Dariusz Stola podczas konferencji prasowej przed otwarciem Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie (2014) | |
Data i miejsce urodzenia |
11 grudnia 1963 |
---|---|
Profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia Żydów w Polsce, historia powszechna i Polski XX wieku | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1994 – historia |
Habilitacja |
2001 – historia |
Profesura |
2013 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Stanowisko |
profesor |
Dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich Polin | |
Okres spraw. |
2014–2019 |
Poprzednik | |
Następca | |
Prorektor Collegium Civitas ds. współpracy międzynarodowej | |
Okres spraw. |
2001–2011 |
Odznaczenia | |
|
Dariusz Jan Stola (ur. 11 grudnia 1963 w Warszawie) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN, członek Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2014–2019 dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich[1]. Od 2024 członek Academia Europaea[2].
W 1982 roku ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[3], a w 1988 studia historyczne na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego[4]. W czasie studiów związany był z niezależnym obiegiem wydawniczym: był kolporterem wydawnictw niezależnych (1983–1987), członkiem redakcji pisma „Wola” (1987–89) i niezależnego pisma studenckiego Uniwersytetu Warszawskiego „Refleksy” (1986–87)[5].
W 1994 obronił w Instytucie Historii PAN pracę doktorską Ignacy Schwarzbart w roli reprezentanta żydostwa polskiego w Radzie Narodowej RP, napisaną pod kierunkiem Marcina Kuli. Stopień doktora habilitowanego otrzymał w 2001 na podstawie pracy Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968 w Instytucie Studiów Politycznych PAN. W 2013 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[6].
Od 1994 jest pracownikiem Instytutu Studiów Politycznych PAN, od 1995 równocześnie członkiem zespołu Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1998–2013 był wykładowcą (w latach 2001–2011 także prorektorem ds. współpracy międzynarodowej) Collegium Civitas. 1 marca 2014 został dyrektorem Muzeum Historii Żydów Polskich[5]. W związku z przypadającym w 2019 końcem jego kadencji, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński nie zgodził się na postulowane przez dwie pozostałe instytucje współprowadzące muzeum prezydenta Warszawy i Stowarzyszenie ŻIH przedłużenie mu kontraktu bez konkursu[7]. W maju tego roku komisja konkursowa konkursu na dyrektora Polin wybrała go na kolejną kadencję[8]. Mimo to, minister Gliński nie powołał go na to stanowisko, zarzucając mu zaangażowanie polityczne, czemu on sam stanowczo zaprzeczał[9].
Wykłada historię współczesną i prowadzi badania na temat migracji międzynarodowych w XX w., Zagłady Żydów i stosunków polsko-żydowskich, reżimu komunistycznego w Polsce i pamięci społecznej. Jest autorem lub współautorem 10 książek i ponad 150 artykułów naukowych. Był stypendystą programu Fulbrighta i Fundacji Nauki Polskiej.
Jest członkiem Komitetu Nauk Historycznych PAN i Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz rad naukowych: ISP PAN, Ośrodka Badań nad Migracjami UW, Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu i Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, rady Domu Spotkań z Historią i Ośrodka Karta, a także rad redakcyjnych kilku polskich i zagranicznych czasopism naukowych. W 2015 r. prezydent Duda powołał go w skład Narodowej Rady Rozwoju[10], z której zrezygnował w proteście przeciw podważaniu konstytucji. Zasiadał w Międzynarodowej Radzie Oświęcimskiej i Radzie Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa. Jest członkiem Towarzystwa Miłośników Historii (Polskiego Towarzystwa Historycznego), stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita, Stowarzyszenia Wolnego Słowa i członkiem honorowym Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
W 2024 otrzymał nominacje na przewodniczącego Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej[11][12].
8 marca 2013 r. – za wybitne zasługi w badaniu, dokumentowaniu i upamiętnianiu historii Marca '68, z okazji 45. rocznicy tych wydarzeń, został udekorowany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[13][14], a w 2015 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Lwa Finlandii[5] i belgijskim Orderem Leopolda (Oficer)[15].
Otrzymał Medal Uniwersytetu Warszawskiego i Medal Powstania w Getcie Warszawskim, przyznany przez Stowarzyszenie Kombatantów Żydowskich, a za działalność w niezależnym ruchu wydawniczym odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. Za swe książki otrzymał m.in.: dwukrotnie nagrodę tygodnika „Polityka”, nagrodę im. Edwarda Raczyńskiego (Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie), nagrodę Towarzystwa Miłośników Historii i nagrodę kwartalnika „Dzieje Najnowsze”.
W 2024 został członkiem Academia Europaea[2].