Franciszek Masiak

Franciszek Masiak
Data i miejsce urodzenia	3 października 1906 ; Powsin
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 1993 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	rzeźbiarstwo
Epoka	modernizm, socrealizm
	Ważne dzieła
	Pomnik Walki i Męczeństwa Społeczeństwa Bydgoszczy i Ziemi Bydgoskiej; Pomnik Ofiar Oświęcimia;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Masiak (ur. 3 października 1906 w Powsinie k. Warszawy, zm. 5 kwietnia 1993 w Warszawie) – polski rzeźbiarz. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa i Agnieszki z Kłosów. W latach 1929–1934 studiował rzeźbę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod kierownictwem Tadeusza Breyera^[1]. Pracę magisterką obronił w 1938, a następnie pozostał na uczelni na stanowisku asystenta.

Po II wojnie światowej wrócił na krótko do warszawskiej ASP, gdzie w latach 1947–1950 był zastępcą Bohdana Pniewskiego w Pracowni Rzeźby Monumentalnej. W 1937 w Paryżu otrzymał srebrną nagrodę za rzeźbę Polonia Restituta, która zdobiła polski pawilon na wystawie światowej Sztuka i Technika (rok później rzeźba ta trafiła na szczyt Gubałówki)^[2].

W latach 1935–1939 był członkiem Związku Rzeźbiarzy oraz ugrupowania artystycznego Blok, zaś od 1946 Sekcji Rzeźby Związku Polskich Artystów Plastyków.

Twórczość

W jego twórczości dominuje rzeźba (monumentalna – jak granitowe „Dziecko stojące” z 1938 r. i studyjna - jak „Głowa Babci” w granicie z 1944 r.), ale wśród jego prac trafiają się również płaskorzeźby w gipsie (cykl kompozycji o wspólnym tytule „Dyskusje”), glinie, kamieniu, drewnie i brązie.

Od końca lat 50. artysta, zmęczony socrealizmem, przeszedł do form bardziej aluzyjnych i unowocześnionych, stosując często nowe materiały (np. żywice sztuczne) i łącząc w jednym dziele różne techniki, np. „Ptaki Kosmosu I” z 1961 r., wykonane z cementu i mozaiki.

Część prac z okresu międzywojennego i powstałych w czasie II wojny światowej uległa zniszczeniu. Jego prace znajdują się, m.in.: w Muzeach Narodowych w Warszawie i Krakowie, w budynku Sejmu oraz Muzeum Polskim w Chicago.

Ważną rolę w twórczości Franciszka Masiaka odgrywała tematyka patriotyczna i martyrologiczna, co widać zwłaszcza na przykładzie zaprojektowanych i wykonanych przez niego pomników, jak choćby Pomnik Ofiar Oświęcima (1952) i Pomnik Bohaterów Warszawy (1965), Pomnik Walki i Męczeństwa Społeczeństwa Bydgoszczy i Ziemi Bydgoskiej (1969), czy Pomnik Poległych Bohaterów 7 Pułku Piechoty Legionów (1933).

Zmarł 5 kwietnia 1993 r.^[3] Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 326-5-26)^[4].

Wybrane wystawy

1931 – „Sport w sztuce” w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie (II nagroda za rzeźbę „Ostatnia strzała”)
1936 – „Sport w sztuce" w Berlinie (wyróżnienie honorowe za rzeźbę „Pływak”)
1937 – „Międzynarodowa Wystawa Sztuki i Techniki” w Paryżu (II nagroda za rzeźbę „Polonia Restituta”)
1948 – „Wystawa Ziem Odzyskanych” we Wrocławiu
1952 – 3. Ogólnopolska Wystawa Plastyki w Warszawie
1984 – „Rzeźba polska 1944–1984” w Poznaniu.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[5]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[6]

Przypisy

↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 256. ISBN 978-83-66835-50-4.
↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 186-189. ISBN 978-83-66835-50-4.
↑ Spis zmarłych. Nazwiska z zakresu Mas-Matusiak » Lista zmarłych « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2021-08-13] (pol.).
↑ Cmentarz Stare Powązki: KAROLINA LOEGLER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-14] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

Paweł Freus: Franciszek Masiak. culture.pl, 2008-10. [dostęp 2013-01-20].

Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 445.

Linki zewnętrzne

Franciszek Masiak (1906–1993) Wernisaż Warszawa 2011.VOB. youtube.com, 2011-10-23. [dostęp 2013-01-20].

[1] Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 256. ISBN 978-83-66835-50-4.

[2] Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 186-189. ISBN 978-83-66835-50-4.

[3] Spis zmarłych. Nazwiska z zakresu Mas-Matusiak » Lista zmarłych « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2021-08-13] (pol.).

[4] Cmentarz Stare Powązki: KAROLINA LOEGLER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-14] .

[5] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[6] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]