Fokker E.II

Fokker E.II
	Dane podstawowe
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Producent	Fokker Flugzeug-Werke GmbH
Typ	myśliwiec
Konstrukcja	mieszana stalowo-drewniana
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	1915
Lata produkcji	1915
	Dane techniczne
Napęd	1 x silnik rotacyjny Oberursel U.I
Moc	100 KM (74 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	8,95 m
Długość	6,75 m
Wysokość	2,40 m
Powierzchnia nośna	14,4 m²
	Masa
Własna	400 kg
Startowa	607 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	140 km/h
Pułap	3000 m
Długotrwałość lotu	1,5 h
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 x lotniczy karabin maszynowy Spandau lMG 08 7,92 mm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fokker E.II – niemiecki samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Opis ogólny

Fokker E.II (znany także jako Fokker M.14) to drugi z serii jednopłatowych myśliwców niemieckich firmy Fokker (Eindecker, czyli „jednopłatowiec”) użytych podczas I wojny światowej, który posiadał karabin maszynowy zsynchronizowany z obrotami śmigła. Ponieważ technologia ta była w momencie wejścia E.II do służby niedostępna dla lotnictwa państw Ententy, a jej użycie znacznie podnosiło łatwość i celność prowadzenia ognia z broni pokładowej, jednopłatowe Fokkery (E.I, E.II, E.III, E.IV) stały się jednymi z najbardziej znanych myśliwców I wojny światowej.

Projekt i rozwój

Po wprowadzeniu do służby pierwszych Fokkerów E.I dosyć szybko okazało się, że zainstalowany na nich 80-konny silnik Oberursel U.0, powstały na licencji francuskiego silnika Gnôme, ma dalece niewystarczającą moc. W związku z tym już w czerwcu 1915 konstruktor holenderski Anton Fokker zaprezentował niemieckiemu dowództwu (w tym księciu Wilhelmowi) kolejną wersję jednopłatowego myśliwca, tym razem wyposażoną w 100-konny silnik rotacyjny Oberursel U.I. Pokaz ten odbył się najpierw 15 czerwca 1915 na lotnisku 5. Armii, a potem 23 i 24 czerwca samolot był prezentowany dowództwu 6. Armii na lotnisku w Douai. Fokker był tak pewien znakomitych własności swego samolotu, że podczas pokazów sam szukał wrogich samolotów, które mógłby zaatakować – bez skutku.

Poza wprowadzeniem mocniejszego silnika konstrukcja samolotu pozostała praktycznie taka sama jak w Fokkerze E.I. Jedynymi dodatkowymi zmianami, jakie wprowadzono, było powiększenie wielkości zbiornika paliwa (E.II mógł zabrać 66 kg, w sytuacji, kiedy E.I tylko 50 kg) i dodanie zagłówka do siedzenia pilota, co bardzo pomagało pilotowi lecącemu w otwartej kabinie bez owiewki, narażonemu na ciągłe działanie strug powietrza przy średniej prędkości ponad 100 km/h.

Prawdziwą przewagę nad samolotami używanymi przez Ententę w tym okresie (rok 1915) dawał pilotowi Fokkera E.II synchronizator pozwalający na strzelanie z pojedynczego karabinu maszynowego Spandau lMG 08^[1] pomiędzy łopatami pracującego śmigła, bez obaw o jego uszkodzenie. Konstrukcja myśliwców tego okresu nie pozwalała jeszcze na umieszczenie karabinów maszynowych w skrzydłach, więc w zamian karabiny maszynowe musiały być umieszczane na górnej powierzchni płata dwupłatowców (co jednak było powodem dużych trudności z przeładowywaniem i celowaniem) lub w kabinie strzelca/pilota umieszczonej przed śmigłem (konstrukcje ze śmigłami pchającymi). Mimo wprowadzenia do produkcji E.II, Fokkery E.I były produkowane równolegle z nimi. Wynikało to z ograniczonej dostępności 100 konnych silników. Wobec tego to, czy kadłub samolotu w hali produkcyjnej kończył jako Fokker E.I czy Fokker E.II, zależało od dostępnego aktualnie silnika. Już po wprowadzeniu E.II okazało się, że podjęta przy okazji konstrukcji E.I decyzja o skróceniu skrzydeł w celu zwiększenia maksymalnej szybkości była błędna – traciła na tym manewrowość i zdolność wznoszenia samolotu. W związku z tym na bazie E.II opracowano nową wersję myśliwca – Fokkera E.III. Do grudnia 1915 roku, czyli momentu wprowadzenia do produkcji E.III, wyprodukowano 49 Fokkerów E.II, z czego 45 zostało wysłanych na front zachodni. Te E.II, które w wyniku uszkodzeń wymagały napraw w fabryce, były potem przerabiane na E.III.

Opis konstrukcji

Fokker E.II to średniopłat z kadłubem o przekroju prostokątnym, zwężającym się ku tyłowi, z usterzeniem pozbawionym ruchomych części – sterowanie odbywało się poprzez wychylenie całej powierzchni statecznika poziomego lub pionowego. Skrzydła pozbawione były lotek, a dzięki elastycznej strukturze sterowanie odbywało się poprzez kontrolowaną zmianę (skręcenie) profilu skrzydła za pomocą linek przechodzących przez przednią część kokpitu. Szkielet kadłuba, który tworzyła kratownica spawana z rur stalowych usztywniana drutem, pokryty był głównie płótnem – jedynie przednia część kadłuba przed kabiną pilota i większa część silnika pokryta była blachą duralową. Skrzydła były prostokątne, dwudźwigarowe, o szkielecie drewnianym krytym płótnem, usztywnione za pomocą linek mocowanych do charakterystycznych kozłów umieszczonych nad i pod kadłubem. Podwozie przednie stałe również oparte było na spawanych metalowych rurach, z tyłu zastosowano płozę ogonową. Samolot był dość prymitywną konstrukcją, nie posiadał nawet przepustnicy pozwalającej na regulowanie obrotów silnika, a brak lotek znacznie ograniczał jego manewrowość. Ponieważ samolot nie posiadał mechanicznej pompy paliwa, pilot co około 10 minut musiał podpompowywać paliwo ręcznie.

Działania bojowe

Fokkery E.II były używane głównie do ochrony własnych lotnisk i strącania maszyn zwiadowczych nieprzyjaciela. Wynikało to m.in. z zakazu zapuszczania się tymi samolotami nad terytorium wroga wydanego przez niemieckie dowództwo – chodziło o to, aby synchronizator nie wpadł w ręce państw Ententy. Dopiero następca tego samolotu, Fokker E.III, był używany do formowania pierwszych niemieckich eskadr myśliwskich. Mimo niedostatków E.II i kolejnych jednopłatowców konstrukcji Fokkera, w początkowym okresie wojny piloci niemieccy latający na tych maszynach odnosili duże sukcesy, zestrzeliwując prawie każdą maszynę wrogą, jaka znalazła się w ich zasięgu. Doprowadziło to do uzyskania przez Niemców zdecydowanej przewagi powietrznej na zachodnim froncie w okresie pomiędzy sierpniem 1915 i marcem 1916. Okres ten został nazwany w prasie brytyjskiej „biczem Fokkera”. Koniec zdecydowanego panowania Niemców w powietrzu przyniosło dopiero szersze wprowadzenie do walki przez Brytyjczyków samolotów Royal Aircraft Factory F.E.2b i Airco DH.2, a przez Francuzów niewielkiego Nieuport 11. Myśliwce te ciągle nie miały synchronizatora, ale ich właściwości manewrowe pozwoliły na skuteczną walkę z ówczesnymi Fokkerami.

Przypisy

↑ Harry Woodman, Spandau guns, seria Windsock Mini Datafile nr 10, Berkhamsted: Albatros Publications, 1997, s.3.

[1] Harry Woodman, Spandau guns, seria Windsock Mini Datafile nr 10, Berkhamsted: Albatros Publications, 1997, s.3.

[1]

Oznaczenie wojskowe	A.I A.II A.III B.I B.II B.III C.I D.I D.II D.III D.IV D.V D.VI D.VII D.VIII D.X Dr.I E.I E.II E.III E.IV E.V F.I F.II K.I S.I
Oznaczenie fabryczne	M.1 M.2 M.3 M.4 M.5 M.6 M.7 M.8 M.9 M.10 M.14 M.15 M.16 M.17 M.18 M.19 M.21 M.22 V.1 V.2 V.3 V.4 V.5 V.6 V.7 V.8 V.9 V.10 V.11 V.12 V.13 V.14 V.16 V.17 V.18 V.20 V.21 V.22 V.23 V.24 V.25 V.26 V.27 V.28 V.29 V.30 V.31 V.33 V.34 V.35 V.36 V.37 V.38 V.39 V.40 V.41 V.43 V.45

Samoloty myśliwskie	AEG D.I Albatros D.I Albatros D.II Albatros D.III Albatros D.V Albatros W.4 Fokker D.I Fokker D.II Fokker D.III Fokker D.IV Fokker D.V Fokker D.VI Fokker D.VII Fokker D.VIII (E.V) Fokker Dr.I Fokker E.I Fokker E.II Fokker E.III Fokker E.IV Halberstadt D.II Junkers D.I LFG Roland D.I LFG Roland D.II LFG Roland D.VI Pfalz D.III Pfalz D.VII Pfalz D.VIII Pfalz D.XII Pfalz D.XV Pfalz Dr.I Pfalz E.I Siemens-Schuckert D.III Siemens-Schuckert D.IV Siemens-Schuckert E.I Siemens-Schuckert E.III
Samoloty bombowe	AEG G.II AEG G.IV Gotha G.I Gotha G.IV Gotha G.V Gotha G.VI Friedrichshafen G.III S.S.W. R.III Staaken R.VI Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Albatros W.4 Albatros W.5 Friedrichshafen FF.33 Friedrichshafen FF.49 Gotha WD.1 Gotha WD.2 Hansa-Brandenburg W.12 Hansa-Brandenburg W.29 Junkers J 11 Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowe	AEG C.I AEG C.II AEG C.III AEG C.IV AEG C.V AEG C.VI AEG C.VII AEG C.VIII AEG C.VIII Dr Ago C.I Ago C.IV Albatros C.I Albatros C.III Albatros C.V Albatros C.VII Albatros C.X Albatros C.XII Albatros C.XV Aviatik C.I Aviatik C.III DFW C.V Halberstadt C.V LFG Roland C.II LVG C.II LVG C.V LVG C.VI Rumpler C.I Rumpler C.IV Rumpler C.VII
Samoloty wielozadaniowe	Aviatik B.I Halberstadt CL.II Halberstadt CL.IV Hannover CL.II Hannover CL.V Junkers CL.I
Samoloty szturmowe	AEG J.I Albatros J.I Junkers J.I
Nieuzbrojone samoloty szkolne i rozpoznawcze	AEG B.I AEG B.II AEG B.III Albatros B.I Albatros B.II Albatros B.III Aviatik B.II Fokker A.I Hansa-Brandenburg B.I Kondor B.I LVG B.I, B.II, B.III Rumpler C.VIII Rumpler Taube
Konstrukcje prototypowe	AEG DJ.I AEG Dr.I AEG G.I AEG PE Albatros D.IV Albatros D.VI Albatros D.VII Albatros D.IX Albatros D.X Albatros D.XI Albatros D.XII Albatros Dr.I Albatros Dr.II Albatros W.3 Albatros W.8 DFW Floh Gotha WD.3 Halberstadt C.III Hansa-Brandenburg W.11 Hansa-Brandenburg W.16 Junkers J 1 Junkers J 2 Junkers J 7 Junkers J 8 Kondor D 1 Kondor D 2 Kondor D 6 Kondor D 7 Kondor W 1 LFG Roland Stralsund V 19 Pfalz D.VI Pfalz Dr.II Schütte-Lanz C.I Schütte-Lanz G.I
Inne	System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej