Franciszek Zawadzki (przedsiębiorca)

Franciszek Zawadzki
Data i miejsce urodzenia

6 października 1887
Żelechów

Data i miejsce śmierci

7 listopada 1975
Warszawa

Obywatelstwo

Polska

Informacje klubowe
Klub

Warszawskie Towarzystwo Cyklistów

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)
Nagrobek Franciszka Zawadzkiego na Cmentarzu Powązkowskim

Franciszek Zawadzki (ur. 6 października 1887 w Żelechowie, zm. 7 listopada 1975 w Warszawie[1]) – polski przedsiębiorca, producent rowerów, w młodości kolarz szosowy, pierwszy mistrz Polski.

Kariera sportowa

[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze w okresie zaborów został mistrzem Królestwa Polskiego w wyścigach kolarskich na szosie w latach 1910 i 1911. 24 sierpnia 1919 został pierwszym mistrzem Polski w tej konkurencji wygrywając wyścig na dystansie 100 km. Wyścig organizowało Warszawskie Towarzystwo Cyklistów. Franciszek Zawadzki należał do niego w latach 1910–1921[1]. W kolejnych mistrzostwach w 1921 zajął 4. miejsce[1][2].

Fabryka rowerów

[edytuj | edytuj kod]

W 1917 założył zakład w Warszawie. Fabryka mieściła się przy ulicy Bagatela. W pierwszym roku działalności powstało jedynie 17 rowerów, ale już w latach trzydziestych zwiększono produkcje do 30 dziennie[3]. Rowery Zawadzkiego były wysokiej jakości, choć sporo kosztowały. Miały wyjątkowo lekką ramę i wygodne, amortyzowane dwoma sprężynami siodełko firmy Brooks. Używali ich zamożni fabrykanci, handlowcy i policjanci. W okresie międzywojennym rower był bardzo popularnym środkiem transportu. Fabryka przynosiła duże zyski i Zawadzki stał się zamożnym człowiekiem[4][5].

Wybuch II wojny światowej i okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze przed 1939 Franciszek Zawadzki miał zamiar przenieść zakład do wsi Glina w powiecie otwockim, jednak budowy nowej fabryki nie ukończono przed wybuchem II wojny światowej[4][3]. Starą fabrykę w Warszawie jak i mieszkanie zbombardowano i zamieszkał on z żoną i swoim jedynym synem w willi w Starej Wsi. Podczas wojny wojska niemieckie ograbiały jego majątek. Jego syn Zbigniew brał udział w powstaniu warszawskim, gdzie został ujęty i wywieziono go do obozu zagłady w Stutthof. Ostatecznie po próbie ucieczki zmarł on w okolicach Hamburga. Po wojnie posiadłości Zawadzkiego znacjonalizowano. Założył wtedy warsztat naprawy rowerów w Starej Wsi. W 1968 jego żonę potrącił śmiertelnie samochód. Zawadzki ożenił się ponownie i sprzedał willę z przeznaczeniem na przedszkole[4]. Przeprowadził się do Warszawy i spoczywa wraz z żoną Eugenią (zm. 1968) na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 256-6-4,5)[6]. Symbolicznie pochowano tam też jego syna Zbigniewa Zawadzkiego (zm. 1945), żołnierza AK.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Bogdan Tuszyński, Henryk Kurzyński: Leksykon. 1466 najlepszych zawodniczek i zawodników w kolarstwie polskim 1919–2015. Warszawa: Fundacja Centrum Edukacji Olimpijskiej, 2016, s. 467. ISBN 978-83-920708-2-5. (pol.).
  2. ↑ Bogdan Tuszyński: Złota księga kolarstwa polskiego. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW, 1995, s. 203 i 357. ISBN 83-7066-633-7. (pol.).
  3. ↑ a b Historia roweru – rower w Polsce. wrower.pl. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
  4. ↑ a b c Andrzej Kamiński: Rowery na drewnianych kołach. iotwock.info, 2016-09-23. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
  5. ↑ http://archiwum.celestynow.pl/files/161/4b61983a416a0/cel_wrzesien_net.pdf
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: PIOTR ZAWADZKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05].
  7. ↑ M.P. z 1938 r. nr 271, poz. 636 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.