Giovanni Battista Gisleni

Giovanni Battista Gisleni
Ilustracja
Portret z nagrobka Giovanniego Battisty Gisleniego w bazylice Santa Maria del Popolo w Rzymie
Data i miejsce urodzenia

1600
Rzym

Data i miejsce śmierci

3 maja 1672
Rzym

Narodowość

Włoch

Multimedia w Wikimedia Commons
Ołtarz główny w katedrze na Wawelu

Jan Baptysta Gisleni, wł. Giovanni Battista Gisleni, Gislenius, Ghisleni (ur. w 1600 w Rzymie, zm. 3 maja 1672 tamże) – włoski architekt, scenograf i muzyk doby baroku.

Jako wykształcony architekt wyruszył z Rzymu na północ Włoch, a następnie do Wiednia, gdzie nie znalazł zatrudnienia. Następnie wyruszył do Polski, gdzie dotarł około 1630 roku, pod koniec panowania Zygmunta III Wazy[1]. Po raz pierwszy odnotowano jego pobyt w Polsce w 1637 roku wymieniając go jako muzyka króla Władysława IV Wazy. Po 1637 roku być może brał udział w pracach nad modernizacją zamku w Warszawie. W 1643 roku dwie jego kompozycje opublikowano w Wenecji[1]. W 1643 roku na polecenie króla Władysława IV udał się na krótko do Rzymu w celu znalezienia nowych członków kapeli królewskiej. Po powrocie często projektował katafalki na uroczystości pogrzebowe. W 1650 roku ponownie na krótko wyjechał do Rzymu[1]. W latach 1650-1651 grał na lutni w kapeli dworskiej Jana II Kazimierza[1]. W latach 1650-1655 nastąpiło apogeum kariery Gisleniego, w trakcie których zaprojektował większość ważnych dzieł[1]. W 1652 roku przebywał krótko w Wilnie, gdzie wykonał kilka nagrobków. Pracował w Polsce do lipca 1655, wyjechał do Rzymu po wkroczeniu do kraju wojsk szwedzkich (Potop szwedzki)[1]. W 1659 roku ożenił się z wdową Mattii de Santis i kupił dom w Rzymie[1]. Od 1665 ponownie przebywał na dworze króla Jana II Kazimierza, ale latem 1666 roku na stałe wrócił do Rzymu, gdzie spędził ostatnie 15 lat życia[1]. W 1669 roku kardynał Virginio Orsini wspomina go w liście jako człowieka ubogiego[1].

Od 1656 należał do Akademii Świętego Łukasza[2]

Ważniejsze dzieła

[edytuj | edytuj kod]

i inne projekty dworów, pałaców, detale architektoniczne (bramy, portale), dekoracje teatralne, funeralne i okazjonalne.

Zachowały się zbiory jego projektów i rysunków:

  • Varii Disegni/D'Architettura/Inventati e delineati/Da Gio:Battista Gisleni/Romano/Architetto delle MMta et Sermo/Prencipe di Polonia e Sueta wydany w Londynie – 116 projektów,
  • 12 luźnych szkiców w Castello Sforzesco w Mediolanie,
  • szkicownik z jego projektami i innych architektów w Kupferstichkab w Dreźnie Skizzenbuch des G. Chiaveri.
  • Ołtarz Główny w katedrze na Wawelu
    Ołtarz Główny w katedrze na Wawelu
  • Wieża Zygmunta III Wazy na Wawelu
    Wieża Zygmunta III Wazy na Wawelu
  • Kościół SS. Karmelitanek Bosych we Lwowie
    Kościół SS. Karmelitanek Bosych we Lwowie
  • Mauzoleum św. Stanisława w katedrze na Wawelu
    Mauzoleum św. Stanisława w katedrze na Wawelu
  • Hebanowy ołtarzyk królowej Marii Ludwiki Gonzagi w klasztorze Wizytek w Warszawie
    Hebanowy ołtarzyk królowej Marii Ludwiki Gonzagi w klasztorze Wizytek w Warszawie
  • Warszawa - Pałacyk Karola Ferdynanda Wazy
    Warszawa - Pałacyk Karola Ferdynanda Wazy
  • Kościół w Berezie Kartuskiej (zburzony)
    Kościół w Berezie Kartuskiej (zburzony)
  • Klasztor w Berezie Kartuskiej
    Klasztor w Berezie Kartuskiej
  • Castrum doloris Anny Marcybelli Pacowej w kościele karmelitów bosych w Wilnie
    Castrum doloris Anny Marcybelli Pacowej w kościele karmelitów bosych w Wilnie
  • Nagrobek Teodory Krystyny Tarnowskiej w kościele św. Michała (Bernardynek) w Wilnie
    Nagrobek Teodory Krystyny Tarnowskiej w kościele św. Michała (Bernardynek) w Wilnie
  • Chełmża - ołtarz główny w katedrze
    Chełmża - ołtarz główny w katedrze
  • Nagrobek biskupa Piotra Gembickiego w Katedrze na Wawelu
    Nagrobek biskupa Piotra Gembickiego w Katedrze na Wawelu
  • Rzym - nagrobek Gisleniego
    Rzym - nagrobek Gisleniego
  • Rzym - fragment nagrobka Gisleniego
    Rzym - fragment nagrobka Gisleniego
  • Wyszków - Obelisk Wazów (przypuszczalnie)
    Wyszków - Obelisk Wazów (przypuszczalnie)
  • Dwór Opalińskiego w Warszawie
    Dwór Opalińskiego w Warszawie

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Giovanni Battista Gisleni – scenograf i architekt polskich Wazów [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2024-12-05].
  2. ↑ Miks-Radkowska N., 1975: Gisleni Giovanni Battista. W: Maurin-Białostocka J. i in.: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, tom II. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki, strona 350
  3. ↑ Nagrobek Giovanniego Battisty Gisleniego – architekta polskich Wazów Polonika [online], Polonika [dostęp 2024-12-05].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]