Filip Padniewski
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku |
bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Biskup przemyski | ||
| Okres sprawowania |
1560 | |
| Biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania |
1562-1572 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Śluby zakonne |
po 1542 | |
| Nominacja biskupia |
1562 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
| Data konsekracji |
brak danych | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
Filip Padniewski herbu Nowina (ur. 1510 we wsi Skórki koło Żnina[1], zm. 17 kwietnia 1572 roku[2] w Warszawie) – podkanclerzy koronny (1559–1562), biskup przemyski (1560) i krakowski (1562–1572), kanonik krakowski w 1538 roku, kanonik gnieźnieński w 1547 roku, prepozyt łęczycki w 1552 roku, archidiakon krakowski w 1554 roku[3], sekretarz wielki koronny (od 1557)[4], duchowny, pisarz polityczny, mówca i mecenas sztuki.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się we wsi dziedzicznej Skórki w Wielkopolsce jako syn Wojciecha i Małgorzaty z Żernik, kasztelanki kaliskiej. Nauki kończył w Ingolstadt. Młodość spędził na dworze cesarza Karola V. Kształcił się na dworze biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego, w latach 1538–1542 studiował we Włoszech. Z początkiem roku 1541, na Uniwersytecie w Padwie uzyskał stopień doktora obojga praw, a w roku 1542 przebywał w Rzymie. Z namowy P. Tomickiego wstąpił do stanu duchownego.
Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa krakowskiego w Proszowicach[5].
Dyplomata, poseł i sekretarz króla Zygmunta Augusta (jako podkanclerz koronny jeździł w poselstwach: do Rzymu, do cesarza Karola V i do cesarza Ferdynand I). Uczestniczył w synodzie w Warszawie w 1561 roku[6]. Początkowo biskup przemyski, następnie biskup krakowski (od 1562). Wspierał studiującą młodzież. Do Akademii Krakowskiej odnosił się niechętnie, szczególnie do wszechobecnej wówczas scholastyki. Świadczy o tym jego wystąpienie na sejmie (1565) i rola w zatargu uniwersytetu ze studentami Bursy Jerozolimskiej (1566). Współredaktor aktu unii lubelskiej 1569 roku, której był sygnatariuszem[7]. Zlecił wykonanie nowej polichromii do kościoła św. Krzyża. Był mecenasem Jana Kochanowskiego.
Pochowany w katedrze wawelskiej. Pomnik nagrobny biskupa jest autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Autor biografii biskupów Piotra Tomickiego i Piotra Gamrata.
Ważniejsze utwory i mowy
[edytuj | edytuj kod]- Wiersze łacińskie (pisane w Ingolstadt), wyd. przy: T. Grzybkowski Disputatio philosophica de syllogismis, Ingolstadt 1604
- Elogia decem illustrium virorum Polonorum, fragmenty ogł. Miesięcznik Połocki 1818; rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
- Diarium cuiusdam domestici Petri Tomicki episcopi cracoviensis, obejmuje lata 1532–1536, wyd. W. Kętrzyński Monumenta Poloniae Historica, t. 5 z 1888, (autorstwo według A. Sajkowskiego)
- Oratio ad Sigismundum Augustum... habita XXIII Maji 1548, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
- Literarum publicarum Regni Polonici sub Sigismundo Augusto... annis supra millesimum quingentesimum LIX, LX, LXI, LXII expeditarum, rękopis znajdował się w Archiwum Koronnym w Warszawie
- Epistolae sub Sigismundi Augusti principatu ad Regni proceres, partim latine, partim polonice scriptae, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
- De viris aetatis suae et gentis illustribus liber (zbiór łac. charakterystyk biskupów pol.), wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 154-158
Listy
[edytuj | edytuj kod]- 3 listy do Zygmunta Augusta, ogł. Miesięcznik Połocki 1818, s. 217-221
- Od biskupa J. Lubodzieskiego, dat. 14 grudnia 1553, rękopis znajdował się w Bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie nr 292 (kopiariusz S. Marycjusa)
- Od kardynała O. Truchsessa, dat. w Rzymie 29 stycznia 1563, rękopis: Biblioteka Watykańska nr 3432, k. 154 b.
Utwory o autorstwie niepewnym
[edytuj | edytuj kod]- Petri Gamrati archiepiscopi Gnesnensis et episcopi Cracoviensis vita, wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 147-154; rękopis (kopia) Ossolineum nr 2470, (autorstwo przypuszczalne według K. Hartleba)
- Vita Petri Tomicii, rękopis w Acta Tomiciana, t. 16 (niewydane); odpis w rękopisie Ossolineum nr 2470/II, (przeróbka utworu S. Hozjusza pt. Vita Tomicii; zdaniem S. Brzezińskiego i K. Hartleba praca Padniewskiego; autorstwo to kwestionował W. Zakrzewski)
- Vita Petri Kmitae, wyd. 1611 (W. Kętrzyński uważa za autora F. Padniewskiego; inni natomiast S. Górskiego)
- pisma F. Padniewskiego zamierzał wydać S. Ptaszycki, posiadał on również odpis jego polskiego traktatu politycznego (być może odpis ten znajduje się w posiadaniu S. Kota)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 79
- ↑ Nitecki podaje datę śmierci 12 kwietnia 1572 roku
- ↑ Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 330-331.
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 146.
- ↑ Andrzej Wyczański, Posłowie Zygmunta I na sejmiki, w: Władza i społeczeństwo XVI i XVII w., Warszawa 1989, s. 195.
- ↑ Wojciech Góralski, Synod prowincjonalny warszawski z 1561 r., w: Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 28/3-4, 1985, s. 208.
- ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859. s. 87.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ks. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. II popr. i uzupeł., Warszawa 2000, k. 330-331, ISBN 83-211-1311-7,
- Polski Słownik Biograficzny, t. XXV, s. 1-7.
- Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 79-80
