Deodato Arellano

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Deodato Arellano
ilustracja
Data urodzenia

26 lipca 1844

Data śmierci

7 października 1899

Zawód, zajęcie

działacz niepodległościowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Deodato Arellano (ur. 26 lipca 1844, zm. 7 października 1899[1]) – filipiński działacz niepodległościowy.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Bulacanie jako syn Juana i Mamerty de la Cruz. Nazwisko Arellano rodzina przyjęła w 1849, kiedy to hiszpańskie władze kolonialne nakazały rodzimej ludności Filipin przybranie hiszpańskich nazwisk. Kształcił się w zakresie rachunkowości na Ateneo Municipal de Manila, następnie podjął pracę w wyuczonym zawodzie. Szybko związał się z ruchem na rzecz głębokich reform politycznych na archipelagu. Ze środowiskiem tym łączyły go zresztą poniekąd i więzy rodzinne. Poślubił bowiem Hilarię del Pilar, siostrę Marcela H. del Pilara, jednego z przywódców ruchu[1][2]. Podobnie jak wielu współczesnych mu przedstawicieli filipińskiej elity intelektualnej był wolnomularzem. Zorganizował zbiórkę pieniędzy gdy artykuły w Diariong Tagalog, pierwszej tagalskiej gazecie wzbudziły podejrzenia władz hiszpańskich, pociągając za sobą choćby przymusową emigrację Marcela[1][3]. Na początku lipca 1892 wstąpił do założonej przez Jose Rizala Ligi Filipińskiej oraz został wybrany jej sekretarzem[4][5].

Kilka dni później, na skutek aresztowania Rizala oraz wysłania go do Dapitan w domu Arellano ukonstytuował się z kolei Katipunan[6]. W założycielskim jej posiedzeniu 7 lipca 1892 wzięli udział, poza samym Arellano, także Andrés Bonifacio, Ladislao Diwa, Teodoro Plata, Valentin Diaz oraz Jose Dizon[7]. Była to, w odróżnieniu od wciąż umiarkowanej i reformistycznej Ligi, organizacja wprost uznająca walkę o wyzwolenie Filipin spod kolonialnego panowania Hiszpanii za swój cel[8]. Arellano został jej pierwszym najwyższym przywódcą[9].

Po wybuchu rewolucji filipińskiej z 1896 udał się do rodzinnego Bulacanu. Tam też dołączył do oddziałów armii rewolucyjnej dowodzonych przez Gregorio del Pilara. Walczył również w wojnie amerykańsko-filipińskiej, zmarł w wyniku gruźlicy. Pochowano go w La Trinidad w Benguet[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d V. Almario: Deodato Arellano. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-15]. (tagalski).
  2. ↑ V. Almario: Kilusáng Propagánda. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-08]. (tagalski).
  3. ↑ V. Almario: Diariong Tagalog. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
  4. ↑ V. Almario: La Líga Filipína. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-08]. (tagalski).
  5. ↑ Xiao Chua: XIAO TIME, 24 July 2013: ANG PAGKAKATATAG NG LA LIGA FILIPINA. [w:] It’s Xiao Time [on-line]. xiaochua.net, 2013-07-24. [dostęp 2024-12-12]. (tagalski).
  6. ↑ Cielito Mahal Del Mundo: Paglingon sa mga bayani. [w:] Phil Star Global [on-line]. philstar.com, 2001-08-26. [dostęp 2024-12-15]. (tagalski).
  7. ↑ Macky Macaspac: Biyahe ni Gat Andres Bonifacio, biyahe sa kalayaan. [w:] Pinoy Weekly [on-line]. pinoyweekly.org, 2013-11-24. [dostęp 2024-02-24]. (tagalski).
  8. ↑ V. Almario: Katipúnan. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
  9. ↑ Rhio: Bonifacio: Ang Supremo. [w:] CRI Online Filipino [on-line]. filipino.cri.cn, 2020-11-30. [dostęp 2024-09-23]. (tagalski).