Dipsas andiana

	Dipsas andiana
	(Boulenger, 1896)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Dipsas
Gatunek	Dipsas andiana
Synonimy
	Leptognathus andiana Boulenger, 1896; Leptognathus variegata — Steindachner, 1902 (błędna identyfikacja); Leptognathus andianus — Fowler, 1913 (błędna identyfikacja); Sibynomorphus andiana — Parker, 1926; Sibynomorphus andianus — Amaral, 1929; Dipsas variegata nicholsi — Oliver, 1955 (częściowo); Dipsas oreas — Peters, 1960 (częściowo);
	Leptognathus andiana Boulenger, 1896; Leptognathus variegata — Steindachner, 1902 (błędna identyfikacja); Leptognathus andianus — Fowler, 1913 (błędna identyfikacja); Sibynomorphus andiana — Parker, 1926; Sibynomorphus andianus — Amaral, 1929; Dipsas variegata nicholsi — Oliver, 1955 (częściowo); Dipsas oreas — Peters, 1960 (częściowo);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dipsas andiana – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-zachodniej Ameryce Południowej – endemicznie w Ekwadorze. Prowadzi częściowo nadrzewny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1896 roku brytyjski zoolog George Albert Boulenger w trzecim tomie Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Autor nadał wężowi nazwę Leptognathus andiana, a jako miejsce typowe wskazał Quito, Ekwador. Holotyp ma oznaczenie BMNH 1946.1.20.12^[a]^[3]^[4].

Etymologia

Dipsas: gr. διψας dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”^[5].
andiana: nazwa pochodzi od miejsca typowego – Andów^[3].

Morfologia

Jest to małej wielkości wąż o cienkiej szyi, małej głowie, dużych oczach o jasnoszarych tęczówkach z czarną owalną pionową źrenicą. Górne części ciała są jasnobrązowe z charakterystycznym wzorem ciemnobrązowych plam grzbietowych od 18 do 25. Mają one kształt owalny, eliptyczny lub nieregularny z jasną wąską obwódką, rozciągają się tylko do brzegu łusek brzusznych. W przedniej części tułowia mają one tendencję do występowania naprzeciw siebie, a w tylnej naprzemiennie. Na głowie charakterystyczna plama w kształcie litery U. Brzuch i spód ogona beżowo-białawy z niewielkimi ciemnymi plamkami na jego bokach. Charakteryzuje się średniej długości ogonem stanowiącym około 1/4 SVL (23–26%)^[b]^[6]^[7].

Wymiary^[7]^[3]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	690	843
Długość SVL^[b] (mm)	488	673
Łuski grzbietowe (rzędy)	15/15/15	15/15/15
Tarczki brzuszne	185–196	185–191
Tarczki podogonowe	91–106	82–83

Występowanie

Występuje wzdłuż pacyficznych nizin i wyżyn u podnóża Andów w Ekwadorze w prowincjach Los Ríos, Bolívar, Pichincha, Esmeraldas, Manabí, El Oro, Santo Domingo de los Tsáchilas, Cotopaxi i Loja. Występuje w przedziale wysokości 5–1750 m n.p.m.^[7]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje tylko w tropikalnych wilgotnych lasach nizinnych, lasach górskich, półsuchych zaroślach nadmorskich oraz zaroślach górskich, zarówno pierwotnych jak i wtórnych. Prowadzi nocny, częściowo nadrzewny tryb życia^[7].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas andiana jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened). Gatunek ten jest opisywany jako niepospolity lub rzadki. Między innymi z tego powodu nie określono ani wielkości populacji, ani jej trendu^[2].

Uwagi

↑ BMNH – Natural History Museum in London, wcześniej British Museum of Natural History^[8].
↑ ^a ^b SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Dipsas andiana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Dipsas andiana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas andiana (BOULENGER, 1896), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-20] (ang.).
↑ G.A. Boulenger: Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Cz. 3: Containing the Colubridæ (Opisthoglyphæ and Proteroglyphæ), Amblycephalidæ, and Viperidæ. London: The Trustees, 1896, s. 462. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
↑ ArteagaA. A. ArteagaA., Andean Snail-eating Snake (Dipsas andiana), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/ERHE2385 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Pazmiño-Otamendi G. & Rodríguez-GuerraP.O.G.& R.G. A., Dipsas andiana Caracoleras andinas, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).
↑ Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-4] BMNH – Natural History Museum in London, wcześniej British Museum of Natural History^[8].

[uwaga_1-7] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[itis-1] Dipsas andiana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Dipsas andiana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-20] (ang.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas andiana (BOULENGER, 1896), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-20] (ang.).

[Pierwszy-5] G.A. Boulenger: Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Cz. 3: Containing the Colubridæ (Opisthoglyphæ and Proteroglyphæ), Amblycephalidæ, and Viperidæ. London: The Trustees, 1896, s. 462. (ang.).

[6] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-8] ArteagaA. A. ArteagaA., Andean Snail-eating Snake (Dipsas andiana), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/ERHE2385 (ang.).

[Reptiles_Ecuador-9] Pazmiño-Otamendi G. & Rodríguez-GuerraP.O.G.& R.G. A., Dipsas andiana Caracoleras andinas, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).

[KodyMuzeum-10] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[b]

[6]

[7]

[8]