revolution. New York: Infobase Publishing, 2009, s. 63. ISBN 978-1-60413-278-6.
  5. ↑ Jonathan Neaman Lipman, Stevan Harrell: Violence in China: essays in culture and counterculture. New York: SUNY Press, 1990, s. 157. ISBN 978-0-7914-0113-2.
  6. ↑ Huaiyin Li: Village China under socialism and reform: a micro history, 1948-2008. Stanford, California: Stanford University Press, 2009, s. 158-159. ISBN 978-0-8047-5974-8.
  7. ↑ Gao Yuan: Born red: a chronicle of the Cultural Revolution. Stanford, California: Stanford University Press, 1987, s. 85. ISBN 978-0-8047-1369-6.
  8. ↑ Xing Lu: Rhetoric of the Chinese Cultural Revolution: the impact on Chinese thought, culture, and communication. Columbia: University of South Carolina Press, 2004, s. 63. ISBN 978-1-57003-543-2.
  9. ↑ Chris Bramall: Chinese economic development. London: Taylor & Francis, 2008, s. 160. ISBN 978-0-415-37348-7.
  10. ↑ Stephen G. Haw: Beijing: a concise history. London: Routledge, 2007, s. 113. ISBN 978-0-415-39906-7.
  11. ↑ Geremie Barmé: The Forbidden City. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2008, s. 21-22. ISBN 978-0-674-02779-4.
  12. ↑ Joseph Esherick, Paul Pickowicz, Andrew George Walder: The Chinese cultural revolution as history. Stanford, California: Stanford University Press, 2006, s. 67. ISBN 978-0-8047-5350-0.
  13. ↑ Michael Meyer: The Last Days of Old Beijing: Life in the Vanishing Backstreets of a City Transformed. New York: Bloomsbury Publishing USA, 2009, s. 288. ISBN 978-0-8027-1750-4.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]