Efekt Einsteina-de Haasa

Zestaw doświadczalny do obserwacji zjawiska

Efekt Einsteina de Haasa – zjawisko fizyczne, w którym zmiana momentu magnetycznego swobodnego ciała powoduje obrót tego ciała w osi pola magnetycznego. Jest wystarczająco silny, aby można go było zaobserwować w materiałach ferromagnetycznych^[1].

Efekt należy do grupy zjawisk magnetomechanicznych, w których obserwuje się związek między momentem pędu a momentem magnetycznym ciała^[1].

Efekt został przewidziany przez O.W. Richardsona w 1908 roku^[2]. Został nazwany na cześć Alberta Einsteina i Wandera Johannesa de Haasa, którzy opublikowali dwa artykuły w 1915 roku, twierdząc, że dokonali pierwszej eksperymentalnej obserwacji tego efektu^[3][4].

Efekt ten wynika z zasady zachowania momentu pędu, w skład którego wchodzi moment pędu mechaniczny oraz spin elektronów. Zmiana momentu magnetycznego atomów wywołana jest ustawianiem się momentów magnetycznych atomów zgodnie z kierunkiem pola magnesującego. Wywołuje to zmianę ich momentów mechanicznych. Zgodnie z zasadą zachowania momentu pędu zmiana ta jest kompensowana przez zmianę momentu pędu ciała^[1].

Przypisy

1. „Encyklopedia fizyki” praca zbiorowa PWN 1973 t. 2 s. 842.
2. O.W.O.W. Richardson O.W.O.W., A Mechanical Effect Accompanying Magnetization, „Physical Review (Series I)”, 26 (3), 1908, s. 248–253, DOI: 10.1103/PhysRevSeriesI.26.248, ISSN 1536-6065 [dostęp 2023-02-08]  (ang.).
3. A. Einstein, W. J. de Haas. Experimenteller Nachweis der Ampereschen Molekularströme. „Deutsche Physikalische Gesellschaft, Verhandlungen”. 17, s. 152–170, 1915. (niem.). 
4. A. Einstein, W. J. de Haas. Experimental proof of the existence of Ampère's molecular currents. „Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam, Proceedings”. 18, s. 696–711, 1915. Bibcode: 1915KNAB...18..696E. 

Kontrola autorytatywna (zjawisko fizyczne):

• GND: 4151414-2

Encyklopedie internetowe:

• БРЭ: 4940504
• SNL: Einstein–de_Haas-effekt